Thường th́ các xác ướp khi phát hiện ra sẽ được bảo quản nghiêm ngặt nên sẽ không có hiện tượng phân hủy. Thế nhưng, những nhà khảo cổ học người Chile vô cùng đau đầu khi những xác ướp mà họ t́m được lại bỗng dưng hóa lỏng một cách đầy bí ẩn. Những xác ướp này có niên đại c̣n lâu hơn cả những xác ướp của người Ai Cập.
Các nhà nghiên cứu phát hiện một bộ sưu tập các xác ướp c̣n sót lại được t́m thấy ở phái Bắc Chile đang dần chuyển thành chất lỏng màu đen một cách kỳ quái.
Độ tuổi của chúng được xác định là khoảng 7.000 năm tuổi, hiện nay đây là những xác ướp có tuổi thọ lâu đời nhất từng biết đến (Hơn hẳn những xác ướp Ai Cập).
Những xác ướp này cũng được xác định là của người Chinchorro, những người tiến hành ướp xác trước cả người Ai Cập 200 năm.
Các xác ướp hóa lỏng
Có thể thời gian và các điều kiện thay đổi đă dần phá hủy những xác ướp lâu đời nhất này, chúng dần chuyển sang dạng sền sệt và không ai có thể dừng lại được quá tŕnh này.
Chính quyền địa phương đă đệ tŕnh lên ủy ban tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa UNESCO nhằm công nhận chúng là những di sản văn hóa thế giới trước khi chúng bị phá hủy.
Họ hy vọng điều này sẽ góp phần được mọi người chú ư và t́m ra giải pháp ngăn chặn hiện tượng hóa thành chất lỏng màu đen của các xác ướp.
Theo các chuyên gia, sở dĩ có hiện tượng hóa lỏng này là do vi khuẩn xâm nhập phát triển mạnh trong điều kiện nhiệt độ tăng cao làm cho lớp da của xác ướp tan chảy.
Sergio Medina Parra, nhà nhân loại học và cộng sự hàng đầu của đại học Tarapaca (Chile) cho biết: "Đơn đệ tŕnh không phải là mục đích chính mà thay vào đó chúng tôi hy vọng việc nâng cấp công cụ bảo quản của Chile và cả quốc tế".
Kể từ năm 1900, gần 300 xác ướp đă được khai quật dọc theo bờ biển phía Nam Peru và Bắc Chile bao gồm người trưởng thành, trẻ em, sơ sinh và cả bào thai.
Medina Parra cho hay:
"Tuổi đời của chúng là khoảng 7.000 năm... v́ vậy đây là những xác ướp lâu đời nhất so với cả xác ướp Ai Cập".
Điều khác biệt so với người Ai Cập (chỉ có những người có quyền lực tối cao như Pharaon hay hoàng hậu, nữ hoàng) th́ người Chinchorro tiến hành ướp xác trên tất cả mọi người chết.
Do đó các nhà nghiên cứu cho rằng, xă hội của người Chinchorro là một xă hội b́nh đẳng, quân b́nh đối với tất cả mọi người.
Bernardo Arriaza tới từ Đại học Tarapaca (Chile), người dẫn đầu nhóm t́m kiếm và khai quật trong 30 năm nói với Los Angeles Times: "Các xác ướp Chinchorro không bị hạn chế như với người Ai Cập. Xă hội này rất dân chủ".
Ổng c̣n cho rằng sự nhiễm xạ trong nguồn nước gần khu vực núi lửa là nguyên nhân dẫn tới quá tŕnh ướp xác trong xă hội người Chinchorro v́ các nhà nghiên cứu phát hiện ra chất Asen trong thi hài xác ướp.
Nhà sinh vật học Ralph Mitchell tới từ Đại học Harvard (Mỹ) nói: "Chúng tôi đều nhận thấy các xác ướp đang dần bị phá hủy nhưng không ai hiểu tại sao. Chúng tôi chưa từng bắt gặp hiện tượng tương tự nào trước đó".