Thời kỳ Nam Bắc triều (420 – 589) ở Trung Quốc là một giai đoạn đầy biến động trong lịch sử. Trương Lệ Hoa là một mỹ nhân nổi danh từng sống trong giai đoạn này. Trương Lệ Hoa xuất thân từ một gia đình binh gia, nhưng do biến cố nên gia đình sạt nghiệp. Để kiếm kế sinh nhai, cha và anh trai cô làm nghề đan chiếu để kiếm sống.
Trong thời đại đầy bất ổn, chỉ dựa vào nguồn thu nhập ít ỏi như vậy thì không đủ sống. Năm lên 10 tuổi, Trương Lệ Hoa được gửi vào cung, trở thành thị nữ hay người hầu gái.
Trương Lệ Hoa được các tài liệu lịch sử Trung Quốc mô tả là người có gương mặt vô cùng xinh đẹp, da trắng như tuyết, mắt tròn đen láy, thân hình toát lên vẻ thanh tú. Cô được sắp xếp làm thị nữ cho thái tử nhà Trần ở Trung Hoa là Trần Thúc Bảo.
Vào cung không được bao lâu, thái tử tình cờ chạm mặt Lệ Hoa, liền ôm cô vào lòng.
Kể từ đó, Lệ Hoa trở thành thê thiếp, không còn là người hầu nữa. Trần Thúc Bảo khi đó đã có vợ, nhưng Trương Lệ Hoa mới là người được thái tử sủng ái nhất.
Năm 575, Trương Lệ Hoa mới 15 tuổi, sinh hạ một cậu con trai cho thái tử. Mấy năm sau cô lại mang tha một bé trai khác, vị thế của cô ngày càng được củng cố.
7 năm sau, Trần Thúc Bảo lên nối ngôi. Xuất thân trong gia đình bình thường, Lệ Hoa tiến một bước trở thành quý phi, cho thấy vị trí trong mắt hoàng đế.
Đối với Trần Thúc Bảo, Lệ Hoa không chỉ xinh đẹp mà còn thông minh lanh lợi, mỗi khi hoàng đế ở bên đều cảm thấy rất thoải mái.
Có mỹ nhân bên cạnh, Trần Thúc Bảo đâm ra xao nhãng chuyện chính sự, thậm chí để Lệ Hoa ngồi lên đùi khi thiết triều, khiến quần thần bất mãn.
Khi mới lên ngôi, Trần Thúc Bảo bị thương nặng do em trai là Trần Thúc Lăng làm phản nhưng bất thành. Hoàng hậu cùng các tần phi khác không ai được đến gần chăm sóc, chỉ có Trương Lệ Hoa ra vào gặp hoàng đế thường xuyên.
Ở cùng hoàng đế một thời gian, Trương Lệ Hoa bắt đầu hiểu chuyện trong cung, thỉnh thoảng đưa ra một số ý tưởng riêng của mình, càng khiến hoàng đế thêm ngưỡng mộ. Trương Lệ Hoa muốn làm gì chỉ cần đề xuất, hoàng đế nhất định sẽ tán thành, theo trang mạng chuyên về lịch sử Trung Quốc Qulishi.
Trương Lệ Hoa có biệt tài ăn nói, lại cộng thêm nhan sắc tuyệt trần nên chiếm trọn được sự tin yêu và sủng ái của Trần Thúc Bảo. Trương Lệ Hoa từ khi có quyền lấn át hoàng hậu, khiến những người trong cung không ai là không kính trọng và xu nịnh Lệ Hoa, tìm cách đút lót để mong được chiếu cố.
Lệ Hoa còn biết các thuật mê tín, mời các đạo sĩ vào cung lập đàn tế, khiến Trần Thúc Bảo tin vào những điều kỳ bí. Càng về sau, Trần Thúc Bảo càng bỏ bê triều chính, các quan tấu sớ đều phải qua hoạn quan Thái Lâm Nhân và Lý Thiện Độ, hai người này chịu sự chi phối của Trương Lệ Hoa.
Đến đỉnh điểm, Trần Thúc Bảo nói rằng có việc gì thì Trương Lệ Hoa có thể tự quyết định, sau đó hãy bẩm báo cho mình cũng được. Chuyện trong cung và triều chính do Trương Lệ Hoa quyết định. Cô được cho là tùy tiện phong tước vị, nhận hối lộ, kết bè phái khiến nhà Trần (Trung Hoa) ngày càng suy yếu.
Việc Trương Lệ Hoa thao túng triều chính diễn ra trong một thời gian dài, lan rộng trên khắp vương quốc. Dân gian khi đó truyền tai nhau rằng, hoàng đế ngày ngày chỉ biết đắm say với nữ sắc thì sớm muộn sẽ chịu cảnh triều đại diệt vong.
Ở thời điểm đó, nhà Trần (Trung Hoa) cai quản khu vực phía nam sông Dương Tử, phía bắc đã bị Dương Kiên, một đại thần nhà Bắc Chu, soán ngôi lập nên nhà Tùy.
Kể từ khi sáng lập triều đại, Dương Kiên đã tỏ ra là một minh quân, trọng dụng người tài, cắt giảm tô thuế, tổ chức lại lực lượng và xóa bỏ thói xa hoa trong cung đình. Dương Kiên sau đó bắt đầu nhắm tới các vùng đất màu mỡ ở phía nam.
Năm 588, Dương Kiên giao cho con trai là Dương Quảng thống lĩnh 11 vạn quân tiến đánh xuống phía nam. Một năm sau, quân Tùy đánh tới tận kinh đô Kiến Khang (nay là Nam Kinh).
Cùng đường, Trần Thúc Bảo cùng Trương Lệ Hoa trốn bên dưới một cái giếng trong vườn ngự uyển, nhưng vẫn bị bắt sống.
Dương Quảng tận mắt nhìn thấy Trương Lệ Hoa thì bị hớp hồn ngay lập tức, định đem về làm thiếp. Theo ghi chép và tổng hợp của sử gia Tư Mã Quang, người sống thời Tống, một đại thần nhà Tùy liền can ngăn: “Năm xưa Chu Vũ vương phạt Trụ, ra tay giết Đát Kỷ. Nay bình định Trần triều, không thể dung túng Trương Lệ Hoa".
Khi Dương Quảng còn đang phân vân thì Lệ Hoa đã bị đưa ra ngoài chém chết. Năm đó, Lệ Hoa 30 tuổi, có ít nhất 10 năm khuynh đảo triều chính.
Trớ trêu rằng, Dương Quảng sau này lên ngôi cũng phạm phải sai lầm như Trần Thúc Bảo, bị coi là hoàng đế hoang dâm, háo sắc bậc nhất Trung Hoa, khiến nhà Tùy diệt vong.
Về phần mình, Trần Thúc Bảo sống ra sao sau khi khiến triều đại diệt vong? Thúc Bảo được Tùy Văn Đế Dương Kiên tha mạng, đối đãi tử tế. Hoàng đế cuối cùng nhà Trần (Trung Hoa) sống thêm được 15 năm, qua đời ở tuổi 51.