Không ít người bước sang tuổi 40 thường gặp cùng một hiện tượng: Ăn ít đi nhưng cân nặng vẫn nhích lên từng chút. Có nhiều yếu tố cùng tác động đến hiện tượng này.
Sau tuổi 40, không ít người vẫn tăng cân dù họ cảm thấy mình ăn ít hơn trước đây là do những nguyên nhân sau:
Giảm hoóc môn
Sau 40 tuổi, cả nam và nữ đều trải qua sự thay đổi đáng kể về hoóc môn. Đây được xem là yếu tố làm tăng tích mỡ, theo chuyên trang sức khỏe Healthline (Mỹ).
Giảm hoạt động thể chất là một trong những nguyên nhân khiến người sau 40 tuổi dễ bị tăng cân dù ăn ít hơn
ẢNH: AI
Ở phụ nữ, nồng độ hoóc môn estrogen giảm trước và sau mãn kinh, làm thay đổi cách cơ thể phân bố mỡ. Mỡ từ vùng hông đùi tập trung nhiều hơn sang vùng bụng. Trong khi đó ở nam giới, mức testosterone giảm dần với mức khoảng 1% mỗi năm sau tuổi 30, làm giảm khối cơ và giảm tốc độ đốt mỡ. Hoóc môn leptin và ghrelin, vốn điều hòa cảm giác đói và no, cũng trở nên mất cân bằng do tuổi tác và thiếu ngủ.
Mất khối cơ nạc
Từ tuổi 40 trở đi, cơ thể người bắt đầu mất trung bình 3–8% khối cơ nạc mỗi thập kỷ. Vì cơ bắp tiêu thụ nhiều năng lượng hơn mỡ nên khi khối cơ giảm, tổng năng lượng tiêu hao hằng ngày cũng giảm theo.
Ngay cả khi duy trì chế độ ăn cũ, lượng calo này trở nên dư thừa so với nhu cầu mới của cơ thể. Đồng thời, khi lượng cơ giảm, độ nhạy insulin cũng giảm, khiến đường glucose trong máu khó được hấp thụ vào cơ mà tích tụ thành mỡ.
Nhiều bằng chứng khoa học cho thấy tập luyện sức mạnh ở người trung niên từ 2–3 lần mỗi tuần trong 8–12 tuần có thể giúp tăng khối cơ nạc và giảm mỡ toàn thân, ngay cả khi không thay đổi khẩu phần ăn. Tập kháng lực cải thiện đáng kể khối cơ, giảm tỉ lệ mỡ cơ thể và mỡ nội tạng, góp phần cải thiện trao đổi chất và nhạy insulin.
Căng thẳng và rối loạn giấc ngủ
Sau tuổi 40, căng thẳng do công việc, trách nhiệm gia đình và thiếu ngủ trở nên phổ biến hơn, kéo theo nồng độ hoóc môn cortisol tăng cao trong thời gian dài. Tình trạng này dẫn đến tích tụ mỡ nhiều ở bụng.
Nguyên nhân là do cortisol kích thích tổng hợp chất béo trung tính tại tế bào mỡ bụng và ức chế quá trình phân giải mỡ. Hệ quả là làm tăng mỡ nội tạng và suy giảm chuyển hóa, từ đó tăng nguy cơ rối loạn trao đổi chất và các bệnh tim mạch.
Giảm hoạt động thể chất
Bước sang tuổi trung niên, nhiều người ít vận động hơn do bận rộn hoặc cơ thể không còn linh hoạt như trước. Khi vận động giảm, lượng calo tiêu hao qua hoạt động hằng ngày giảm mạnh. Chỉ cần ngồi thêm 2–3 giờ mỗi ngày so với thập niên trước, năng lượng tiêu hao có thể giảm đến 200-300 calo/ngày.
Ngoài ra, rối loạn nhịp sinh học do thức khuya hoặc làm việc căng thẳng cũng làm rối loạn hoóc môn insulin và melatonin, dẫn đến tích mỡ vùng bụng và giảm tiêu hao năng lượng khi nghỉ ngơi, theo Healthline.
VietBF@sưu tập