Theo như sắc lệnh mới sẽ giúp siết chặt quy định, ngăn chặn nguồn cung cấp loại vũ khí được sử dụng trong nhiều vụ bạo lực gần đây tại Mỹ, khiến cơ quan chức năng không thể quản lư, sau khi Tổng thống Mỹ Joe Biden ra sắc lệnh về tăng cường đối phó t́nh trạng sử dụng “súng ma”, loại súng được tự lắp ráp, không đăng kư.
"Súng ma" là ǵ?
Các loại súng truyền thống tại Mỹ được sản xuất hoặc nhập khẩu từ các nhà sản xuất có giấy phép hợp lệ. Mỗi khẩu súng được sản xuất đều có số sê ri riêng để lực lượng chức năng quản lư và được phân phối qua các hăng buôn được cấp phép.
Trong khi đó, "súng ma" là loại vũ khí tự chế, không đăng kư và có thể sở hữu với giá rẻ. Theo AFP, loại súng này c̣n gọi là “súng 80%”, nghĩa là được bán khi chưa hoàn thiện và người mua sẽ thực hiện công đoạn lắp ráp sau cùng.
Các bộ phận để lắp súng sẽ được thêm số sê ri để dễ quản lư. Reuters
"Súng ma" không có số sê ri và do không được coi là súng nên khi được bán lẻ không cần kiểm tra giấy phép hay lư lịch. "Súng ma" được bán tràn lan trên mạng và trở thành món đồ hay được t́m mua của những người bị cấm mua súng hợp pháp do lư lịch phạm tội hoặc chưa đủ tuổi.
Nghiên cứu của Tổ chức vận động giảm bạo lực súng đạn Everytown for Gun Safety cho thấy một bộ linh kiện để lắp ráp một khẩu súng trường AR-15 có thể chỉ tốn chưa đến 400 USD. AR-15 là một trong những loại súng phổ biến nhất tại Mỹ và thường được sử dụng trong các vụ xả súng.
Bên cạnh đó, những hướng dẫn cách lắp ráp súng có đầy trên mạng và chỉ mất 1-2 giờ là có thể lắp xong một khẩu súng.
Lưu hành nhiều
Dù không có dữ liệu để quản lư nhưng cảnh sát Mỹ cho rằng lượng "súng ma" đang lưu hành là rất nhiều v́ số lượng "súng ma" bị lực lượng chức năng thu giữ cũng rất nhiều.
Phó cảnh sát trưởng Kris Pitcher của Sở cảnh sát Los Angeles cho hay chỉ riêng trong năm 2020, đơn vị này đă thu được 800 khẩu "súng ma". Theo Cục quản lư rượu, thuốc lá, súng và chất nổ Mỹ (ATF), 2/3 lượng "súng ma" bị tịch thu tại Mỹ trong năm 2020 là tại California. Số lần "súng ma" xuất hiện trong các báo cáo của cảnh sát trên toàn quốc đă tăng gấp đôi từ năm 2020 đến 2021.
Tổng thống Joe Biden cầm bộ phận của một khẩu súng trong sự kiện về bạo lực súng đạn tại Nhà Trắng ngày 11.4. AFP
Nhà Trắng công bố số liệu cho thấy có khoảng 20.000 trường hợp ghi nhận "súng ma" khả nghi và bị lực lượng hành pháp thu hồi trong các cuộc điều tra trong năm 2021, tăng 10 lần so với năm 2016.
Nhiều thành phố như San Francisco, San Diego và Los Angeles đă thông qua luật hạn chế hoặc cấm kinh doanh các bộ linh kiện vũ khí. Giờ đây, chính quyền liên bang quyết định vào cuộc và tuyên bố các bộ linh kiện vũ khí sẽ chịu chung quy định như những khẩu súng được lắp ráp đầy đủ.
Những người kinh doanh những bộ sản phẩm này sẽ phải thực hiện kiểm tra lư lịch của khách hàng. Những nhà sản xuất bộ phận súng phải bổ sung số sê ri cho từng linh kiện vũ khí chính trong khi các nhà kinh doanh được cấp phép phải thêm vào số sê ri vào các khẩu "súng ma" để lưu hành như súng thông thường.
Theo tổ chức Gun Violence Archive, số ca tử vong v́ súng đạn trong năm 2021 tại Mỹ là 20.726, không tính những vụ tự sát bằng súng. Trong số này, có 693 vụ xả súng (có 4 người trở lên bị bắn) và khiến 702 người thiệt mạng với hơn 2.800 người bị thương.