Xôi xéo là món ăn quen thuộc và được yêu thích của người Hà Nội. Cách lý giải phổ biến nhất cho cái tên đặc biệt này là do người ta thường cắt xéo viên đậu xanh thành từng lát mỏng đều nhau rồi rải lên xôi, nên món ăn này mới có cái tên xôi xéo.
Xôi xéo thơm ngon bắt mắt nhờ sự hoà quyện tinh tế giữa sắc vàng tươi của nếp, vàng nhạt của đậu xanh chín mềm cùng hành phi vàng, giòn tan.
Nguyên liệu:
- 500 g nếp cái hoa vàng
- 200 g đậu xanh đã bóc vỏ
- 5 củ hành khô
- 200g mỡ gà (nếu không có thì có thể thay thế bằng mỡ lợn, dầu nành, dầu mè,... nhưng mỡ gà sẽ có vị thơm ngậy riêng biệt).
- 20 g muối hạt hoặc muối tinh
- 2 lá dứa (có nơi gọi là lá nếp, lá tám)
Cách làm
- Đậu xanh rửa sạch, ngâm khoảng 2 giờ. Rửa lại cho sạch, cho một chút muối trắng, đảo đều rồi cho lên xửng hấp khoảng 20 phút.
- Đậu chín cho vào cối giã nhuyễn hoặc lấy muôi tán nhuyễn hoặc cho vào máy sinh tố xay nhuyễn. ... - -- Trong lúc đậu còn đang nóng, nhanh tay nắm đậu thành nắm tròn. Nếu để nguội, đậu sẽ bị tơi ra không thành nắm được.
*Làm hành phi
- Hành khô bóc vỏ, thái lát, hong gió cho héo (khi phi sẽ giòn hơn là hành không héo)
- Cho mỡ gà lên rán, bỏ tóp mỡ. Múc riêng ra 1 thìa canh (để lát nữa đảo vào xôi). Còn lại cho hành vào phi vàng.
- Vớt hành ra đĩa có giấy thấm dầu để hành khô ráo sẽ giòn lâu hơn. (Hoặc các bạn có thể làm hành khô giòn bằng nồi chiên không dầu). Phần mỡ nước để riêng trong một bát.
*Nấu xôi
- Gạo nếp cái hoa vàng vo sạch, cho thêm 2 thìa cà phê bột nghệ, đổ nước, khuấy đều, ngâm khoảng 6-8 giờ.
- Đổ ra rá rửa sạch 2 - 3 lần nước nữa để hết phần bột nghệ còn dư. Cho 1 thìa nhỏ muối trộn đều với gạo.
- Cho lá dứa vào 1/3 nồi nước, đun sôi.
- Cho gạo lên xửng hấp. Trong quá trình hấp, cứ khoảng 10 phút lật vung đổ nước đọng trên vung ra ngoài để nó không nhỏ xuống mặt xôi làm nhão. Lấy đũa đảo để xôi chín đều. (Cũng có thể dùng một khăn bông úp trên mặt xửng rồi đậy vung, để hơi nước bốc lên thấm vào khăn không nhỏ xuống xôi).
- Xôi chín, rưới thìa canh mỡ gà, đảo đều, tạo độ bóng + ngậy cho xôi.
- Cho xôi vào bát, lấy nắm đậu xanh tròn đã làm ở trên, cầm dao vạt từng lớp mỏng đậu xanh lên xôi, rắc hành phi, rưới mỡ gà lên trên và thưởng thức.
- Xôi xéo có thể ăn kèm với chả lụa, chả quế, ruốc, giò lụa, thịt kho tàu, thịt kho trứng vịt, trứng cút, dưa góp,... tuỳ theo khẩu vị.