Căn bệnh khiến đạo diễn Đông Hồng tử vong ngày càng gặp nhiều ở người trẻ. 50% những người bị đột quỵ tử vong. Tỷ lệ người mắc đột quỵ ngày càng trẻ hoá khiến không ít người hoang mang.
Đột quỵ có xu hướng trẻ hoá
Tối qua, đạo diễn các bộ phim hài Tết Phạm Đông Hồng đột ngột qua đời ở tuổi 63 sau cơn đột quỵ trong bữa cơm. Sự ra đi đột ngột của ông khiến tất thảy người thân, đồng nghiệp vô cùng bàng hoàng.
Ít ai biết, tai biến mạch máu não (đột quỵ) là căn bệnh có nguy cơ tử vong cao thứ 3 sau tim mạch, ung thư và đứng hàng đầu về tỉ lệ tàn tật.
Báo cáo của Tổ chức Đột quỵ thế giới (WSO) năm 2016 cho thấy, mỗi năm thế giới có 17 triệu ca đột quỵ, trong đó 6 triệu trường hợp tử vong, 5 triệu người sống sót với các di chứng gây tàn tật trong thời gian dài, thậm chí vĩnh viễn.
Tại Việt Nam, số liệu tổng hợp từ các BV có khoa thần kinh trên cả nước trong 3 năm gần đây cho thấy, số bệnh nhân nhập viện vì đột quỵ ngày càng tăng, từ 1,7% lên 2,5%, trong đó tỉ lệ nam giới gấp 4 lần nữ, tương đương khoảng 200.000 ca mắc mới đột quỵ mỗi năm.
Mỗi năm, Việt Nam có khoảng 100.000 người tử vong vì đột quỵ
Bệnh thường xảy ra bất ngờ và để lại hậu quả vô cùng nặng nề, 50% số ca đột quỵ sẽ tử vong (nhiều hơn 94.000 ca tử vong vì ung thư mỗi năm), 90% bệnh nhân phải gánh chịu các di chứng sau cơn đột quỵ như liệt nửa người, liệt toàn thân, bại não, biến chứng tâm lý, tâm thần... Trong đó tỉ lệ bị liệt chiếm khoảng 30%.
PGS.TS Lương Tuấn Khanh, Giám đốc TT Phục hồi chức năng, BV Bạch Mai cho biết, tình hình đột quỵ não tại Việt Nam hiện nay ngày càng có xu hướng trẻ hoá. Theo thống kê, số bệnh nhân trẻ bị đột quỵ mỗi năm tăng khoảng 2%, trong đó số lượng nam giới cao gấp 4 lần nữ.
Ông cho biết, trung tâm đã điều trị cho rất nhiều bệnh nhân dưới 30 tuổi bị đột quỵ não, trong khi độ tuổi phổ biến từ 50-60. Có một tỉ lệ lớn là học sinh, sinh viên bị vỡ mạch máu não do dị dạng mạch.
Hầu hết những trường hợp này chỉ đến khi vỡ mới biết do mạch máu phình bẩm sinh, to dần theo thời gian. Một số bệnh nhân có những dấu hiệu báo trước như đau đầu, nhưng thường bị bỏ qua vì nghĩ đến nguyên nhân khác.
Có thể dự phòng được
Theo PGS. Nguyễn Hoàng Ngọc, Giám đốc Trung tâm đột quỵ não, BV TƯ Quân đội 108, tuy đột quỵ là một bệnh nguy hiểm nhưng có thể dự phòng được.
Các nghiên cứu đều khẳng định, tăng huyết áp là nguyên nhân chính dẫn đến đột quỵ. Theo nghiên cứu tại Viện Tim mạch quốc gia, 8/10 bệnh nhân đột quỵ lần đầu đều mắc tăng huyết áp.
Tuy nhiên có tới gần 40% trường hợp huyết áp cao không được kiểm soát. Hậu quả, mỗi năm, số người tử vong vì tăng huyết áp mỗi năm cao hơn 10 lần số người tử vong vì tai nạn giao thông.
Trong khi chỉ cần giảm mỗi 2mmHg huyết áp sẽ giúp giảm 10% tử vong do đột quỵ. Nếu đưa được về huyết áp tối ưu 120/80 mmHg, sẽ phòng ngừa được biến chứng đột quỵ ở hầu hết các trường hợp.
Do đó người dân cần thay đổi lối sống, vận động thường xuyên làm giảm các yếu tố nguy cơ gây vữa xơ động mạch, giảm tỉ lệ tăng huyết áp, giảm cân nặng chống béo phì, tăng cholesterol có lợi, giảm cholesterol có hại.
Đồng thời tránh xa thuốc lá, kiểm soát đường máu nếu có đái tháo đường, ăn thức ăn có hàm lượng chất béo thấp, hạn chế rượu bia…
Không tự ý dự phòng bằng an cung ngưu hoàng hoàn
Nhiều người Việt hiện có thói quen sai lầm khi tích trữ an cung ngưu hoàng hoàn để uống dự phòng đột quỵ.
Người dân không nên tích trữ an cung ngưu hoàng hoàn phòng đột quỵ
Tuy nhiên BS Nguyễn Trung Cấp, Trưởng khoa Cấp cứu, BV Bệnh Nhiệt đới TƯ khẳng định, việc uống an cung để phòng tai biến là vô tác dụng. Tai biến mạch máu não gồm thể chảy máu não (xuất huyết não) và nhồi máu não (tắc mạch não). Để kết luận bệnh nhân bị thể nào, bác sĩ phải chụp chiếu, xét nghiệm cẩn trọng.
Theo đó, thuốc này chỉ có chỉ định dùng trong trường hợp bị tai biến nhồi máu não, khi đó có thể giúp giảm đông máu, tuy nhiên bệnh nhân vẫn có nguy cơ chảy máu trong vùng nhồi máu.
Ngược lại, nếu bị tai biến mạch máu não, uống an ngưu hoàng hoàn càng nguy hiểm vì gia tăng chảy máu, vì máu không thể đông lại. Bằng chứng, tại BV Bệnh Nhiệt đới TƯ từng tiếp nhận bệnh nhân chảy máu toàn thân vì uống an cung ngưu hoàng hoàn.
3 dấu hiệu của đột quỵ
Thứ nhất, người bệnh đột ngột hôn mê, tê bì tay chân, mất ý thức, mất thăng bằng, đau đầu dữ dội. Thứ hai, bệnh nhân đột ngột nói khó hoặc không nói được, mồm méo. Thứ ba, đột ngột mất hoặc giảm thị lực 1 trong 2 mắt.
Trong khi chờ xe cấp cứu 115, càng nhanh càng tốt cần đặt bệnh nhân nằm nghiêng cao đầu 30-45 độ, mặc quần áo thoáng.
Thời gian vàng đưa bệnh nhân đột quỵ đến các cơ sở y tế chuyên sâu là 4,5-6 giờ đầu. Khi đó các bác sĩ tại bệnh viện lớn sẽ dùng phương pháp tiêu sợi huyết để điều trị, tránh di chứng.