Cá thòi lòi được đánh giá là một sản vật của những vùng ngập mặn, tuy hình dáng thuộc hàng "xấu nhất nhì", nhưng lại được cái thịt ngọt thơm, mềm mại, ăn đứt các loại cá sông như lóc, rô, trê, kèo hay chép...Với hệ thống hô hấp bằng phổi cá thòi lòi có thể thở trên cạn. Khi dưới nước thì dùng mang. Khi trưởng thành, cá lớn khoảng 27 cm.
Được mệnh danh là một trong những loài cá kỳ lạ nhất hành tinh, khi vừa biết lặn, chạy trên mặt nước, trên cạn, vừa biết leo cây, cá thòi lòi được biết đến như một loại cá đặc sản hiếm có của vùng nước ngập mặn tỉnh Cà Mau.
Được biết, nghề “săn” cá thòi lòi đã có từ rất lâu, từ nhiều bậc cao niên ở vùng này truyền lại cho con cháu sau này. Mấy chục năm trước, cá thòi lòi có rất nhiều và cũng không có nhiều người ưa chuộng như bây giờ, nên chủ yếu người dân bắt cá để ăn trong gia đình.
Anh Ngô Tường Lợi (chủ quán đặc sản Phố Biển, ngụ ấp Xưởng Tiện, xã Viên An Đông, huyện Ngọc Hiển), chia sẻ: Bây giờ, khi ngày càng có nhiều người biết đến loài cá đặc sản này, ở đây bắt đầu có nhiều “thợ săn” đi “săn” loài cá này để bán kiếm thêm thu nhập. Cá thòi lòi chế biến được nhiều món ăn rất ngon, như nướng muối ớt, kho tiêu, nầu mẻ,…
Cá thòi lòi là một đặc sản của Cà Mau (Ảnh: Chúc Ly)
Cũng theo anh Lợi, cá thòi lòi là loài chỉ sống được trong tự nhiên, không thể nuôi nên thịt cá rất ngon, thơm và săn chắc. Chính vì vậy, lượng cá tiêu thụ tại các nhà hàng, quán ăn càng tăng. Hiện nay, giá cá thòi lòi thu mua trong dân từ 70-100.000 đồng.kg, tùy thời điểm; còn tại các quán ăn thì giá tăng lên rất cao, trung bình tại các quán lớn cũng từ 400-500.000 đồng/kg.
Theo em Ngô Hoàng Vĩnh (17, tuổi, ngụ xã Viên An Đông, huyện Ngọc Hiển), người dẫn chúng tôi đi “săn” cá thòi lòi, cho biết: Cá thòi lòi sống được ở nhiều nơi ở vùng ngập mặn, trong rừng đước hay vuông tôm đều có. Muốn bắt được cá thì có nhiều cách, có thể đặt xà di (một dụng cụ tự chế), soi cá ban đêm, hoặc câu cá.
Một con cá thòi lòi dính trong xà di (Ảnh: Chúc Ly)
“Để bắt được cá thòi lòi trong vuông, trước tiên phải xả nước ra, sao cho lòi bãi bồi để xác định hang cá. Hang cá thường có hình tròn, trước miệng hang có cá thì nước xung quanh sẽ bị đục, màu đục của sìn non. Muốn bắt được cá phải móc bớt sìn non xung quanh miệng hang, rồi dùng xà di đặt vào cho vừa với hang, không để bị lỏng nếu không cá sẽ chạy ra. Cá thòi lòi có thể lặn dưới hang khoảng 15 phút, khi đặt xà di vào con cá bị ngợp ngoi lên mặt nước sẽ chui vào xà di và không thể chui ra được” - em Vĩnh chia sẻ.
Sau khoảng 15 phút đặt xà di, con cá thòi lòi sẽ chui lên (Ảnh: Chúc Ly)
Thòi lòi là một loài cá kỳ lạ, vừa có thể lặn dưới nước, chạy trên mặt nước, trên cạn, vừa biết leo cây (Ảnh: Chúc Ly)
Thành quả của một buổi đi bắt cá thòi lòi (Ảnh: Chúc Ly)
Cá thòi lòi nướng muối ớt (Ảnh: Chúc Ly)
Cũng theo em Vĩnh, cứ sau khoảng 15 phút đặt xà di sẽ đi thăm một lần. Mỗi ngày Vĩnh thường đặt khoảng 50 cái xà xi, trung bình kiếm được khoảng hơn 40 con, bình quân mỗi ký từ 7-8 con, mỗi ngày kiếm được khoảng 250-300.000 đồng.