Đại sứ Anh nói Trump rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran để 'phá Obama'. Trump bất hoà với người tiền nhiệm. Do đó, ông rút khỏi thoả thuận hạt nhân với Iran để "phá hoại ngoại giao".
Đại sứ Anh tại Mỹ Kim Darroch hồi đầu năm 2019. Ảnh: AP.
"Chính quyền Donald Trump đă thực hiện hành động phá hoại ngoại giao, dường như v́ lư do cá nhân và ư thức hệ, bởi đó là thỏa thuận của Obama", đại sứ Anh tại Mỹ Kim Darroch viết trong một điện tín ngoại giao gửi về London tháng 5/2018, đề cập đến việc Mỹ rút khỏi Thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015 (JCPOA).
Bức điện này được tờ Daily Mail của Anh công bố hôm qua, sau khi đăng loạt điện tín và báo cáo mật của đại sứ Darroch bị ṛ rỉ tuần trước. Trong những báo cáo trước đó, Darroch đánh giá rằng Tổng thống Mỹ Donald Trump "thiếu chắc chắn, bất tài" và sự nghiệp của ông "có thể kết thúc trong nhục nhă".
Đánh giá về động cơ của Trump khi rút khỏi JCPOA được Darroch đưa ra sau khi ngoại trưởng Anh khi đó là Boris Johnson tới Washington vào tháng 5/2018 để t́m cách thuyết phục Mỹ không từ bỏ thỏa thuận. Tuy nhiên, nỗ lực này không thành công khi Trump sau đó tuyên bố đơn phương rút khỏi thỏa thuận được Iran kư với các cường quốc.
Trong bức điện sau đó, Darroch ám chỉ rằng nội bộ chính quyền Trump đă có sự chia rẽ về quyết định này, đồng thời chỉ trích Nhà Trắng không có chiến lược dài hạn trong vấn đề Iran. "Họ không đưa ra được một chiến lược tiếp nối và các cuộc tiếp xúc với Bộ Ngoại giao Mỹ cho thấy họ không có kế hoạch tham vấn đối tác, đồng minh ở châu Âu hay Trung Đông", Darroch viết. Nhà Trắng tuyên bố họ không b́nh luận về vấn đề này.
Thông tin được đưa ra sau khi cảnh sát Anh hôm 12/7 mở cuộc điều tra h́nh sự về vụ ṛ rỉ các điện tín ngoại giao và báo cáo mật mà Đại sứ Anh tại Mỹ Kim Darroch gửi về London từ năm 2017 đến nay. Nhà chức trách Anh cho biết họ đă t́m ra nghi phạm thực hiện vụ ṛ rỉ, nhưng chưa công bố danh tính người này.
Vụ ṛ rỉ điện tín ngoại giao của Darroch đă gây căng thẳng trong quan hệ Mỹ - Anh. Tổng thống Trump hôm 8/7 chỉ trích Darroch "vô cùng ngu ngốc" và tuyên bố tuyệt giao với ông này. Tổng thống Mỹ c̣n công kích cả Thủ tướng Anh Theresa May khi cho rằng bà May xử lư cuộc khủng hoảng Brexit "tệ hại, thảm họa" và tạo ra "một mớ hỗn độn".
Ngoại trưởng Anh Jeremy Hunt sau đó đáp trả, cho rằng b́nh luận của Trump là "thiếu tôn trọng và sai lầm" đối với Thủ tướng May và nước Anh. Darroch hôm 10/7 đă từ chức đại sứ Anh tại Mỹ do "muốn chấm dứt những đồn đoán về vị trí của ḿnh".
Tổng thống Trump ngày 8/5 năm ngoái tuyên bố rút khỏi JCOPA do chính quyền tiền nhiệm Barack Obama kư năm 2015 với các cường quốc và Iran, v́ cho rằng "thỏa thuận này dỡ bỏ trừng phạt kinh tế làm tê liệt Iran, để đổi lấy các hạn chế yếu ớt về hoạt động hạt nhân của Tehran, và chẳng có hạn chế ǵ về hành vi gây hại khác gồm các hoạt động nguy hiểm ở Syria, Yemen và các nơi khác trên toàn thế giới". Cựu tổng thống Obama sau đó chỉ trích hành động này của Trump là sai lầm nghiêm trọng.
Kể từ khi lên nắm quyền, Trump đă t́m cách hủy bỏ một số chính sách của người tiền nhiệm Obama, cho rằng chúng "không hiệu quả". Ông từng nỗ lực xóa bỏ đạo luật chăm sóc y tế Obamacare và rút Mỹ khỏi hiệp định TPP được đàm phán dưới thời chính quyền Obama.