Chương tŕnh trợ cấp tem phiếu thực phẩm SNAP được nối lại một phần dù chính phủ vẫn đóng cửa, giảm nhẹ gánh lo cho nhiều gia đ́nh tại Mỹ.
Sau một tuần chậm trễ, các khoản trợ trong Chương tŕnh Hỗ trợ Dinh dưỡng Bổ sung (SNAP), hay c̣n gọi là tem phiếu thực phẩm, ngày 7/11 bắt đầu được chuyển dần đến những người thụ hưởng, khi chính quyền Tổng thống Donald Trump khởi động lại việc cấp ngân sách cho chương tŕnh giữa lúc chính phủ liên bang vẫn đóng cửa.
"Tôi cảm thấy nhẹ nhơm hơn rất nhiều và đêm qua mới lần đầu tiên ngủ được một giấc yên b́nh", Erica Arneson, mẹ đơn thân ở Tacoma, bang Washington, nói sau khi nhận đủ khoản trợ cấp.
Cuộc khủng hoảng liên quan đến SNAP bắt đầu khi Bộ Nông nghiệp Mỹ thông báo tháng trước rằng họ không thể chi tiền trong thời gian chính phủ ngừng hoạt động. Sau khi bị kiện, cơ quan này đồng ư cấp một phần ngân sách cho SNAP trong tháng 11. Tuy nhiên, một thẩm phán liên bang sau đó ra lệnh buộc chính quyền Trump phải chi trả toàn bộ khoản trợ cấp cho chương tŕnh.
Dù chính quyền kháng cáo, họ vẫn thông báo với các bang rằng chương tŕnh sẽ được tài trợ đầy đủ trong thời gian chờ ṭa xem xét. Đến tối 6/11, ṭa phúc thẩm ủng hộ phán quyết của thẩm phán cấp dưới, khiến Nhà Trắng phải nộp đơn lên Ṭa án Tối cao để ngăn việc phải chi toàn bộ ngân sách cho SNAP.
Ôtô xếp hàng chờ nhận thực phẩm hỗ trợ tại Tulsa, bang Oklahoma, ngày 6/11. Ảnh: AP
Do cuộc đấu pháp lư đang diễn ra với nhiều diễn biến bất ngờ, nhiều người nhận chỉ thấy một phần trợ cấp SNAP được chuyển vào tài khoản, trong khi số khác nhận đủ hoặc vẫn chưa có đồng nào. Sau khi ṭa phúc thẩm ra phán quyết, một số bang bắt đầu chuyển tiền cho người thụ hưởng ngay trong đêm.
Tại Wisconsin, Thống đốc Tony Evers nhanh chóng cho phép cấp toàn bộ tiền trợ cấp SNAP trên toàn bang, giúp hơn 104 triệu USD được nạp vào thẻ của 337.000 hộ gia đ́nh ngay nửa đêm. Ở Oregon, Thống đốc Tina Kotek cho biết cơ quan phúc lợi đă làm việc suốt đêm để đảm bảo mọi gia đ́nh nhận trợ cấp SNAP có thể mua được thực phẩm vào sáng hôm sau. Hawaii cũng chạy đua với thời gian để phát tiền trước khi cục diện cuộc đấu pháp lư thay đổi.
Bang Pennsylvania cũng khẳng định toàn bộ thẻ trợ cấp SNAP sẽ được nạp tiền trước nửa đêm. "Những ai nh́n thấy số dư bằng 0 hăy kiểm tra lại thẻ, tiền đang được chuyển", Thống đốc Josh Shapiro nói.
Thống đốc Delaware Matt Meyer cho biết bang đă dùng ngân sách riêng để tạm ứng "khoản cứu trợ hàng tuần" đầu tiên cho người thụ hưởng SNAP, nhằm bảo đảm họ không rơi vào cảnh túng quẫn giữa giai đoạn bất định.
Ở Louisiana, các thẻ SNAP được nạp 65% số tiền trợ cấp thường lệ, mức mà chính quyền Trump định cấp trước khi có phán quyết mới. Cư dân Gia Haley ở New Orleans cho biết cô nhận được 193 USD vào thẻ SNAP trong sáng 7/11, vừa đủ để mua ít thịt gà, rau, ngũ cốc, gạo và sữa cho hai đến ba tuần.
Tại các bang Nevada, Illinois và Alaska, người dân cũng bắt đầu nhận khoản hỗ trợ một phần, trong khi một số khác có thể nhận đủ vào tuần tới v́ chính quyền đă đi lệnh chuyển tiền.
Ở bang Washington, bà Kim Goldsby, 66 tuổi, bị khuyết tật và đang hồi phục sau ung thư, cho biết bà bất ngờ khi thẻ của ḿnh được nạp đủ 224 USD sáng 7/11. "Ngày mai số tiền đó có thể biến mất, ai mà biết được", bà lo lắng.
Nỗi lo của Goldsby hoàn toàn có cơ sở khi thẩm phán Ketanji Brown Jackson của Ṭa án Tối cao Mỹ trong đêm 7/11 đă chấp thuận yêu cầu khẩn cấp từ chính quyền Trump, tạm thời ngăn giải ngân đầy đủ SNAP trong khi tranh chấp pháp lư chưa được phân xử xong.
Chính quyền Trump cáo buộc các bang "đang tranh nhau rút những ǵ c̣n lại trong quỹ, gây thiệt hại cho phần phân bổ của các bang khác". Luật sư chính phủ D. John Sauer cảnh báo một khi số tiền đó rời khỏi quỹ SNAP, sẽ không có cách nào để chính phủ thu hồi.
Nhiều bang xác nhận đă kịp chuyển tiền hỗ trợ vào sáng 7/11, nhưng lệnh mới từ Ṭa án Tối cao có thể khiến các bang khác phải ngừng chi trả. Các bang California, Kansas, New Jersey, Pennsylvania và Washington đều xác nhận đă phát toàn bộ trợ cấp cho người thụ hưởng.
Chương tŕnh trợ cấp thực phẩm SNAP đang hỗ trợ khoảng 1/8 dân số Mỹ, chủ yếu là người thu nhập thấp. Một cá nhân có thể nhận tối đa gần 300 USD mỗi tháng, nhưng nhiều người nhận ít hơn tùy thu nhập.
Tuy nhiên, tranh căi pháp lư kéo dài về tiền trợ cấp cho chương tŕnh khiến hàng triệu người nghèo ở Mỹ phải sống trong bất an.
Tại Newark, bang New Jersey, bà mẹ đơn thân Jasmen Youngbey đă đứng xếp hàng ở điểm phát thực phẩm, dù tài khoản SNAP của cô hiển thị 0 USD. "Không phải ai cũng có tiền mặt để tự mua, nhất là khi giá thực phẩm đang cao", cô nói, trước khi tài khoản của cô được nạp tiền vừa kịp lượt mua.
VietBF@sưu tập