Các bạn trẻ thành thị chắc không biết đến đồ vật này, những ai biết về nó chắc đều đã ở tuổi trung niên.
Trên các diễn đàn mạng xã hội, bức ảnh bên dưới thường được những người thuộc thế hệ 7X chia sẻ cùng với những dòng hoài niệm kiểu: "Còn ai nhớ đến vật này không?"; hoặc đăng kèm theo câu đố "Đây là cái gì, ai biết không?".
Và những người trẻ tuổi sinh ra, lớn lên ở thành phố, ít tìm hiểu cuộc sống nông thôn thường thú nhận là họ không biết, chưa từng thấy món đồ trong ảnh.
Những người trẻ sinh ra và lớn lên ở thành phố chắc sẽ không biết vật này.
Thực tế, ngay cả ở nông thôn, ngày nay vật dụng từng vô cùng quen thuộc này cũng ít khi xuất hiện. Vì thế, nó được xem là thứ để hoài niệm về cuộc sống quá khứ, về thời thơ ấu hoặc thanh xuân của những người nay đã bước vào tuổi trung niên.
Vật dụng này có tên là cái té, cái rớ, cái vó tép, cách gọi khác nhau tùy từng địa phương. Nó được dùng để bắt tép và các loài cá nhỏ ở những vùng nước nông. Cái te có cấu tạo gồm gọng (thường làm bằng tre già) và lưới. Nhiều người tận dụng những chiếc màn cũ để làm lưới, cắt thành hình vuông có cạnh khoảng 60cm.
Trước khi đi cất tép, người ta thường chuẩn bị mồi nhử tép: Rang cám làm thính; hoặc nấu cơm/cám, cho thêm chút vôi, đánh nhuyễn; hoặc giã gạo, cho ít vôi lọc làm hồ. Sau khi cho mồi vào te, người ta thả từng chiếc xuống ao, mương... ở chỗ gần bờ, nước khá nông và lặng, hoặc có dòng chảy chậm; chờ khoảng 10 - 15 phút rồi dùng cây cần nhấc te lên, bắt lấy những con tép, cá liu tiu phía trong. Cứ như thế, với mười mấy cái te, sau vài tiếng đồng hồ, một người cũng thu được mớ tép kha khá.
Việc nhấc te lên cũng phải có kỹ thuật, động tác nhẹ nhàng nhưng cũng phải thật gọn, lại phải biết dằn cần lại đúng thời điểm để tránh tình trạng khi te lên khỏi mặt nước, phần lưới bung lên, hất hết tép ra ngoài. Sau khi nhấc thành công rồi, phải một tay giữ cần, tay kia nhúm phần góc, nghiêng lưới giũ nhẹ để cho tép vào rổ hay giỏ; ngoài ra còn phải khéo léo đứng lựa chiều gió để quá trình này được suôn sẻ.
Vì thu hoạch không đáng kể nên đi cất te thường được giao cho những đứa trẻ lớn, hoặc được chị em kết hợp với các công việc khác. Với nhiều người, những ngày nhẩn nha cất tép bằng dụng cụ này đi vào ký ức và trở thành kỷ niệm khó quên.
VietBF@ Sưu tập