Formosa đă hủy hoại hoàn toàn môi trưởng biển miên trung Việt Nam. Phải cần rất rất nhiều thời gian nữa thiên nhiên mới có thể khôi phục được. Hậu quả của việc xả thải của Formosa là không thể kiểm soát.
Tại họp báo thường kỳ của Chính phủ hôm nay, báo chí đặt câu hỏi về việc xử lư các chất thải nguy hại đă được phát hiện trong chất thải chôn lấp của Formosa.
"Các chất thải nguy hại là ǵ, xử lư như thế nào? Có xử lư các đơn vị cấp phép vận chuyển, các công ty vận chuyển không, bao giờ xử lư?".
Bộ trưởng TN&MT Trần Hồng Hà cho biết đến hôm nay, Bộ đă thông báo đến báo chí kết quả phân tích chất thải mà Formosa chôn lấp trái phép.
"Trong mẫu phân tích từ 3 nơi phát hiện chôn lấp, có phát hiện nồng bộ xyanua vượt quá quy chuẩn ở mức được gọi là chất thải nguy hại. Theo quy định, chất thải có lẫn chất thải nguy hại th́ quản lư phải như với chất thải nguy hại. Bộ TN&MT cũng đă lấy mẫu nước ngầm, đất ở khu vực chôn lấp để xem có tác động môi trường không", ông Trần Hồng Hà cho biết.
"May là do phát hiện sớm, chôn lấp chưa lâu nên chưa bị ảnh hưởng, các thông số vẫn trong tiêu chuẩn cho phép. Với 390 tấn chất thải nguy hại đem đi chôn, Formosa và các cơ quan ở Kỳ Anh phải chọn doanh nghiệp có năng lực được cấp phép để xử lư. Cách tốt nhất hiện nay là đốt, thiêu hủy đến khi bùn, đất không c̣n gây hại môi trường".
Thiếu sót lớn của địa phương
Đối với các cơ quan môi trường Hà Tĩnh, Bộ trưởng cho biết đă kiểm điểm v́ đây là thiếu sót lớn của các cấp địa phương.
Ông cho biết Bộ sẽ kiểm kê toàn bộ chất thải của Formosa, cả số đă thu gom, số cất trong nhà kho, số đă kư kết xử lư..., để xem c̣n ở đâu nữa không, c̣n doanh nghiệp Hà Tĩnh nào nhận và cố t́nh đổ ra môi trường không đúng quy định không.
Bộ trưởng khẳng định hành vi cố t́nh đổ chất thải, dù nguy hại hay không, ra môi trường là rất nghiêm trọng, không phải lần đầu và là hành vi cố ư, có nhiều người thực hiện. Do đó toàn bộ hồ sơ vụ việc đă được chuyển cho Công an Hà Tĩnh để điều tra.
"Formosa đă thực hiện không đúng việc phân loại, kiểm đếm, thống kê chất thải, cung cấp cho nhà xử lư không đủ năng lực, cũng là vi phạm của chủ nguồn thải. Chất thải Formosa có nhiều nguồn, cần rất thận trọng trong phân tích, đưa đến 3 pḥng thí nghiệm để đối chứng, nếu sai sẽ liên quan nhiều chuyện, khẳng định nguy hại th́ phải xử lư đúng mức độ và hành vi", ông Trần Hồng Hà nói.
Bộ đă yêu cầu Formosa ngay bây giờ kiểm kê toàn bộ chất thải, kể cả chất thải thông thường, để lựa chọn DN có năng lực để vận chuyển và xử lư, báo cáo trực tiếp với Bộ.
"Bộ cũng tăng cường lực lượng đáng kể, đưa hai pḥng thí nghiệm di động để kiểm soát toàn bộ, tiếp tục xử lư các vấn đề trước đây để pḥng ngừa các sự cố môi trường...", Bộ trưởng cũng cho rằng Formosa có "khó khăn khách quan" khi Hà Tĩnh không có DN xử thải đủ năng lực, phải t́m DN ngoài tỉnh.
Luật cho phép ngừng dự án nếu không khắc phục được môi trường
Vấn đề cho Formosa thuê đất và cấp phép đầu tư 70 năm cũng được đặt ra. Câu hỏi là có xem xét lại không, xem xét trách nhiệm như thế nào, có thu hồi giấy phép và hồi tố không.
Thứ trưởng Bộ Kế hoạch Đầu tư Đào Quang Thu cho biết các luật Đất đai và Đầu tư có cho phép 70 năm.
"Luật Đầu tư 2014 đă có quy định về tạm ngừng, ngừng hoạt động đối với DN để khắc phục vi phạm về môi trường theo đề nghị của cơ quan quản lư nhà nước về môi trường. Cũng theo luật, nếu nhà đầu tư không thể đáp ứng yêu cầu khắc phục, có thể chấm dứt dự án đầu tư", ông Đào Quang Thu nói.
Bộ trưởng Trần Hồng Hà cũng nhấn mạnh luật ưu tiên các khu vực khó khăn, ví dụ Vũng Áng, trong việc cho thuê đất và cấp phép đầu tư.
"Nhưng thẩm quyền của tỉnh chỉ là 50 năm, hơn là phải báo cáo, xin phép Chính phủ để xem xét các vấn đề như mức độ khó khăn, nguồn vốn đầu tư, nhà đầu tư...", ông Trần Hồng Hà nói.
"Việc này TTCP đă kiểm tra, kết luận Hà Tĩnh cấp phép 70 năm cho Formosa là sai thẩm quyền".
Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP nhấn mạnh lại là vụ việc này, cùng các vụ việc đang gây bức xúc trong dư luận khác, sẽ được xử lư nghiêm minh với bất cứ ai vi phạm và công khai trước nhân dân.