Tổng thống Donald Trump nhiệm kỳ 2 chuyển hướng mạnh sang chính sách đối ngoại, t́m kiếm những thắng lợi mang tính biểu tượng để củng cố di sản, giữa lúc kinh tế Mỹ đối mặt nhiều sức ép trong nước.
Bế tắc trong nước không ngăn Tổng thống Trump t́m đường sang châu Á, Trung Đông để xây dựng di sản mới. Ảnh: Getty Images
Theo Wall Street Journal ngày 3/11, bằng cách tham gia sâu vào các cuộc đàm phán và thỏa thuận ḥa b́nh quốc tế, Tổng thống Mỹ Donald Trump đang hướng trọng tâm nhiệm kỳ thứ hai của ḿnh sang lĩnh vực đối ngoại, t́m kiếm những chiến thắng mang tính di sản vượt qua những bế tắc và lo lắng về kinh tế trong nước. Sự dịch chuyển này được thể hiện rơ qua chuyến công du châu Á và những nỗ lực làm trung gian cho các thỏa thuận ḥa b́nh, trái ngược hoàn toàn với t́nh trạng chính phủ đóng cửa và tỷ lệ ủng hộ sụt giảm ở Mỹ.
Đối ngoại: Sân khấu kiến tạo ḥa b́nh và thỏa thuận
Trên trường quốc tế, Tổng thống Trump dễ dàng xây dựng h́nh ảnh một nhà đàm phán và kiến tạo ḥa b́nh – những biệt danh mà ông và các cố vấn tin rằng sẽ định h́nh di sản trong nhiều thập kỷ tới. Các cuộc họp diễn ra tại những cung điện xa hoa, các thỏa thuận được công bố gần như hàng ngày, và ông chỉ gặp gỡ các ngoại giao tươi cười, khác biệt hoàn toàn với h́nh ảnh các nhà lập pháp cau có ở trong nước.
Một quan chức chính quyền Trump lập luận rằng, lịch sử thường ghi nhận những thành tựu quốc tế hơn là việc giải quyết nhanh chóng các vấn đề nội địa. Ví dụ, vị quan chức này cho rằng ít ai nhớ đến những ǵ cựu Tổng thống Ronald Reagan đă làm để giải quyết chi phí chăm sóc sức khỏe, nhưng họ nhớ đến yêu cầu của ông về việc phá bỏ Bức tường Berlin.
Trong chuyến công du châu Á, ông Trump đă quảng bá các thỏa thuận thương mại và đầu tư mới vào Mỹ. Đáng chú ư, nông dân Mỹ đang gặp khó khăn sẽ được hưởng lợi từ cam kết mua đậu nành của Trung Quốc, một cam kết được đưa ra sau cuộc gặp giữa ông Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent c̣n tuyên bố: “Chuyến đi này thôi cũng có thể mang lại hàng tỷ USD đầu tư”. Các nỗ lực lớn trong chính sách đối ngoại bao gồm:
Thứ nhất, thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza: Tổng thống Trump đă khiến ngay cả một số người chỉ trích ông cũng bất ngờ khi đạt được thỏa thuận ngừng bắn này, một thành tựu mà các cố vấn của ông hy vọng sẽ dẫn đến ḥa b́nh lâu dài ở Trung Đông.
Thứ hai, vấn đề Triều Tiên: Tại Hàn Quốc, ông Trump tuyên bố sẽ hợp tác với Seoul và B́nh Nhưỡng để chính thức chấm dứt cuộc đối đầu kéo dài 75 năm qua, nói rằng: "Các bên đang có một chút mây đen bao phủ đất nước ḿnh, và chúng tôi sẽ giải quyết đám mây đó".
Thứ ba, xung đột Nga-Ukraine: Tổng thống Trump đă nêu vấn đề giao tranh ở Ukraine trong cuộc gặp với ông Tập Cận B́nh và khẳng định: "Cả hai chúng tôi sẽ cùng nhau làm việc để xem liệu có thể đạt được điều ǵ đó hay không".
Bế tắc và lo lắng kinh tế trong nước
Trái ngược với những thành công ở nước ngoài, chính quyền Trump đang phải đối mặt với nhiều khó khăn ở trong nước:
Tỷ lệ ủng hộ giảm sút: Dù ông Trump giành được nhiệm kỳ thứ hai một phần nhờ lời hứa tái cấu trúc nền kinh tế, dư luận về cách xử lư nền kinh tế của tổng thống đă trở nên tiêu cực hơn. Một cuộc thăm ḍ của Reuters/Ipsos cho thấy 63% số người được hỏi không đồng t́nh với cách ông Trump xử lư vấn đề chi phí sinh hoạt.
Chính phủ đóng cửa: Tổng thống Trump đang vật lộn trong cuộc chiến với đảng Dân chủ khiến chính phủ phải đóng cửa suốt một tháng qua do chi phí bảo hiểm y tế tăng vọt. Tổng thống Trump đổ lỗi cho đảng Dân chủ và từ chối gặp họ cho đến khi họ bỏ phiếu thông qua ngân sách. Người phát ngôn Nhà Trắng Anna Kelly phát biểu: "Trong khi đảng Dân chủ đang chật vật, Tổng thống Trump sẽ không ngừng mang lại những chiến thắng lịch sử cho đất nước chúng ta".
Gánh nặng kinh tế: Tăng trưởng việc làm hàng tháng đă chậm lại, và lạm phát đang gây khó chịu cho người tiêu dùng khi giá cả, bao gồm cả giá thực phẩm và điện, tiếp tục tăng.
Chiến lược di sản
Việc ưu tiên chính sách đối ngoại của Tổng thống Trump không phải là không có tiền lệ. Các tổng thống nhiệm kỳ thứ hai thường ưu tiên lĩnh vực này v́ t́nh trạng "vịt què" của họ khiến việc thông qua các sáng kiến quan trọng trong nước trở nên khó khăn hơn. Họ cũng có xu hướng coi những thắng lợi trong chính sách đối ngoại là sự củng cố di sản của ḿnh.
Các nhà phân tích cũng chỉ ra rằng một số thỏa thuận đầu tư mà ông Trump đàm phán c̣n mơ hồ hoặc có thể mất nhiều năm mới thành hiện thực, và sẽ không giải quyết ngay lập tức mối lo ngại về chi phí sinh hoạt của cử tri. Tuy nhiên, Tổng thống Trump không ngần ngại theo đuổi con đường này, như ông đă phát biểu trong buổi kư kết hiệp định ḥa b́nh Thái Lan - Campuchia: "Tôi không nên nói đó là một sở thích, v́ nó nghiêm túc hơn nhiều so với một sở thích thông thường. Nhưng đó là điều tôi giỏi, và là điều tôi yêu thích".
Tóm lại, sự tương phản gay gắt giữa những thành công ngoại giao và bế tắc trong nước càng làm nổi bật chiến lược của Tổng thống Trump: t́m kiếm một di sản vĩ đại trên trường quốc tế để vượt qua những khó khăn chính trị và kinh tế đang đe dọa nhiệm kỳ thứ hai của ông.
VietBF@sưu tập