[Romano]

Căng thẳng gia tăng trong quan hệ ngoại giao Anh - Iran sau vụ hành quyết cựu Thứ trưởng Quốc phòng Alireza Akbari. Vụ việc không chỉ làm tổn hại quan hệ ngoại giao giữa hai nước còn ảnh hưởng không nhỏ đến tiến trình đàm phán hạt nhân Iran.
Ngay sau khi truyền thông Iran ngày 14/1 đưa tin, cựu Thứ trưởng Quốc phòng Iran Alireza Akbari đã bị xử tử sau khi Tòa án kết tội làm gián điệp, phía Anh đã lập tức lên tiếng phản đối hành động của Iran. Trong một tuyên bố, Thủ tướng Anh Rishi Sunak bày tỏ kinh hoàng, trong khi Ngoại trưởng Anh James Cleverly nhấn mạnh, Anh sẽ không bỏ qua hành động này. Ông James Cleverly cho biết, Anh sẽ tạm thời rút Đại sứ Anh tại Iran về nước, đồng thời sẽ cân nhắc triển khai những hành động tiếp theo sau khi tham khảo ý kiến các đồng nghiệp trong chính phủ.

Phát biểu trước báo giới, người đứng đầu ngành ngoại giao Anh nhấn mạnh: "Chúng tôi sẽ phản ứng đối với hành động này. Chúng tôi đã cho triệu đại sứ Iran tới để phản đối và chúng tôi cũng đã quyết định tạm thời rút đại sứ của mình để tiếp tục tham vấn".

Cựu Thứ trưởng Quốc phòng Iran - Alireza Akbari là người có cả quốc tịch Anh và Iran. Ông Alireza Akbari được Bộ Tình báo Iran xác định là một trong những điệp viên quan trọng nhất của Cơ quan tình báo Anh MI6 làm việc tại các cơ sở trọng yếu tại Iran. Ông này được cho là đã nhận tổng cộng hơn 2 triệu USD cho nhiệm vụ gián điệp và đã bị bắt vào năm 2019 trong một chiến dịch phản gián của Iran. Trước khi vụ hành quyết diễn ra, phía Anh đã nhiều lần kêu gọi Iran không thực hiện bản án.

Ngay sau quyết định phản đối của Anh, Mỹ và Pháp đã lên tiếng ủng hộ Anh, đồng thời chỉ trích Iran. Bộ Ngoại giao Pháp hôm qua đã triệu Đại biện lâm thời của Iran tại Paris để phản đối việc Iran hành quyết cựu Thứ trưởng Alizera Akbari với cáo buộc làm gián điệp. Trong khi đó, phía Mỹ cùng ngày đã bày tỏ ủng hộ lời kêu gọi của Anh về việc quy trách nhiệm cho Iran.

Phản ứng về hành động của phương Tây, Bộ Ngoại giao Iran hôm qua đã triệu Đại sứ Anh Simon Shercliff tới để phản đối hành động can thiệp trái nguyên tắc của Anh vào công việc nội bộ của Iran. Bộ Ngoại giao Iran cũng khẳng định, Anh phải chịu trách nhiệm đối với những hành vi dính líu trái nguyên tắc dẫn đến vụ xâm phạm an ninh quốc gia của Iran.

Theo giới chuyên gia, vụ hành quyết này không chỉ làm xấu hơn nữa mối quan hệ của Iran với phương Tây mà còn tác động đến các cuộc đàm phán nhằm khôi phục thỏa thuận hạt nhân năm 2015 vốn vẫn đang rơi vào bế tắc.

Các cuộc đàm phán nhằm khôi phục thỏa thuận hạt nhân Iran đã bắt đầu vào tháng 4/2021 tại Vienna, Áo, song chưa đạt được đột phá nào sau vòng đàm phán gần đây nhất vào đầu tháng 8 vừa qua. Đàm phán bị đình trệ do bất đồng về vấn đề thanh sát cơ sở hạt nhân./.