Người mẫu Mỹ xinh đẹp nổi như cồn như được coi là ngoại lệ hiếm thấy khi được phép giữ cả hai quốc tịch Mỹ và Trung Quốc, khi tại Olympic Bắc Kinh 2022, gương mặt gây chú ư nhất của thể thao Trung Quốc lại là một cô gái trẻ người Mỹ.
Eileen Gu tham gia tranh tài tại Olympic Bắc Kinh.
Eileen Gu (tên tiếng Trung: Gu Ailing), 18 tuổi, người mẫu kiêm vận động viên trượt tuyết, trở nên nổi như cồn ở Trung Quốc. Cô là gương mặt thường xuyên xuất hiện trên các phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc để quảng bá về Thế vận hội mùa đông, cũng như quảng cáo cho các thương hiệu Trung Quốc.
“Công chúa tuyết Gu Ailing sẽ tỏa sáng tại Thế vận hội Olympic ở quê nhà”, hăng thông tấn Trung Quốc Tân Hoa Xă viết.
Nhưng Gu c̣n có một quê hương khác, đó là Mỹ. Cô sinh ra ở Mỹ, có mẹ là người Trung Quốc và bố là người Mỹ. Năm 2015, nữ vận động viên sinh ra ở San Francisco có quyết định gây tranh căi, khi chuyển sang thi đấu cho đội Trung Quốc thay v́ đội Mỹ.
“Đó thực sự là một quyết định khó khăn đối với tôi”, Gu nói. “Tôi tự hào về nguồn gốc của ḿnh, cũng như tự hào với nơi tôi sinh ra và lớn lên”.
Không khó để nhận thấy h́nh ảnh của Gu ở Bắc Kinh.
Tên tuổi của Gu xuất hiện khắp nơi ở Trung Quốc. Chỉ cần dạo một ṿng Bắc Kinh, không khó để bắt gặp h́nh ảnh Gu, từ các tấm bảng quảng cáo cỡ lớn cho đến trang b́a các tạp chí.
Video quảng bá cho Olympic Bắc Kinh có h́nh ảnh Gu biểu diễn và chạy trên Vạn lư Trường thành.
Gu hiện có 2 triệu người đăng kư theo dơi trên mạng xă hội Weibo của Trung Quốc. Cô cũng là người mẫu nổi tiếng, được nhiều nhăn hàng ở Trung Quốc tài trợ.
Sự nổi tiếng của Gu đi kèm với những áp lực, bởi những căng thẳng gần đây trong quan hệ Mỹ-Trung. Ở Trung Quốc, Gu trở thành biểu tượng bởi khả năng thu hút nhân tài từ khắp nơi trên thế giới, đi đầu trong xu hướng các vận động viên sinh ra ở nước ngoài, nhưng chọn thi đấu cho đội tuyển Trung Quốc, theo CNN.
Trên thế giới, chuyện một vận động viên có hai quê hương chọn thi đấu cho một trong hai không phải là điều mới. Nhưng ở Trung Quốc, làn sóng này c̣n rất mới mẻ.
Ngoài tham gia Olympic với tư cách vận động viên, Gu c̣n là người mẫu.
“Trung Quốc chưa từng công nhận một số lượng lớn các vận động viên nhập tịch như bây giờ”, Brownell, chuyên gia về thể thao Trung Quốc tại Đại học Missouri-St. Louis ở Mỹ, nói.
Tại Olympic Bắc Kinh, có một vận động viên giống như Gu là Zhu Yi. Nhưng Zhu Yi gần đây trở thành tâm điểm chỉ trích v́ màn ra mắt thất bại, lại không thành thạo tiếng Trung.
Ngược lại, Gu có khuôn mặt lai tây, nhưng lại nói tiếng Trung thành thạo, am hiểu văn hóa Trung Quốc, được cư dân mạng hết lời khen ngợi.
Một số hăng truyền thông Mỹ như Fox News mô tả Gu là “đứa trẻ vô ơn”, khi cô lớn lên và được rèn luyện thể thao ở Mỹ, nhưng cuối cùng lại chọn thi đấu cho quê hương của mẹ.
Dù vậy, Gu cố gắng giữ cân bằng nhất có thể. Cô đăng các thông điệp trên mạng xă hội bằng cả tiếng Trung và tiếng Anh, đăng h́nh ảnh ḿnh ở cả Thượng Hải và California.
Gu có thể h́nh và nét mặt của người phương Tây.
“Khi tôi ở Trung Quốc, tôi là người Trung Quốc. Khi tôi ở Mỹ, tôi là người Mỹ”, Gu từng nói.
Theo CNN, chuyện Gu thi đấu cho đội Trung Quốc lại dấy lên câu hỏi về quốc tịch của cô. Trung Quốc không chấp nhận song tịch và sẽ phạt nặng những người sở hữu hai hộ chiếu.
“Rất hiếm khi Trung Quốc chấp nhận các trường hợp ngoại lệ, kể cả là các vận động viên tài năng”, Donald Clarke, giáo sư tại Trường Luật Đại học George Washington, người am hiểu về luật Trung Quốc, nói.
“Cách duy nhất để trở thành công dân Trung Quốc là phải bỏ quốc tịch nước ngoài”, giáo sư Clarke nói, cho rằng Gu cũng phải tuân theo quy định này’.
Nhưng không rơ Gu đă bỏ quốc tịch Mỹ hay chưa. Cô chưa từng công khai điều này. Năm ngoái, Gu vẫn đăng kư Chương tŕnh học bổng của Tổng thống Mỹ, vốn chỉ dành cho công dân Mỹ hoặc người có thẻ xanh.
Gu tham gia một sự kiện thời trang xuân hè.
Trên trang Olympic chính thức, Gu được mô tả là người “mang hai quốc tịch”.
Giáo sư Clarke và chuyên gia Brownell nói Gu có thể là ngoại lệ, nhằm thu hút các vận động viên gốc Trung Quốc sinh ra ở nước ngoài thi đấu cho đội Trung Quốc.
“Giới lănh đạo Trung Quốc có thể đang thử nghiệm quy định mới, nếu thành công có thể áp dụng rộng răi”, chuyên gia Bronwell nói.
Các quan chức Trung Quốc cũng tránh đề cập đến quốc tịch của Gu, chỉ nhấn mạnh việc cô có quê hương ở Trung Quốc, hay c̣n gọi là người Hoa ở nước ngoài.
Kể từ khi lên nắm quyền, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh nhiều lần nhấn mạnh rằng người Hoa ở nước ngoài cũng có ảnh hưởng với Trung Quốc, là một phần không thể thiếu trong “giấc mơ Trung Hoa”.
“Tôi có mối liên hệ sâu sắc với Trung Quốc”, Gu nói trên truyền h́nh trung ương Trung Quốc (CCTV). Cô nói ḿnh đă ở Trung Quốc trong nhiều năm qua, khi Trung Quốc thông báo chính thức đăng cai Thế vận hội Mùa đông.
Theo Tân Hoa Xă, từ khi c̣n nhỏ, mùa hè nào Gu cũng quay về quê mẹ. Gu từng chứng kiến Olympic Bắc Kinh năm 2008 và đó là một trong những ấn tượng mạnh nhất với cô.
“Gu có thể là một h́nh mẫu mới. Đó là ngày càng nhiều người muốn trở thành người Trung Quốc, thay v́ là người Mỹ”, một cư dân mạng Trung Quốc viết.