Việc OpenAI ra tŕnh duyệt AI được cho là đang trực tiếp nhắm vào mảng kinh doanh cốt lơi của Google: kiểm soát "cánh cửa chính" của Internet.
Ngày 21/10, OpenAI giới thiệu Atlas, tŕnh duyệt tích hợp ChatGPT. Theo CNN, sản phẩm không chỉ mở rộng không gian cho ChatGPT, vốn đang có hơn 800 triệu người dùng mỗi tuần, mà c̣n hướng tới việc trở thành "cánh cổng" truy cập đến các website, mạng xă hội và nhiều dịch vụ khác, qua đó giữ vai tṛ trung tâm trong hoạt động trực tuyến - lĩnh vực Google chiếm lĩnh trong hai thập kỷ.
Minh họa ChatGPT Atlas "đọ sức" với Google Chrome. Ảnh: ChatGPT
Mối đe dọa trực tiếp của Google?
ChatGPT Atlas không phải tŕnh duyệt đầu tiên tích hợp trí tuệ nhân tạo. Công ty Perplexity ra sản phẩm tương tự mang tên Comet hồi tháng 7, hay Opera cũng có tŕnh duyệt Neon. Tuy nhiên, quy mô người dùng ChatGPT khiến Atlas thu hút sự chú ư và được coi là đối thủ đáng gờm nhất của Google, có thể tạo nên bước ngoặt trong quá tŕnh chuyển đổi t́m kiếm trực tuyến truyền thống.
"Tŕnh duyệt là nơi mọi công cụ, ngữ cảnh và công việc hội tụ", CEO OpenAI Sam Altman viết trên blog sau khi công bố Atlas. "Một tŕnh duyệt xây dựng cùng ChatGPT đưa chúng ta gần hơn tới một trợ lư tổng hợp hiểu thế giới, hỗ trợ người dùng đạt mục tiêu".
Dữ liệu cho thấy người dùng đang dần sử dụng AI cho các tác vụ trước đây chỉ dựa vào t́m kiếm truyền thống. Theo nghiên cứu của Pew Research hồi tháng 7, người dùng ít bấm vào liên kết hơn sau khi Google triển khai AI Overviews - tính năng tóm tắt kết quả t́m kiếm bằng trí tuệ nhân tạo.
Hồi tháng 5, Eddy Cue, Phó chủ tịch Apple, nói trong phiên điều trần với Bộ Tư pháp Mỹ rằng lượng truy vấn t́m kiếm trên thiết bị Apple lần đầu tiên giảm vào tháng 4, theo Bloomberg. Trong khi đó, Wikimedia Foundation, tổ chức phi lợi nhuận điều hành Wikipedia, xác nhận lượng truy cập vào website đi xuống do AI khiến người dùng thay đổi cách tra cứu thông tin.
Ưu nhược của tŕnh duyệt web AI
Trong nhiều năm, Google đưa tính năng AI vào tŕnh duyệt và kết quả t́m kiếm, c̣n OpenAI đặt ChatGPT vào vị trí trung tâm của trải nghiệm duyệt web ngay từ đầu. Khi mở Atlas, thanh t́m kiếm mặc định là ChatGPT, không phải Google.
Thay v́ chờ đợi, tác nhân AI (AI Agent) của tŕnh duyệt sẽ lập tức gợi ư về chủ đề nghiên cứu hoặc tác vụ có thể xử lư. Khi truy cập một website, ChatGPT sẽ nằm ở thanh bên (sidebar), cho phép người dùng đặt câu hỏi hoặc yêu cầu tóm tắt nội dung trang.
Chế độ AI Agent của ChatGPT cũng có thể xử lư tác vụ thay người dùng. Chẳng hạn, khi được yêu cầu t́m quán bar quanh khu Long Island City, New York có đồ uống giá rẻ gần tuyến tàu số 7 và đặt bàn cho ba người, ChatGPT đề xuất quán cocktail gần ga Queensboro Plaza với chương tŕnh khuyến măi giờ vàng, rồi hỏi thêm thời gian đặt chỗ.
Ở phía Google, Gemini được tích hợp sâu vào Chrome. Tŕnh duyệt chiếm 72% lưu lượng web toàn cầu, theo Statcounter, này cũng có tính năng tóm tắt trang web hay trả lời câu hỏi. Một số tŕnh duyệt AI khác cũng có những ưu thế riêng khi cho phép người dùng làm được nhiều việc hơn với ít thao tác hơn, chẳng hạn hỗ trợ t́m kiếm theo ngữ cảnh, tự động hóa một số tác vụ, hữu ích với người làm nghiên cứu, viết bài, tra cứu chuyên sâu.
Theo Sigma Browser, không chỉ t́m theo từ khóa, một tŕnh duyệt AI thông minh sẽ hiểu mục đích của người dùng, biết gợi ư hỗ trợ theo ngữ cảnh thay v́ chỉ hiển thị kết quả đơn thuần. "Tŕnh duyệt AI thực sự không phải thêm plug-in là xong. Thay vào đó, nó hiểu mục tiêu, cùng người dùng thao tác", trang này giải thích. "Khi AI học được phong cách, thói quen của người dùng, nó có thể gợi ư, sắp xếp tab, hiển thị nội dung phù hợp, nghĩa là ngày càng phù hợp hơn với mỗi cá nhân".
Dù vậy, giải pháp này cũng tồn tại nhược điểm. Theo Tom's Guide, AI tham gia vào quá tŕnh tóm tắt, phân tích có thể gặp t́nh trạng "ảo giác", tức tbịa đặt thông tin "giống như thật". Để "hiểu" người dùng và cá nhân hóa trải nghiệm, tŕnh duyệt sẽ cần thu thập nhiều dữ liệu, từ lịch sử duyệt web, tập tin đă tải đến cách người dùng tương tác. "Điều này đặt ra vấn đề: dữ liệu được bảo vệ như thế nào, có bị sử dụng sai mục đích không. Tŕnh duyệt là 'cửa sổ chính' để người dùng bước vào Internet, do đó nếu bị xâm nhập hay lạm dụng, rủi ro sẽ lớn", trang này đánh giá.
Giới chuyên gia nhận định tŕnh duyệt AI mở ra giai đoạn mới của web: chuyển từ truy vấn đơn thuần sang tương tác có mục đích, từ t́m kiếm sang hoàn thành tác vụ. Không chỉ "t́m", AI giờ đây sẽ "làm", như đặt vé, so sánh giá, đặt lịch, tổng hợp thông tin theo hướng nhanh và trôi chảy hơn.
Cuộc cạnh tranh giữa Chrome, Edge, Atlas và các đối thủ hiện có không chỉ về tốc độ và bảo mật, mà là ai sẽ kiểm soát "lối vào" kỷ nguyên Internet do AI dẫn dắt. Atlas được coi là "bài kiểm tra" xem người dùng có sẵn sàng chuyển hẳn sang AI cho nhu cầu hàng ngày hay không. "Do mới ra vài ngày, chưa thể kết luận Atlas thu hút người dùng đại chúng như ChatGPT không", CNN b́nh luận. "Tuy nhiên, động thái này củng cố tham vọng của OpenAI trong việc định h́nh cách con người sử dụng công nghệ, bắt đầu từ ChatGPT, t́m kiếm và giờ là tŕnh duyệt web trước khi mở rộng sang phần cứng tiêu dùng".