Chiến tranh Nga-Ukraine trải qua 4 tháng 24/2-24/6, bước vào ngày 24/6 khởi đầu cho tháng thứ 5 chiến tranh, CSVN tiếp tục ủng hộ Nga và hả hê với tình hình tại Ukraine nơi có hàng chục hàng trăm nghìn người chết, đói khổ, hàng triệu người phải tị nạn.
Cũng ngày này CSVN loan tin như sau:
[Cái giá phải trả cho đất nước mất độc lập, tự chủ]
1/ Hãng Reuters đưa tin: trong hai ngày 22-23/6, lực lượng Nga đã bất ngờ dồn dập tấn công trở lại bằng tên lửa & pháo kích vào vùng Kharkov, đông bắc Ukraine. Đây là đợt tấn công khốc liệt nhất nhằm vào Kharkov từ nhiều tuần trở lại đây sau khi quân đội Nga rút đi hồi tháng trước và cuộc sống đã gần như trở lại bình thường. Đây được cho là chiến thuật mới của Nga.
2/ Nga dùng hỏa lực khống chế để rút lực lượng bộ binh ra khỏi Kiev, Chernihiv và tiếp đến là Kharkov, dồn lực lượng cho mục tiêu bao vây quân Ukraine ở chiến trường Donbass, tiến tới kiểm soát hoàn toàn miền Đông Ukraine. Nga hiện chiếm ưu thế nhờ áp đảo về số lượng binh sĩ và hỏa lực. Theo ước tính của giới chức Ukraine, số hỏa lực của Moscow gấp 15 lần của họ.
3/ Theo Newsweek, chính phủ Tổng thống Nga Putin chưa phát đi bất cứ tín hiệu nào cho thấy quyết tâm của họ trong chiến dịch quân sự sắp tròn 4 tháng ở Ukraine sẽ suy giảm. Trong bối cảnh hiện tại, các chuyên gia nhận định việc cuộc chiến bị kéo dài sẽ trao cho Nga nhiều lợi thế hơn Ukraine.
4/ Giáo sư khoa học chính trị William Reno, Đại học Mỹ nói với Newsweek: Ukraine nhận ra không thể thắng trong điều kiện hiện tại. Trong khi đó, Nga cho thấy họ đã chiến đấu hiệu quả hơn (so với giai đoạn trước).
5/ Pháo phản lực phóng loạt TOS-1A được đưa vào hoạt động là một trong những vũ khí uy lực nhất trong kho pháo binh của quân đội Nga. Được thiết kế với mục đích tiêu diệt bộ binh đối phương trong công sự và trong các xe bọc thép hạng nhẹ, TOS-1A có khả năng phóng các tên lửa mang đầu đạn nhiệt áp hoặc đầu đạn cháy. Các loại đầu đạn này khi phát nổ sẽ gây ra sát thương rất lớn với sinh lực bộ binh của đối phương. Chính vì vậy, TOS-1 còn được biết đến với biệt danh "Hỏa thần nhiệt áp".
6/ Theo Economist, những chiến đấu cơ của Ukraine đang sử dụng kỹ thuật "lỗi thời". Việc thiếu đi các thiết bị dẫn đường hiện đại khiến phi công Ukraine phải sử dụng cách thức phóng tên lửa từ những năm 1940, tạo ra những quỹ đạo 'vụng về' và không đảm bảo độ chính xác.
7/ Theo thông báo của Bộ Quốc phòng Nga hôm 23/6, lực lượng Ukraine "tiếp tục bị tổn thất đáng kể" trong các cuộc giao tranh. Nga tuyên bố lực lượng quân sự nước này đã hạ ít nhất 650 binh sĩ Ukraine trong 24 giờ qua.
Thông báo cũng cho biết, gần khu định cư Dolina ở tỉnh Lugansk, miền Đông Ukraine, "các chỉ huy cấp thấp đã bỏ rơi cấp dưới của họ và đào ngũ khỏi khu vực chiến đấu".
** Luận bàn thế sự:
CÁI GIÁ CỦA ĐỘC LẬP TỰ CHỦ
Đất nước Ukraine khi tách khỏi Liên Xô năm 1991, được kế thừa kho vũ khí hạt nhân thứ 3 thế giới, vũ khí, khí tài hiện đại hơn cả Nga. Vì trước đó Liên Xô đặt trọng tâm công nghiệp ở Ukraine. Khi Liên Xô tan rã Ukraine đã kế thừa rất nhiều đơn vị, vũ khí trang bị tiên tiến và vật tư dự trữ chiến lược: 6.500 xe tăng, 7.150 xe bọc thép, 1.500 máy bay, 350 tàu chiến, 1.272 đầu đạn hạt nhân sử dụng cho tên lửa xuyên lục địa, 2.500 vũ khí hạt nhân chiến thuật... Có cả hơn 30 Máy bay ném bom chiến lược T.160 mà Mỹ và Nga theo đuổi mua mãi mới được vài cái. Số còn lại Ukraine đã nghe Mỹ xúi tháo ra làm sắt vụn.
