Những thảm hoạ Formosa gây ra cho Việt nam thì với mức phạt 500USD liệu đã đủ so với sự mất mát của người dân Việt? Những giải pháp đưa ra trong cuộc họp đã thực sự hợp lý?
Giờ nói lại vài việc trước buổi họp báo công bố nguyên nhân cá chết vào 17:00 chiều nay 30.6:
…
Chuyện một nhà máy thép qui mô $10 tỉ như Formosa Hà Tĩnh đáng lẽ phải đầu tư từ $1,5 - 2 tỉ cho hệ thống xả thải, đàng này chỉ có $45triệu; thì con số $nửa tỉ đền bù cho cư dân bị trực tiếp ảnh hưởng không là bao!
Trên thực tế, năm 2011 tại hai huyện Chương Hóa và Vân Lâm - Đài Loan, Formosa cũng từng bồi thường thiệt hại cho các hộ dân quanh nhà máy của mình.
Theo bạn Nguyễn Anh Tuấn, người từng có thời gian ở Đài Loan làm việc với các nhóm XHDS cho biết, một khúc sông chết và nhiều hộ dân đã di tản ra khỏi bán kính 10km. Hiện đang còn 74 cư dân đứng đơn kiện đòi Formosa bồi thường hơn $2 triệu, phần lớn là cho chi phí điều trị ung thư và mai táng những người chết vì ung thư.
Thống kê của các cư dân địa phương, trung bình mỗi ngày có 4.5 người chết vì ung thư được cho là có liên quan đến hoạt động của nhà máy. Các luật sư đại diện cho 74 cư dân tin rằng, số tiền Formosa đã đóng phạt cũng như số tiền mà các thân chủ họ đòi hỏi không là gì so với lợi nhuận khổng lồ mà Formosa đã kiếm được từ việc vi phạm các quy định về môi trường. Và cũng chỉ ra, trong 5 năm qua Formosa Đài Loan bị ghi nhận có 645 lần vi phạm pháp luật môi trường, cứ 2.8 ngày 1 vụ, và trả tiền phạt tổng cộng khoảng 9.3 triệu USD.
Túm quần lại, chiến thuật của Formosa là cứ vi phạm trả phạt rồi cứ tiếp tục!
….
Trở lại chuyện của ta, Việt Nam không khác tình trạng Chương Hóa và Vân Lâm là mấy. Tuy nhiên, vấn đề ở Hà Tĩnh là BIỂN và qui mô của khu liên hợp gang thép Formosa, có sở hữu cổ phần lớn nhất là China Steel (not Trung Hoa) khủng hơn rất nhiều so với hai ca trên!
Theo một phân tích của anh Lãng Anh, từng cảnh báo cộng đồng về dòng hải lưu, dựa trên bản đồ của Viện Khoa học Thuỷ lợi Việt Nam:
“Diễn biến cá chết tại miền Trung đã lan theo một lộ trình xác định và chỉ theo một hướng. Từ Vũng Áng - Hà Tĩnh, cá bắt đầu chết lan dần ra các vùng ven biển của Quảng Bình, Quảng Trị rồi tới Huế. Điều này rất phù hợp với dòng chảy hải lưu mà bản đồ của Viện Khoa học Thuỷ lợi đã dẫn ra.
Theo đó, thì vào mùa đông - khoảng thời gian tương đương tháng 2 (febuary) tức mùa đông hàng năm, dòng hải lưu ven biển Việt Nam sẽ chảy theo hướng Bắc Nam, tức là nếu từ Hà Tĩnh nó sẽ chảy vào Quảng Bình, Quảng Trị rồi tới Huế. Thời điểm cá bắt đầu chết là đầu tháng 4.2016, có thể nhìn thấy sự liên quan rất rõ của cơ chế lan truyền ô nhiễm trên thực địa với hướng của dòng hải lưu (Xin chú thích là cũng theo bản đồ, vào khoảng tháng 8 mùa hè, dòng hải lưu sẽ đổi chiều và chảy từ Nam lên phía Bắc). Rõ ràng một tỉnh nằm kề Hà Tĩnh là Nghệ An nhưng ở phía Bắc (ngược hướng dòng hải lưu) không hề có cá chết. Ô nhiễm biển đã lan truyền như thế nào và theo hướng nào đã có thể xác định rất rõ!”
.
Như vậy, nếu biển miền Trung là dòng chảy tĩnh sẽ ít người quan tâm vụ cá chết hay các vấn đề của Formosa, nhưng biển miền Trung có dòng hải lưu Nam Bắc, ảnh hưởng từ Vịnh Bắc Bộ tới Vũng Tàu, thậm chí là Phú Quốc.
Khả năng (1) Formosa sẽ phải bỏ thêm tiền đầu tư xử lý thải, sao cho ô nhiễm không gây hủy diệt cấp tính. Nhưng về lâu dài, độc chất tồn dư trong môi trường, trong sinh vật và giết dần con người. Không thể không dự rằng, qua xong xin lỗi và đền bù, khắc phục sẽ tới lúc đồng loạt nhiều nước cấm nhập thủy hải sản từ Việt Nam.
.....
Tình hình tại Formosa Hà Tĩnh trước 17:00 ngày 30.6.
Các nhân viên nhà thầu người Trung Quốc hầu hết nghỉ hoặc chuyển đồ đạc vào khu nội trú của Formosa. Công an và bộ đội từ khắp các huyện và các phòng đều tập trung về áng ngữ trước khu liên hợp, có cả chó nghiệp vụ.
Sáng nay, ông Trần Nguyên Thành – CT HĐQT Formosa Hà Tĩnh, đã gửi thông báo đến toàn thể nhân viên, cho biết: “Đối với hiện tượng cá chết tại 4 tỉnh miền Trung. Theo kết quả điều tra của đoàn kiểm tra liên ngành do Bộ TN&MT chủ trì, nhận định rằng công ty trong giai đoạn vận hành thử, do sai sót của nhà thầu phụ gây ra cá chết. Mặc dù không mong muốn nhưng công ty tôn trọng kết quả điều tra của chính phủ”. Ông Thành cũng hứa nỗ lực hết mình để luôn đảm bảo một môi trường làm việc ổn định, an toàn và tuân thủ pháp luật!
…
Thảm họa môi trường ảnh hưởng sinh kế và đời sống, đi vào từng bữa ăn của mọi gia đình chính là vấn đề an ninh quốc gia, cần được chú tâm giải quyết, rốt ráo và triệt để. Lợi ích người dân phải được ưu tiên hàng đầu!