Nguyễn Tiêu Quốc Đạt
Trên show 60 phút của đài CBS, ông cố vấn Navarro thách biên tập viên cung cấp bằng chứng chính quyền Bush và Obama dự đoán về nguy cơ đại dịch. Lấy ra đây rồi hẳn chỉ trích chính quyền hiện tại không biết chuẩn bị gì, ông ta nói. Và thế là họ cho ông này xem một loạt các bằng chứng…
Tổng thống Bush sau khi đọc cuốn sách The Great Influenza về đại dịch H1N1 năm 1918 đã có ý tưởng rất cụ thể về việc nước Mỹ cần chuẩn bị gì, làm gì nếu đại dịch gõ cửa. Điều ông ta nói không có gì mới vào thời điểm này.
Obama tiếp nối và bổ sung thêm một ý quan trọng, nếu đại dịch đến Mỹ thì đó là câu chuyện của toàn cầu phải cùng đoàn kết mà chống dịch.
Chi tiết TT Bush đọc sách và nỗi sợ của lịch sử mang lại khiến ông ta hành động, vì lợi ích của nước Mỹ làm mình khá ấn tượng. (Roservelt sau khi đi trek xuyên rừng, ông ta cũng hiểu ra nước Mỹ phải có công viên quốc gia ngay trước khi rừng bị khai thác sạch).
Dù nguồn gốc của đại dịch năm 1918 vẫn chưa ngã ngũ ở đâu nhưng hẳn Bush đã đọc đến ca tử vong đầu tiên tại Kansas, trong một trại lính, bùng rất nhanh nhưng chính quyền Wilson không thực sự coi đó là hiểm hoạ. Giả thuyết cho rằng, những người lính Mỹ đã mang theo dịch đến Pháp và làn sóng dịch thứ hai mới thực sự chết chóc, bùng lên toàn châu Âu và quay lại Mỹ.
Năm 2005, trong bài diễn văn tại National Institutes of Health, Bush ví, đại dịch như một đám cháy rừng, dập đúng lúc thì rất nhanh, nhưng khi để trễ thì nó thành cơn lốc lửa, không thể ngăn chặn. Ngồi dưới hàng ghế đó có bác sĩ Fauci, nay là nhân vật chính và là nhân chứng của cơn bão lửa đang thiêu đốt nước Mỹ khi họ đã bỏ lỡ cơ hội dập đám cháy nhỏ trước đây hai tháng.
Năm 2014, sau khi dịch Ebola bùng phát ở Tây Phi, cũng tại National Institutes of Health, Obama cảnh báo lần nữa về đại dịch và sự trở lại của chủng virus mới có thể lây như cúm và chết chóc không kém Ebola. Mặc dù không đề xuất đến gói đầu từ 7 tỷ đô chống dịch như Bush, Obama vốn có kinh nghiệm hoạt động xã hội, nên ông ta làm công việc rất thực dụng: Lập một team có kinh nghiệm, viết một cuốn cẩm nang thật dễ hiểu để khi có thể ứng phó kịp thời. Năm 2016, team này đã có buổi tập huấn chuyển giao kinh nghiệm cho 1 nhóm thuộc chính quyền Trump. Nhóm này sau đó tan rã, (nghỉ, bỏ việc hoặc bị đuổi…). Cuốn cẩm nang bị xếp xó!
Điều đáng tiếc của đại dịch đang diễn ra tại Mỹ là họ có một thế hệ lãnh đạo nhìn đủ xa và cỗ máy hùng hậu nhân tài, nhưng con virus tấn công đúng thời điểm nước Mỹ bị chia rẽ sâu sắc, một vết nứt đủ lớn để tạo ra kết quả chết chóc. Những kiến thức khoa học phi chính trị, đảng phái, đáng nhẽ cần được kế thừa nhưng lại bị lãng quên hoặc gạt bỏ bởi hệ thống kim tiền và sặc mùi tư lợi. Rất đáng buồn khi tấm bảng Mỹ vĩ đại cắm trên nấm mồ vĩ đại.