Nhà nữ khoa học Shi Zhengli, có biệt danh là "nữ người dơi" v́ chuyên ngành nghiên cứu về các loại virus gây bệnh từ dơi bao gồm virus SARS, đă gọi bệnh dịch mới là "h́nh phạt từ thiên nhiên" trong một bài đăng trên WeChat từ đầu tháng 2, là một trong những người có khả năng biết rơ nhất sự thật về nguồn gốc của virus SARS-CoV-2.
Bà Shi Zhengli, Giám đốc Trung tâm bệnh truyền nhiễm, Viện Virus học Vũ Hán. Ảnh: Nikkei.
Đầu tháng này, các quan chức hàng đầu của Mỹ cho rằng, virus Corona chủng mới có thể bị ṛ rỉ từ một pḥng thí nghiệm ở Vũ Hán, Trung Quốc, trên các phương tiện truyền thông phương Tây, xuất hiện thông tin rằng nhà nghiên cứu hàng đầu tại viện đă trốn sang Pháp cùng gia đ́nh và 1.000 trang nghiên cứu bí mật.
Shi Zhengli, giám đốc trung tâm bệnh truyền nhiễm tại Viện Virus học Vũ Hán, đă nhanh chóng phủ nhận tin đồn đào tẩu trong một bài đăng trên WeChat, nói rằng bà sẽ không bao giờ phản bội đất nước ḿnh, theo truyền thông Trung Quốc.
Shi, có biệt danh là "nữ người dơi" v́ chuyên ngành nghiên cứu về các loại virus gây bệnh từ dơi bao gồm virus SARS, đă gọi bệnh dịch mới là "h́nh phạt từ thiên nhiên" trong một bài đăng trên WeChat từ đầu tháng 2, nói thêm rằng bà "thề bằng mạng sống của ḿnh" rằng, virus không có liên quan ǵ đến pḥng thí nghiệm của bà.
Mặc dù là một trong những người có khả năng biết rơ nhất sự thật về nguồn gốc của virus SARS-CoV-2, Shi rất ít khi công khai nói về vấn đề này ngay cả khi Washington và Bắc Kinh liên tục đổ lỗi cho nhau.
Sinh năm 1964, bà Shi học ngành sinh học di truyền tại Đại học Vũ Hán, sau đó làm việc ở Viện Virus học Vũ Hán, được quản lư bởi Viện Khoa học Trung Quốc, tổ chức nghiên cứu hàng đầu Trung Quốc. Bà tiếp tục nhận bằng tiến sĩ ngành virus học ở Đại học Montpellier 2 của Pháp, trước khi trở lại cơ sở Vũ Hán.
Shi nổi lên nhờ khi t́m ra nguồn gốc của virus Corona là nguyên nhân của hội chứng hô hấp cấp tính nặng, hay SARS, bùng phát vào năm 2002 và 2003. Bà và các đồng nghiệp đă t́m kiếm các hang động trên khắp đất nước, thu thập và thử nghiệm các mẫu từ dơi hoang dă và cuối cùng xác định được chúng là nguồn gốc của mầm bệnh. Một bài báo về phát hiện này được công bố trên tạp chí Nature năm 2013 đă mang lại cho Shi biệt danh "nữ người dơi".
Trong một bài báo năm 2015 trên tạp chí Nature Medicine, bà cùng Ralph Baric, một chuyên gia hàng đầu về coronavirus tại Đại học Bắc Carolina, Mỹ, đă cảnh báo trước về đại dịch COVID-19. Bài viết mô tả một loại virus giống SARS ở dơi có khả năng xâm nhập trực tiếp sang người và chống lại các phương pháp điều trị bệnh SARS.
Tháng 1 vừa qua, chính quyền tỉnh Hồ Bắc đă yêu cầu nhóm nghiên cứu của bà Shi xem xét virus Corona chủng mới gây ra COVID-19. Các nhà nghiên cứu đă công bố vào đầu tháng 2 rằng virus này có thể bắt nguồn từ dơi.
Nhưng Tổng thống Mỹ Donald Trump và Ngoại trưởng Mike Pompeo đưa ra giả thiết rằng virus này ṛ rỉ từ pḥng thí nghiệm Vũ Hán. Viện này là một cơ sở an toàn sinh học cấp 4, đủ điều kiện để xử lư các mầm bệnh nguy hiểm nhất và chỉ cách chợ hải sản 30 km, nơi trường hợp nhiễm bệnh đầu tiên được xác nhận.
Tờ Washington Post từng đưa tin, năm 2018, các quan chức Mỹ đến thăm viện đă cảnh báo về "sự thiếu hụt nghiêm trọng các kỹ thuật viên và điều tra viên được đào tạo cần thiết để vận hành pḥng thí nghiệm này một cách an toàn". Ông Pompeo đă kêu gọi Trung Quốc cho phép các thanh sát viên quốc tế vào cơ sở này.
Jonna Mazet - giáo sư dịch tễ học tại Đại học California, Davis, người đă làm việc với Shi trong nhiều năm - đă nói với truyền thông Mỹ rằng Shi "hoàn toàn tích cực rằng bà ấy chưa bao giờ xác định được virus này trước khi dịch bệnh xảy ra." Tuy nhiên, bản thân Shi vẫn im lặng.