Bất ổn kinh tế và sự phát triển của AI khiến nhiều công ty Mỹ muốn duy tŕ bộ máy hiện tại sang năm 2026.
Các chuyên gia dự báo tại trang tuyển dụng Indeed cho rằng tăng trưởng tuyển dụng trong năm sau sẽ ở mức rất thấp. Các công ty như Shopify và Chime Financial thậm chí tuyên bố quy mô nhân sự gần như không đổi.
Tại một sự kiện cho các CEO do Trường Quản lư Yale tổ chức ở Manhattan tháng này, 66% lănh đạo được khảo sát cho biết dự định sa thải lao động, hoặc giữ nguyên quy mô hiện tại trong năm tới. Chỉ khoảng một phần ba có kế hoạch tuyển dụng.
"Rất nhiều công ty đang có tâm lư chờ đợi và quan sát. T́nh h́nh bất ổn hiện tại khiến họ không ưu tiên đầu tư vào nhân sự", Chris Layden - CEO công ty cung ứng nhân sự Kelly Services cho biết.
Bên trong một kho hàng của Amazon ở New Jersey. Ảnh: Reuters
Thực tế, các công ty tại Mỹ đă không mặn mà tuyển dụng trong nhiều tháng qua. Tỷ lệ thất nghiệp tăng lên 4,6% trong tháng 11 - cao nhất 4 năm. Dù Mỹ vẫn tạo thêm việc làm trong các lĩnh vực như y tế và giáo dục, nhưng ngày càng có nhiều dấu hiệu cho thấy thị trường lao động khối văn pḥng chững lại. Hàng loạt doanh nghiệp lớn như Amazon, Verizon, Target và United Parcel Service (UPS) đă cắt giảm các vị trí văn pḥng trong những tháng gần đây, làm tăng tâm lư bất an của người lao động.
Sự do dự về tuyển dụng phản ánh lo ngại kinh tế và niềm tin rằng AI có thể đảm nhận nhiều công việc hơn trong các tập đoàn lớn. Số khác th́ tuyển quá nhiều người sau đại dịch và đang điều chỉnh lại.
"Chúng ta tiến rất gần mức tăng trưởng việc làm bằng 0. Đó không phải là một thị trường lao động lành mạnh", Christopher Waller - thành viên Hội đồng Thống đốc Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) nhận xét tại hội nghị của Yale. "Khi tôi nói chuyện với các CEO, họ giải thích không tuyển v́ muốn chờ xem chuyện ǵ sẽ xảy ra với AI. Công việc nào có thể thay thế, việc nào không", ông phát biểu.
Việc dừng tuyển dụng có thể chỉ là tạm thời, nếu sau này các công ty nhận thấy họ cần thêm người để đạt mục tiêu tăng trưởng. Nhưng theo Waller, tâm lư hiện nay là doanh nghiệp không cần thêm lao động. "Mọi người đều đang sợ mất việc. Tôi nói rất nghiêm túc đấy", ông cho biết.
T́nh h́nh hiện tại cũng khiến nhiều lao động quyết tâm bám trụ công việc. Tại IBM, tỷ lệ nghỉ việc ở mức thấp nhất 30 năm, theo CEO Arvind Krishna. Ở IBM Mỹ, tỷ lệ nghỉ việc tự nguyện hiện dưới 2%, giảm mạnh so với mức thông thường khoảng 7%.
"Mọi người không t́m cách đổi việc. Điều đó dẫn tới việc tuyển dụng giảm sút, v́ không có ai rời đi cả", Krishna giải thích.
Tại một hội nghị gần đây, khi được hỏi về kế hoạch tuyển dụng, Giám đốc Tài chính Shopify Jeff Hoffmeister nói rằng: "Tôi không nhận thấy năm tới cần tăng nhân sự. Chúng tôi đă duy tŕ quy mô này hơn 2 năm rồi".
Tại Wells Fargo, CEO Charlie Scharf tháng này cho biết ngân hàng dự kiến có ít nhân viên hơn trong năm tới. Lực lượng lao động của nhà băng đă giảm từ 275.000 người năm 2019 xuống c̣n khoảng 210.000 hiện nay, do ban lănh đạo giảm chi phí và tái cấu trúc.
Scharf dự báo tác động của AI với quy mô nhân sự sẽ "cực kỳ lớn", dù việc này có thể mất nhiều năm mới thể hiện đầy đủ. Nhiều lănh đạo e ngại việc nói thẳng về những tổn hại mà AI có thể gây ra cho thị trường lao động. "Không ai muốn đứng lên và nói rằng chúng ta sẽ có ít nhân sự hơn trong tương lai. Đó là điều rất khó", Scharf nói.
Wells Fargo cho biết sẽ tiếp tục đào tạo lại lực lượng lao động, nhưng sự thay đổi mà AI mang lại là rất rơ ràng. "Nó không hoàn toàn thay thế con người, nhưng tạo ra cơ hội để làm mọi thứ theo cách khác", ông nói.
Các chuyên gia kinh tế tại Indeed gần đây đă cập nhật các kịch bản tuyển dụng cho năm tới và dự báo bức tranh nh́n chung không thay đổi nhiều. Sau khi phân tích số lượng vị trí tuyển dụng và các dự báo tăng trưởng, họ cho rằng tỷ lệ thất nghiệp sẽ quanh 4,6% năm 2026. "Chúng tôi không kỳ vọng mọi thứ thay đổi nhiều trong năm sau", Laura Ullrich - Giám đốc nghiên cứu kinh tế tại Indeed, cho biết.
Các ngành có nhu cầu tuyển dụng yếu nhất là những lĩnh vực ghi nhận mức lương cao như phân tích dữ liệu, phát triển phần mềm, marketing và giải trí. Trong khi đó, hoạt động tuyển dụng lại tích cực hơn ở các ngành như y tế và xây dựng.
Dù việc làm khối văn pḥng đă sụt giảm, Ullrich cho rằng t́nh h́nh vẫn có thể thay đổi. Nếu nền kinh tế tăng trưởng trong năm tới, một số doanh nghiệp có thể cần tuyển thêm người.
"Bạn không thể duy tŕ môi trường tuyển dụng ít, sa thải ít trong khi GDP vẫn tăng trưởng. Đến một lúc nào đó, sẽ phải có thứ dịch chuyển", bà nói.
VietBF@sưu tập