Đây là kinh nghiệm có từ ngàn đời nay. Chúng ta hăy tham khảo người đời xưa nh́n để đánh giá ai là tà, ai là chỉnh. Cùng đọc, suy ngẫm và rút cho ḿnh những kinh nghiệm này.
Lă Bất Vi
“Hỉ chi dĩ nghiệm kỳ thủ;
Cụ chi dĩ nghiệm kỳ tŕ”.
Khi đối phương trong trạng thái vui vẻ, mới có thế thấy được khả năng tiết chế của họ, hành vi của họ có kiên chính hay không, họ có quá đắc ư mà không giữ được thái độ đúng mực hay không.
Khi đối phương trong hoàn cảnh sợ hăi, mới biết đối họ có thể kiên tŕ đến cùng không, họ có đủ dũng cảm gánh vác trách nhiệm hay không, có phải là anh hùng hay không th́ trong lúc này mới thấy rơ.
Tư Mă Quang
“Phàm thủ nhân chi thuật, cẩu bất đắc thánh nhân, quân tử nhi dữ chi, dữ kỳ đắc tiểu nhân, bất nhược đắc ngu nhân”.
Phương pháp chọn lựa nhân tài, nếu t́m không được thánh nhân hay quân tử để ủy thác, th́ thà chọn người ngốc c̣n hơn là giao cho tiểu nhân.
Bởi v́ quân tử có tài th́ sẽ hành thiện khắp nơi; tiểu nhân có tài, th́ không việc ác nào không dám làm; người ngốc có muốn cũng không có đủ trí tuệ, không có bản sự, có muốn làm cũng không thành, họ là người vô hại.
Khương Tử Nha
“Cáo chi dĩ nan, dĩ quan kỳ dũng;
Túy chi dĩ tửu, dĩ quan kỳ thái”.
Cho đối phương giải quyết một vấn đề hóc búa, th́ có thể thấy rơ được năng lực và dũng khí của họ.
Muốn biết đối phương có thể làm chủ được ḿnh không th́ hăy quan sát khi họ say rượu.
Trang Tử
1. Cố quân tử viễn sử chi nhi quan trung: Muốn biết sự tận trung của một người, phải xem khi bất ḥa, gián cánh họ có c̣n trung thành như xưa hay không.
2. Cận sử chi nhi quan kỳ kính: Muốn biết một người có cung kính hay không, hăy quan sát cách họ đối xử với những người thân cận ở bên họ.
3. Phiền sử chi nhi quan kỳ năng: Muốn biết một người có năng lực hay không, phải quan sát khi họ đối mặt với thử thách, xem họ có thể vượt qua hay không.
4. Tốt nhiên vấn yên nhi quan kỳ tri: Muốn biết tri thức của một người như thế nào, hăy đặt câu hỏi trong t́nh huống bất ngờ, và xem họ trả lời như thế nào.
5. Cấp dữ chi kỳ nhi quan kỳ tín: Để biết một người có giữ chữ tín hay không, th́ hăy xem trong những t́nh huống gấp gáp về thời gian, họ có giữ đúng thời hạn như đă hẹn ước không.
Gia Cát Lượng
“Vấn chi dĩ thị phi nhi quan kỳ chí”.
Tức là muốn xem một người có đáng tin hay không, hăy xem trong những vấn đề trái phải rơ ràng th́ lập trường chí hướng của họ như thế nào.
Muốn xem một người có đáng tin hay không, hăy xem trong những vấn đề trái phải rơ ràng th́ lập trường chí hướng của họ như thế nào. Nếu họ tỏ thái độ mơ hồ ba phải th́ nhất định là không đáng tin, bởi loại người này chính là bẻ lái theo chiều gió, không có chính kiến.
5 phương thức nhận biết người của Lư Khôi thời Chiến quốc
1. Cư thị kỳ sở thân: Xem một người b́nh thường họ hay ở cùng ai, kết giao với ai.
2. Phú thị kỳ sở dữ: Xem một người chi tiêu tiền bạc của ḿnh như thế nào.
3. Đạt thị kỳ sở cử: Xem lúc họ thành đạt, họ đề bạt những ai.
4. Quẫn kỳ sở bất vi: Trong hoàn cảnh khốn khó, quan sát phẩm đức của họ như thế nào.
5. Bần thị kỳ sở bất thủ: Trong hoàn cảnh nghèo khó, thất vọng, xem họ có thể cự tuyệt tiền tài bất nghĩa hay không.
Những điều cần thiết để nh́n rơ một người
Muốn biết phẩm đức một người ra sao cần xem ngôn hành; muốn biết tư tưởng xem hành vi.
Muốn biết nội tâm xem cách làm việc; muốn biết rắp tâm xem thần thái của mắt.
Muốn biết tri thức xem cách ăn nói; muốn biết nội hàm xem biểu hiện bên ngoài.
Muốn biết tu dưỡng xem tính cách; muốn biết năng lực xem công trạng.
Muốn biết bản lĩnh xem đối thủ; muốn biết bản chất th́ xem những việc họ đă làm.