Thủ tướng Israel yêu cầu Quốc hội ngừng các hoạt động lập pháp liên quan sáp nhập Bờ Tây sau loạt chỉ trích từ lănh đạo Mỹ.
Có hai dự luật đang được quốc hội Israel xem xét nhằm áp dụng luật pháp Israel tại các khu vực họ kiểm soát ở Bờ Tây, động thái mang ư nghĩa tương đương với sáp nhập chính vùng lănh thổ mà người Palestine muốn thành lập nhà nước. Hai dự luật được thông qua trong ṿng bỏ phiếu sơ bộ hôm 22/10, chỉ một tuần sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump thúc đẩy thành công thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza.
Lănh đạo liên minh cầm quyền Ofir Katz, chiếm đa số tại Quốc hội Israel, thông báo Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ngày 23/10 đă yêu cầu ngừng mọi hoạt động lập pháp liên quan đến sáp nhập, sau khi Phó tổng thống Mỹ JD Vance chỉ trích cuộc bỏ phiếu tại quốc hội Israel là "sự xúc phạm" nhắm vào chính quyền Tổng thống Donald Trump.
Văn pḥng Thủ tướng Israel cho biết cuộc bỏ phiếu sơ bộ là "hành động cố t́nh khiêu khích chính trị" từ các chính trị gia đối lập, diễn ra đúng lúc Phó tổng thống Mỹ đang có mặt tại nước này.
Binh sĩ Israel tại một khu vực ở Bờ Tây ngày 2/9. Ảnh: AFP
"Nếu đây là một chiêu tṛ chính trị, th́ thật sự là chiêu tṛ rất ngu ngốc, và tôi thấy đây là sự xúc phạm. Bờ Tây sẽ không sáp nhập vào Israel. Chính sách của Tổng thống Trump xác định rơ điều đó sẽ không xảy ra. Chúng tôi sẽ giữ nguyên chính sách này", ông Vance trả lời báo chí tại Tel Aviv sau chuyến thăm kéo dài hai ngày.
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cũng tức tốc đến Tel Aviv, là quan chức cấp cao thứ ba của Mỹ thăm Israel trong ṿng một tuần qua, để đảm bảo đồng minh thực thi đầy đủ thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza.
Ông Rubio cảnh báo mọi kế hoạch mở rộng chủ quyền của Israel sang Bờ Tây có thể đe dọa tiến tŕnh ḥa b́nh tại khu vực. "Israel là một nền dân chủ, họ có quyền biểu quyết, nhưng lúc này đó là bước đi lợi bất cập hại", Ngoại trưởng Mỹ nói, đồng thời nhấn mạnh Washington sẽ tiếp tục duy tŕ chính sách phản đối sáp nhập Bờ Tây vào Israel.
Trong cuộc phỏng vấn với tạp chí Time được công bố cùng ngày, Tổng thống Trump nhấn mạnh viễn cảnh Israel mở rộng sang Bờ Tây sẽ không thể xảy ra, "v́ tôi đă hứa với các quốc gia Arab và nếu Israel ngoan cố th́ họ sẽ đánh mất toàn bộ ủng hộ từ Mỹ".
Nabil Abu Rudeineh, người phát ngôn Chính quyền Palestine do Tổng thống Mahmoud Abbas đứng đầu, hoan nghênh các thông điệp cứng rắn từ Tổng thống Trump đối với Israel. Ông kêu gọi lănh đạo Mỹ "tiếp tục có những nỗ lực to lớn để kiến tạo an ninh và ổn định tại Trung Đông".
Hơn chục quốc gia Arab và Hồi giáo, trong đó có Arab Saudi, Jordan và Thổ Nhĩ Kỳ, đă ra tuyên bố chung lên án các dự luật về Bờ Tây "vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế". Đây cũng là những nước mà Tổng thống Trump muốn thuyết phục tham gia lực lượng ổn định Dải Gaza giai đoạn hậu chiến, một phần trong kế hoạch ḥa b́nh 20 điểm.
Israel kiểm soát Bờ Tây từ năm 1967 sau khi đẩy lùi quân đội Jordan và liên quân các nước Arab trong Chiến tranh 6 ngày. Kể từ đó, nhiều đời chính phủ Israel đă t́m cách thiết lập kiểm soát vĩnh viễn trên vùng đất, trong đó có quy định Bờ Tây là "đất công" và ngăn cản người Palestine sở hữu đất tại đây.