Trong việc tái thiết t́nh trạng nhà nước của Afghanistan, Mỹ đă mắc phải những sai lầm "kinh hoàng". Mới đây Fox News đă dẫn nguồn là báo cáo của Tổng Thanh tra Mỹ về Tái thiết Cộng ḥa John Sopko đưa tin.
Người dân Afghanistan tập trung bên ngoài đại sứ quán Pháp ở Kabul chờ rời khỏi Afghanistan. [Zakeria Hashimi / AFP]
Bài báo cho biết trong hơn 20 năm hiện diện tại Afghanistan, Mỹ đă chi khoảng một ngh́n tỷ đô la cho cuộc chiến và xây dựng một nhà nước Afghanistan mới. Tổn thất của liên quân phương Tây không chỉ về mặt tài chính: kể từ năm 2001, 2.444 lính Mỹ, 1.144 quân đồng minh, ít nhất 66.000 lính địa phương và 48.000 dân thường đă thiệt mạng trong cuộc xung đột với các chiến binh.
Nhiệm vụ của Mỹ ở Afghanistan đă thay đổi theo thời gian, nhưng có thể kể ra những nhiệm vụ quan trọng nhất: cần phải đánh bại Al-Qaeda*, đánh bại Taliban*, đảm bảo rằng các nhóm khủng bố khác không tự thành lập nước cộng ḥa, và sau đó giúp Kabul thành lập chính phủ mới. Nhiệm vụ cuối cùng hóa ra quá khó và Washington đă mắc quá nhiều sai lầm trên đường đi. Báo cáo nhấn mạnh: Chính phủ Mỹ đă đánh giá thấp quy mô công việc cần phải làm để xây dựng nhà nước.
Sai lầm nghiêm trọng
Theo John Sopko, Mỹ đă không hiểu được "bối cảnh xă hội" của Afghanistan. Ví dụ, Lầu Năm Góc đă cung cấp thiết bị cho một số đơn vị nhất định trong quân đội nước này mà không tính đến đặc điểm dân tộc của các đơn vị đó. Điều này tạo ấn tượng rằng Washington có thành kiến với một số nhóm dân tộc nhất định và thiên vị những nhóm khác. Ngoài ra, người Mỹ không hiểu hết được quy mô tham nhũng ở Kabul. Theo Sopko, giới tinh hoa Afghanistan đă lợi dụng sự hào phóng của Mỹ và làm giàu cho bản thân, làm trầm trọng thêm t́nh trạng bất b́nh đẳng hiện có trong nhà nước và do đó làm suy yếu tính hợp pháp của chính quyền.
Lính Mỹ đứng gác dọc theo sân bay quốc tế ở Kabul. [Ảnh Shekib Rahmani / AP]
Tuy vậy, Tổng thống Mỹ Joe Biden đă lên tiếng về chiến dịch di tản đầy hỗn loạn, cũng như chiến thắng bất ngờ và dễ dàng của lực lượng Taliban ở Afghanistan. Trong bài diễn văn dài 18 phút ngày 16/08/2021, ông Joe Biden vẫn kiên quyết bảo vệ quyết định rút quân.
Ông khẳng định quân đội Mỹ và đồng minh đă hoàn thành mục tiêu và Mỹ không có nhiệm vụ "xây dựng Nhà nước Afghanistan". Đối với quân Taliban, hiện kiểm soát hoàn toàn đất nước, tổng thống Mỹ cảnh báo mối quan hệ giữa Washington và Afghanistan sẽ phụ thuộc vào "thái độ của Taliban".
Theo tổng thống Biden, dù Mỹ có hiện diện thêm 1 năm, 5 năm hay 15 năm nữa th́ có lẽ cũng không thay đổi được ǵ. Ông giải thích ưu tiên hiện nay là di tản nhanh chóng tất cả công dân Mỹ và những cộng tác viên người Afghanistan. Nguyên thủ quốc gia Mỹ cũng cảnh cáo quân Taliban về bất kỳ cuộc tấn công nào gây xáo trộn các chiến dịch này.
VietBF@ sưu tập