Hai cuộc bầu cử ở Thái Lan và Campuchia gần đây cho thấy xu thế chính trị dựa trên ba trụ cột Dân chủ, tôn giáo và quân chủ kết hợp với nhau tạo ra một cơ cấu quyền lực chung trong một nhà nước đang h́nh thành ở hai quốc gia này.
Vai tṛ của quân đội không c̣n lộng hành trước sức ép của các đảng phái, và cộng đồng quốc tế.
Xét về mặt tổng thể đây là thắng lợi của phong trào dân chủ khi các giá trị quân chủ phải nhượng bộ cho một nhà nước có xu hướng dân sự đầy đủ h́nh thành.
Dù có những nét giống nhau, nhưng xét về cấp độ Campuchia c̣n lâu mới đuổi kịp xu thế dân chủ của Thái Lan.
- CHUYỆN THÁI LAN.
Ở Thái Lan sau một thời gian dài quyền lực của hoàng gia bao trùm đất nước với sự thao túng quân đội thông qua quyền lợi ban phát cho các tướng lĩnh đă ḱm hăm nền dân chủ.
Nói đến nền chính trị truyền thống ở Thái Lan là nói đến sự liên kết quyền lực của hoàng gia, tôn giáo, và quân đội. Chính v́ vậy mặc dù hơn 200 năm không có chiến tranh Thái Lan vẫn chập chờn trong nền cai trị quân chủ, xu hướng dân chủ bị ḱm hăm khiến đất nước chậm phát triển.
Phong trào dân chủ ở Thái Lan phát triển chậm, đến đầu những năm 2000 của thế kỷ 21, các đảng chính trị đối lập mới tăng tốc phát triển.
Nó có được chính từ sức ép lâu dài của Mỹ và các quốc gia phương Tây, khi Thái Lan muốn có chiếc ô an ninh bảo vệ từ Mỹ trước nguy cơ làn sóng đỏ từ Việt Nam và Trung Quốc tràn vào.
Bắt đầu là đảng Thai-Rak-Thai-Partei (TRT) được thành lập bởi Thaksin Shinawatra.
Ngay sau đó TRT dành thắng lợi, Thaksin lên làm thủ tướng trong một cuộc bầu cử tự do.
Năm 2007, đảng này bị giải tán sau khi bị Ṭa án hiến pháp Thái Lan cáo buộc các đảng viên đảng này có tội gian lận bầu cử.
Cáo buộc này là cái cớ dẫn đến cuộc đảo chính do phái quân dội cầm đầu có sự hậu thuận của vua Thái.
Thaksin phải sống lưu vong từ đó.
Tiếp theo Đảng Pheu Thái được lập ngày 20 tháng 9 năm 2008 để thay thế TRT.
Vào tháng 5 năm 2011, Đảng Pheu Thai, đảng đối lập trong Quốc hội Thái Lan và vốn vẫn có quan hệ mật thiết với ông Thaksin, đă đề cử bà Yingluck Shinawatra (em gái Thaksin) ứng cử viên cho chức vụ thủ tướng nếu họ thắng cử vào cuộc Tổng tuyển cử cùng năm.
Pheu Thái vận động tranh cử dựa trên một cương lĩnh về ḥa giải dân tộc, diệt trừ nghèo khổ, và giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, kết quả là thắng phiếu lớn.
Kết quả ban đầu của cuộc bầu cử tháng 7 năm 2011 đảng của bà giành được 260 ghế trên tổng số 500 ghế tại Quốc hội Thái Lan, tức đă quá bán để h́nh thành một chính phủ đa số. Yingluck trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của Thái Lan.
Có thể thấy người dân Thái Lan đặc biệt là thành phần trí thức, nông dân, lớp trẻ đă không c̣n mê muội trong nền dân chủ giả hiệu “quân chủ lập hiến” bị lũng đoạn của quân đội và giật dây của nhà vua Thái.
Ngày 7 tháng 5 năm 2014, Ṭa án Hiến pháp Thái Lan lệnh cho Yingluck Shinawatra từ chức sau nhiều tháng khủng hoảng chính trị.
Ṭa án phán quyết bà lạm quyền trong hành động thuyên chuyển Chủ tịch Hội đồng An ninh Quốc gia Thawil Pliensri vào năm 2011 để lấy chỗ cho một ủng hộ viên của Pheu Thai.
Một lẫn nữa, phán quyết của Toà án lại là cái cớ cho cuộc đảo chính quân sự tháng 5 năm 2014, Yingluck bị bắt cùng với các bộ trưởng nội các và các nhà lănh đạo chính trị của tất cả các đảng và bị tạm giam giữ tại một trại quân đội trong một vài ngày, trong khi cuộc đảo chính được củng cố.
Yingluck Shinawatra đă đóng tiền để tại ngoại. Ngày 25 tháng 8 năm 2017, Ṭa án Tối cao Thái Lan đă phát lệnh bắt giữ bà Yingluck v́ đă không đến hầu ṭa dù trước đó luật sư của bà thông báo lư do vắng mặt tại ṭa là v́ bị đau tai và xin hoăn xét xử.
Mức tiền thế chân của bà nộp cho ṭa án là 30.000 USD bị niêm phong. Người ta thông báo bà đă lưu vong tại Dubai hai ngày trước khi Ṭa án tối cao Thái Lan phát lệnh bắt giam bà.
(C̣n tiếp).