Tài nguyên khoáng sản thì gần như nhất Châu Âu, lương thực xuất khẩu vào hàng thứ tư thế giới.
Thế nhưng Ukraine đã sai lầm là không tự chủ, không nghe lời khuyên cần đứng trung lập, sống hòa bình với lân bang... Mà lại lãnh đạo đất nước bài Nga, trừ cộng sản, thân Mỹ & phương Tây, khôi phục phát xít... thế là...
Từng bước bị Mỹ & phương Tây đưa vào bẫy nợ. Đã có năm nợ 200 tỷ USD Nga phải trả giúp để giữ hòa khí ký hiệp định Minsk.
Thiếu tiền duy trì, trang bị kỹ thuật quân sự, để hư hỏng, hết hạn sử dụng, hoặc bán cho nước ngoài. Từ năm 1992- 2012, Ukraine là một trong những nước xuất khẩu vũ khí lớn nhất thế giới! Với chủ trương bán sạch, Ukraine chẳng có gì. Khi cuộc chiến xảy ra, họ nhanh chóng cạn kiệt vũ khí ngay từ tháng đầu tiên, phải xin viện trợ, phải dựa hoàn toàn vào Mỹ và phương Tây.
Nhưng các loại vũ khí của họ khác biệt so với Liên Xô mà quân đội Ukraine đã nhiều năm huấn luyện và sử dụng. Khi lâm trận mới bắt đầu học võ, lóng ngóng không biết sử dụng, có cũng bằng thừa, chết là cái chắc.
Nhìn Ukraine bây giờ thật thê thảm, chẳng khác quân đội ngụy Sài Gòn trước 1975. Như đứa trẻ sơ sinh, bú vú Mỹ. Bứt vú chưa được 2 năm thì ký sinh trùng VNCH sống trong đại tràng Mỹ ra khỏi vật chủ là nhanh chóng bị "ngợp hơi".
Qua đó cho ta nhìn rõ Bài học về ý chí tự lực, tự cường, dựa vào sức mạnh nội sinh là chính. Không thể trông chờ, ỷ lại vào ngoại bang.
Cụ Hồ đã dạy:
"Không có gì quý hơn Độc lập tự do!".
"Một dân tộc không tự lực cánh sinh mà cứ ngồi chờ dân tộc khác giúp đỡ thì không xứng đáng được độc lập".
Ngẫm ra tại các chú Hề xé cờ Việt Nam, không chịu nhìn ra cái hay của Việt Nam đứng vững chãi chả nghiêng hẳn về thằng nào. Thành ra thằng nào cũng o bế. Ngu ráng chịu giống VNCH, đòi chiến đấu với tên lửa tầm xa bằng xẻng là không ổn rồi, thế thôi nha !
Luật sư Đặng Đình Mạnh:
Ngay từ khi ông Putin tập trung 20 vạn quân đóng dọc biên giới phía đông Ukraine dưới chiêu bài tập trận, thì nhiều người Việt mẫn cảm với thời cuộc đã sớm có sự so sánh tình cảnh Ukraine với Việt Nam hiện tại. Cũng đều là các nước sống cạnh láng giềng khổng lồ luôn luôn có tham vọng lãnh thổ vượt ngoài phạm vi biên giới và thực tế đã nhiều lần ra tay thực hiện tham vọng đó. Ukraine bị Nga chiếm Crimea và lăm le chiếm hai tỉnh phía đông có đa số dân Nga cư ngụ. Việt Nam cũng vậy, bị Trung Quốc chiếm Hoàng Sa và chực chờ chiếm phần Trường Sa còn lại.
Cả Việt Nam với Ukraine là những quốc gia độc lập, có chủ quyền. Mà theo đó, lẽ ra có toàn quyền chọn lựa, tự quyết tất cả mọi vấn đề về đối nội, đối ngoại phù hợp với sự phát triển quốc gia mình. Thế nhưng, sống bên cạnh gã hàng xóm khổng lồ xấu tính, thì những lựa chọn tự quyết đều bị can thiệp. Nga yêu cầu Ukraine phải giữ vai trò "trái độn" an ninh cho Nga. Thế nên, Nga cho rằng các toan tính của Ukraine kết nối, gia nhập sâu rộng hơn với phương tây đều mang ý nghĩa thù địch, có khả năng tạo mối đe dọa an ninh cho Nga.
