Một cú “chôm” tưởng nhỏ, mà thành chuyện lớn
Ở Irvine, bưu kiện đến tận cửa nhà là chuyện thường ngày. Nhưng cũng ở Irvine, chỉ cần bạn tḥ tay nhấc nhầm món đồ không phải của ḿnh, câu chuyện có thể đổi màu rất nhanh: từ “ăn cắp vặt” thành hồ sơ h́nh sự, từ vài gói bánh kẹo thành chuỗi cáo buộc chồng lên nhau.
Tuần trước, cảnh sát Irvine cho biết họ nhận được thông báo về nghi phạm trộm bưu kiện ở khu vực Perlita và Gitano. Và điều đáng chú ư: thay v́ chờ xe tuần tra ṃ mẫm từng ṿng, họ cho máy bay không người lái (drone) xuất phát như một “phản ứng đầu tiên”.
Drone cất cánh: nh́n thấy Tesla, nh́n luôn cả hành vi
Theo tường thuật của cảnh sát, drone nhanh chóng phát hiện một chiếc Tesla gần khu vực pḥng thư (mailroom) của chung cư. Từ trên cao, nó quan sát được hai phụ nữ lấy các gói hàng và c̣n cố gắng tiếp cận một mailroom khác để “lấy thêm”.
Khi lực lượng dưới đất tới nơi, hai người bị tạm giữ và cảnh sát thu hồi nhiều bưu kiện bị đánh cắp từ trong xe.
Ở thời đại này, camera là “mắt”, c̣n drone là “mắt biết bay”. Bạn tưởng ḿnh lén được vài giây, nhưng trên bầu trời, có khi đă có một con mắt đang ghi lại từng động tác.
Hai nghi phạm, một chiếc xe sang, và cái khoảnh khắc bị c̣ng tay
Cảnh sát nêu danh tính hai người bị bắt: Shensha Fan (26 tuổi) và Fang Hou (52 tuổi), cùng cư trú tại Yorba Linda. Hai người bị bắt với cáo buộc burglary (đột nhập/trộm cắp).
Nghe đến đây, nhiều người thốt lên: “Đi Tesla mà đi trộm mấy gói hàng lặt vặt, có ǵ sai sai không?”
Sai ở chỗ: luật không nh́n chiếc xe để đo tội. Luật nh́n hành vi, địa điểm, giá trị tài sản, và dấu hiệu có tổ chức hay không. Xe sang chỉ khiến câu chuyện… phản cảm hơn trong mắt công chúng, chứ không tự động làm tội nặng hay nhẹ.
V́ sao mailroom lại dễ biến thành án “burglary”?
Điểm mấu chốt nằm ở cáo buộc Penal Code § 459 (burglary). Trong cách hiểu phổ biến, burglary không nhất thiết phải là “phá cửa vào nhà dân ban đêm”. Chỉ cần vào một nơi với ư định trộm cắp/chiếm đoạt, bạn có thể bị dựng hồ sơ burglary.
V́ vụ việc bị cho là xảy ra ở pḥng thư chung cư (không phải nơi ở có người cư trú như “inhabited dwelling”), nó thường rơi vào nhóm second-degree burglary — và đây là dạng “wobbler”: có thể bị xử theo tội nhẹ hoặc tội nặng, tùy t́nh tiết.
Khung h́nh phạt ở California: không chỉ một tội danh
Ngoài burglary, câu chuyện có thể phát sinh thêm các cáo buộc khác, tùy giá trị gói hàng và dấu hiệu hành vi:
Với second-degree burglary (PC § 459):
Nếu bị truy tố dạng felony: có thể đối diện mức 16 tháng, 2 năm hoặc 3 năm giam giữ và phạt tiền cao (tùy ṭa áp dụng).
Nếu bị xử misdemeanor: có thể tới 1 năm tù quận và phạt tiền mức thấp hơn.
Có thể kèm mail/package theft theo PC § 530.5(e): dạng misdemeanor, tối đa 1 năm tù quận và phạt tiền.
Nếu tổng giá trị hàng hóa thu hồi vượt $950, có thể bị cân nhắc thêm hướng grand theft (PC § 487), khung có thể lên đến 3 năm (tùy cấu phần và cách truy tố).
Nếu có dấu hiệu giữ hàng trộm để bán lại, một số quy định mới của California cũng có thể được viện dẫn theo hướng “possession with intent to sell” khi tổng giá trị vượt ngưỡng nhất định.
V́ bị cáo buộc hành động theo cặp, c̣n có khả năng bị nhắc đến conspiracy (PC § 182) — tức “thông đồng/âm mưu”, thường đi theo tội nền.
Nói gọn: nhiều vụ “trộm gói hàng” không dừng ở một ḍng cáo buộc, mà giống như domino: một hành vi kéo theo nhiều điều khoản.
Khi liên bang “nhúng tay”: đụng tới thư tín là chuyện khác
V́ thư tín và bưu kiện gắn với hệ thống bưu chính, câu chuyện đôi khi có thể bị soi ở cấp liên bang, với các điều khoản như 18 U.S.C. § 1708. Khung h́nh phạt liên bang cho mail theft có thể nặng hơn, thậm chí có nhắc tới mức lên tới 5 năm tù liên bang và tiền phạt rất cao (tùy vụ việc và quyết định truy tố).
Ngoài ra, có thông tin về các đề xuất tăng nặng h́nh phạt trong tương lai, nhằm răn đe nạn trộm bưu kiện đang lan rộng ở nhiều nơi.
Dư luận chia đôi: người vỗ tay, người lắc đầu
Có người nói “bắt cho chừa”, v́ ai từng bị mất hàng trước cửa nhà mới hiểu cái cảm giác vừa bực vừa bất lực.
Có người lại chê “tào lao, làm quá”, v́ nghĩ rằng gói hàng lặt vặt th́ cùng lắm phạt hành chính.
Nhưng cũng có những b́nh luận trượt sang hướng kỳ thị sắc tộc, đổ đồng cộng đồng này cộng đồng kia.
Vụ việc này giống một tấm biển cảnh báo treo trước cửa thời đại mới:
Bạn có thể nghĩ ḿnh chỉ “nhanh tay” vài phút. Nhưng hệ thống an ninh giờ không c̣n là một chiếc camera đứng yên. Nó biết bay, biết theo dơi, biết ghi lại, và biết gọi đội tuần tra tới đúng chỗ.
Đi Tesla hay đi Toyota không làm tội nhẹ hơn.
Điều làm tội nặng lên là ư định, mức độ, tổng giá trị, và dấu hiệu có tổ chức.
Ở Irvine, bưu kiện được giao mỗi ngày. Nhưng nếu bạn chọn “nhặt” sai bưu kiện, thứ được giao tới tiếp theo có thể là… cáo trạng.