Vụ Tổng thống Donald Trump quyết định tấn công Syria bằng tên lửa Tomahawk làm cho thế giới ngạc nhiên. Không chỉ riêng Nga và Syria, các đồng minh của Mỹ cũng bất ngờ. Để đi đến quyết định này Trump và các quan chức đă phải qua nhiều cuộc họp nhanh chóng nhưng vô cùng căng thẳng. Sau 72 giờ mới quyết định tấn công Syria.
Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Reuters
Thư kư Báo chí Nhà Trắng Sean Spicer gọi quyết định của Tổng thống Mỹ Donald Trump ra lệnh khai hỏa tên lửa hành tŕnh Tomahawk nhắm tới các mục tiêu thuộc căn cứ Shayrat thuộc tỉnh Homs, Syria, sáng 7/4 là một quá tŕnh cân nhắc kỹ lưỡng những câu hỏi khác nhau cũng như xem xét đến hệ quả trong từng hành động. Nó bao gồm hàng loạt cuộc thảo luận vừa phức tạp vừa nhanh chóng, bắt đầu từ ngày 4/4, tại cuộc họp báo cáo t́nh báo thường nhật vào 10h30, theo NBC News.
Ngày 4/4
Sáng sớm ngày 4/4, chuỗi thông tin về vụ tấn công hóa học ở thị trấn Khan Sheikhoun, phía bắc Syria, khiến hơn 80 người thiệt mạng cùng 400 người bị thương, xuất hiện dồn dập.
Tổng thống Trump cho rằng các h́nh ảnh tŕnh chiếu trên phương tiện truyền thông về những nạn nhân tại hiện trường cuộc tấn công "rất rất gây lo ngại" và "đầy đau thương", ông Spicer cho hay.
"Ông ấy (Trump) vô cùng xúc động và cho đây là một sự kiện cực kỳ bi thảm", Sipcer nói.
Các nhóm phiến quân cùng những tổ chức cứu trợ hoạt động trong khu vực lập tức lên án chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad gây ra vụ việc. Tuy nhiên, chính phủ Syria bác bỏ mọi cáo buộc.
Gần hai giờ sau khi Trump được cung cấp thông tin về cuộc tấn công hóa học ở Syria, Thư kư Báo chí Nhà Trắng Spicer đọc một thông báo từ Tổng thống Mỹ.
"Cuộc tấn công hóa học hôm nay ở Syria là hành vi chống lại dân thường vô tội, bao gồm cả phụ nữ và trẻ em, đáng bị lên án và không thể bỏ qua. Những hành động tàn ác mà chính quyền Bashar al-Assad thực hiện là hệ quả từ sự yếu đuối và bất lực của chính quyền trước đây", thông báo có đoạn.
Đến tối, các đội ngũ liên ngành liên tục tŕnh lên Tổng thống Mỹ những phương án phản ứng trước t́nh h́nh ở Syria tại một cuộc họp kín. "Những ư tưởng ban đầu được tŕnh bày và tinh chỉnh", ông Spicer cho biết.
Nhà Trắng và Lầu Năm Góc tiếp tục tiến hành những cuộc thảo luận chi tiết về kế hoạch hành động. Bộ trưởng Quốc pḥng James Mattis cùng Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ H.R. McMaster thường xuyên liên lạc với nhau bàn bạc về "lựa chọn tốt nhất dành cho Syria", một quan chức cấp cao Mỹ tiết lộ.
Ngày 5/4
Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) trong cuộc họp báo chung với Vua Jordan Abdullah II ngày 5/4. Ảnh: Reuters
Các phiên thảo luận căng thẳng kéo dài sang sáng và chiều 5/4. Những quan chức hàng đầu chính quyền Mỹ không ngừng xem xét, đánh giá, điều chỉnh lại các lựa chọn để Tổng thống Trump cân nhắc.
Trong một cuộc họp báo chung tại Nhà Trắng chiều cùng ngày, Tổng thống Mỹ Trump và Vua Jordan Abdullah II cùng lên án vụ tấn công hóa học ở Syria. Người đứng đầu Nhà Trắng cho rằng hành động này "vượt qua rất rất nhiều giới hạn bên ngoài lằn ranh đỏ" song không nhắc đến việc ông sẽ làm ǵ với chính quyền Tổng thống Syria Assad.
"Tôi phải có trách nhiệm", ông Trump khẳng định trước các phóng viên. "Tôi muốn nghĩ về bản thân ḿnh như một người linh hoạt... Tôi linh hoạt và tôi tự hào v́ điều đó. Tôi muốn nói với các bạn rằng ư định của tôi đối với Syria và Tổng thống Assad đă thay đổi rất nhiều".
Ngày 6/4
Ông Trump ngày 6/4 được đội ngũ an ninh quốc gia báo cáo về cuộc tấn công tên lửa căn cứ Syria. Ảnh: White House
Tổng thống Trump tái triệu tập đội ngũ an ninh quốc gia trên chuyên cơ Air Force One vào khoảng 13h30 ngày 6/4 khi đang trên đường tới Palm Beach, bang Florida, để tiếp đón Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago. Các cố vấn không thể xuất hiện trong buổi họp được kết nối với Tổng thống bằng cuộc gọi video thông qua đường dây bảo mật.
Khoảng 16h, theo ông Spicer, Tổng thống Trump, Ngoại trưởng Rex Tillerson, Bộ trưởng Quốc pḥng Mattis, Cố vấn An ninh Quốc gia McMaster cùng những người khác tiếp tục họp tại một căn pḥng riêng được bảo vệ nghiêm ngặt ở Mar-a-Lago. Tổng thống Trump "đồng ư tiến hành" kế hoạch.
Vào khoảng 19h40 (giờ Mỹ), hai tàu USS Ross và USS Poter ở đông Địa Trung Hải phóng 59 tên lửa hành tŕnh Tomahawk nhắm tới các mục tiêu thuộc căn cứ Shayrat.
Sau khi Tổng thống Trump và đệ nhất phu nhân Melania đưa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh cùng phu nhân Bành Lệ Viện đi dạo quanh Mar-a-Lago, cả 4 người có một buổi tiệc ấm cúng. Cùng lúc, Phó tổng thống Mike Pence, Ngoại trưởng Tillerson, Bộ trưởng Quốc pḥng Mattis, Cố vấn An ninh Quốc gia McMaster và những người khác bắt đầu gọi điện thông báo t́nh h́nh cho các lănh đạo thế giới cùng một số lănh đạo quốc hội.
Tổng thống Mỹ báo tin cho Chủ tịch Trung Quốc về cuộc tấn công bằng tên lửa lúc bữa tối khép lại. Ngay sau đó, Trump quay trở về căn pḥng bí mật tại Mar-a-Lago, nơi ông được "tŕnh bày vắn tắt" t́nh h́nh đang diễn ra.
Theo Spicer, Tổng thống Trump được thông tin về hiệu quả của cuộc tấn công. Công tác đánh giá thiệt hại sẽ mất khoảng vài giờ song "kết quả ban đầu cực kỳ khả quan".
Ông Trump "lập tức hỏi về phản ứng từ cộng đồng quốc tế cũng như các lănh đạo quốc hội và được bảo rằng có nhiều lời khen ngợi dành cho quyết định này". Một nguồn tin chính quyền miêu tả căn pḥng tràn ngập bầu không khí "tự tin thận trọng" khi Tổng thống Trump nhận báo cáo về cuộc tấn công.