Vai trò "trái độn" của Ukraine chỉ mới phát sinh sau từ đầu thập kỷ 90 của thế kỷ trước khi Liên Xô sụp đổ và Ukraine trở thành một quốc gia độc lập và mâu thuẫn trở nên sâu sắc hơn kể từ sự kiện 100 ngày Euromadan vào năm 2014. Từ đó, Ukraine mạnh mẽ chuyển đổi dân chủ hóa đất nước và giữ khoảng cách với Nga. Đồng thời, Ukraine cũng công khai ý định gia nhập khối Liên minh Quân sự Bắc Đại Tây Dương (NATO). Về phương diện pháp lý, tất cả những động thái vừa kể của Ukraine đều phát sinh từ quyền tự quyết của một quốc gia. Thế nhưng, về phương diện chính trị, động thái ấy lại thành cái cớ hoàn hảo để ông Putin động binh đông tiến.
Việt Nam, quốc gia rất thấm thía vai trò "trái độn" từ khá lâu, trước Ukraine ít nhất gần bốn thập kỷ. Từ giữa thập kỷ 50 thế kỷ trước với sự kiện ký kết Hiệp định Genever 1954, mà trong đó, "đàn anh" Trung Quốc đã tác động để phần phía bắc lãnh thổ Việt Nam, từ vĩ tuyến 17 trở lên trở thành "trái độn" an ninh cho Trung Quốc cho đến tận tháng 04/1975. Tương tự như việc phân chia hai miền Nam, Bắc Triều Tiên là di sản tồi tệ còn tồn tại đến tận ngày nay chưa thể giải quyết được.
Thế nên, quan sát những biến động trong quan hệ Ukraine - Nga cũng chính là cách rút ra bài học làm đối sách cho Việt Nam trong quan hệ Việt - Trung. Không chỉ Việt Nam, mà chắc chắn, ngay cả Trung Quốc cũng thế, vì họ còn có mối bận tâm lớn không kém là Đài Loan.
Thế giới, từng quốc gia, từng khối liên minh công bố các biện pháp trừng phạt Nga với các cách thức chưa từng áp dụng bao giờ. Thậm chí, cả Thụy Sỹ, các tổ chức thể thao cũng đã mau chóng từ bỏ vai trò trung lập, phi chính trị truyền thống để sớm công bố, nối dài thêm các biện pháp trừng phạt Nga.
Chưa hết, ngày 02/03/2022, cuộc họp Đại Hội đồng Liên Hiệp Quốc đã thông qua nghị quyết với đa số phiếu lên án cuộc chiến xâm lược Ukraine của Putin.
Trong cuộc bỏ phiếu công khai đó, việc các quốc gia bỏ phiếu thuận để lên án Nga là phổ biến, là bình thường. Nhưng công chúng đặt sự chú ý của mình hơn đối với các quốc gia bỏ phiếu chống và bỏ phiếu trắng.
Việt Nam không bỏ phiếu chống, nhưng là 01 trong 35 quốc gia bỏ phiếu trắng mặc cho những lời tuyên bố trước đó của người đại diện Việt Nam tuyên bố trước cuộc họp của Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc gồm: Phê phán chiến tranh, đề cao luật pháp quốc tế, Hiến chương Liên Hiệp Quốc, bảo vệ độc lập chính trị và toàn vẹn lãnh thổ ... Tuy lời tuyên bố không nhắc đích danh Nga, nhưng Nga có vẻ đã là đối tượng của lời tuyên bố khi họ là quốc gia chủ động phát động chiến tranh, phủ nhận luật pháp quốc tế, Hiến chương Liên Hiệp Quốc, đồng thời, xâm phạm vào độc lập chính trị và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine !
Với lá phiếu trắng, nhiều người Việt đã phải tự hỏi, nếu Việt Nam rơi vào hoàn cảnh Ukraine, thì thế giới có ủng hộ như đã từng ủng hộ Ukraine không ? Họ có bỏ phiếu thuận để lên án kẻ xâm phạm đến Việt Nam như đang lên án Nga? Hay họ bỏ phiếu trắng để đáp trả phiếu trắng của Việt Nam cho Ukraine?
Các câu hỏi được đặt ra đều hết sức cần thiết và chính đáng, mà trả lời những câu hỏi đó, nó giúp cho Việt Nam có đối sách thích hợp nếu lỡ rơi vào hoàn cảnh như Ukraine.
Theo đó, tôi đã đọc được nhiều câu trả lời mà đa phần là khá bi quan !
Tôi nghĩ khác. Nếu là Việt Nam, thì phản ứng của thế giới vẫn không khác. Điều có thể khác, chỉ là mức độ mà thôi. Vì các lẽ :
- Khi lập nên các định chế quốc tế như Liên Hiệp Quốc, Tòa án Quốc tế, luật pháp quốc tế, Hiến chương Liên Hiệp Quốc … thì các quốc gia sáng lập viên đều hướng đến các mục tiêu đẹp đẽ, tiến bộ cho nhân loại. Đến nay, các định chế quốc tế này vẫn đang hoạt động. Ngoại trừ một thiểu số rất nhỏ, thì nhìn chung, thế giới ứng xử với nhau tử tế hơn so với mức người Việt bi quan. Các giá trị công lý, công bằng vẫn được minh thị bảo vệ. Việc một quốc gia mang quân đội đến xâm phạm một quốc gia khác có chủ quyền là hành vi xâm lược, vi phạm luật pháp quốc tế, Hiến chương Liên Hiệp Quốc, đi ngược với lợi ích chung của thế giới. Cho nên, nếu Việt Nam là nạn nhân của sự xâm lược, thì thế giới, kể cả Ukraine sẽ vẫn lên tiếng bênh vực.
- Ngoại trừ một số ít quốc gia là cường quốc, hoặc thành viên của các liên minh quân sự hùng mạnh có thể tự bảo vệ mình trước các sự xâm phạm, thì đa phần còn lại đều là các quốc gia nhỏ, đều phải dựa vào luật pháp quốc tế để bảo vệ mình. Cho nên, nếu Việt Nam là nạn nhân của sự xâm lược, thì hầu hết các quốc gia nhỏ đã từng bỏ phiếu thuận lên án Nga thì cũng sẽ bỏ phiếu thuận lên án quốc gia xâm lược Việt Nam. Vì họ bỏ phiếu thuận cho Việt Nam cũng là cách họ bỏ phiếu thuận bảo bệ cho chính mình vào tương lai và theo đó, luật pháp quốc tế được tôn trọng.
Đây cũng chính là lý lẽ mà bà Nataliya Zhynkina, Đại biện lâm thời Ukraine tại Việt Nam ngỏ trên trang cá nhân của mình: "Tôi hiểu được việc Việt Nam muốn giữ thế trung lập. Nhưng hiện không phải thời điểm thích hợp để giữ lập trường như vậy, bởi vì đây không chỉ là chuyện của Ukraine. Đây là vấn đề trật tự thế giới, đây là vấn đề tôn trọng luật pháp quốc tế. Việt Nam là nước nhỏ, cần dựa vào luật pháp quốc tế. Họ cần thể hiện ra rằng bất cứ ai vi phạm luật pháp quốc tế đều phải chịu hậu quả và phải đối mặt với công lý".
Thế nên, bất kể phiếu trắng của Việt Nam tại Liện Hiệp Quốc khác biệt so với 141 phiếu thuận của thế giới có làm phiền lòng Ukraine và nhiều người Việt khác đang lên án cuộc chiến xâm lược của ông Putin, thì điều đó vẫn không ngăn cản thế giới ủng hộ Việt Nam nếu rơi vào trường hợp như Ukraine trong tương lai. Đó là điều chắc chắn.
Tuy vậy, Việt Nam cũng cần thấy rằng việc điều chỉnh chính sách đối ngoại để không còn giữ mình trong hoàn cảnh tế nhị như hiện nay với Nga là điều hết sức cần thiết, khi mà quyền lợi mà ông Putin đòi hỏi cho nước Nga đang chà đạp luật pháp quốc tế, đi ngược với lợi ích chung của thế giới. Để Việt Nam không còn phải bỏ phiếu trắng cho những nỗ lực chung của nhân loại nhằm giữ gìn trật tự thế giới và tôn trọng luật pháp quốc tế.
Hôm nay, người Việt lo lắng nhìn về Ukraine. Lo lắng cho Ukraine một, thì phải lo lắng cho Việt Nam gấp muôn phần. Vì lẽ, Việt Nam không chỉ là một danh xưng quốc gia, mà đó còn là quê hương.
Luật sư Đặng Đình Mạnh
Gửi cho BBC News Tiếng Việt từ Sài Gòn