Greenland tổ chức tổng tuyển cử: Thời điểm độc lập và Mỹ trở thành trọng tâm

[goodidea]

Ngày 11/3, lãnh thổ tự trị Greenland của Đan Mạch sẽ tổ chức bầu cử Quốc hội. Tiêu điểm của cuộc bầu cử không còn là có nên đoạn tuyệt quan hệ phụ thuộc với Đan Mạch hay không, mà là thời điểm, đồng thời không để rơi vào tay Mỹ.


Tổng thống Mỹ Trump luôn bày tỏ muốn thôn tính Greenland bằng mọi cách. Ảnh: Getty.
Theo AFP, những lời đe dọa thường xuyên về việc chiếm lấy Greenland của Tổng thống Mỹ Donald Trump chỉ làm tăng thêm động lực cho phong trào đòi độc lập ở hòn đảo này. Phần lớn trong số 57.000 cư dân Greenland khẳng định họ không muốn trở thành người Mỹ hay người Đan Mạch, mà chỉ muốn là người Greenland.

Ngoài vấn đề quan trọng nhất là độc lập, cuộc bầu cử ở Greenland còn tập trung vào các vấn đề như giáo dục, xã hội, nghề cá và du lịch. Đánh bắt cá chiếm 90% kim ngạch xuất khẩu của Greenland.

Phần lớn Greenland nằm trong Vòng Bắc Cực và phần lớn đất đai của nó bị đóng băng quanh năm. Hòn đảo này có diện tích gấp 50 lần Đan Mạch, nhưng dân số chỉ bằng 1% dân số Đan Mạch.


Thủ tướng Greenland Mute Egede là người chủ trương giành độc lập một cách từ từ, cẩn trọng. Ảnh: Highnorthnews.
Greenland đã bị Đan Mạch đô hộ từ cách đây hơn 300 năm và được trao quyền tự trị địa phương (home-rule) vào năm 1979. Kể từ ngày 21/6/2009, Greenland lại được hưởng quyền tự trị (self-rule) theo luật do Đan Mạch thông qua, nhưng các vấn đề đối ngoại, quốc phòng vẫn do chính phủ Đan Mạch kiểm soát.

Đạo luật năm 2009 cũng cho phép Greenland đơn phương khởi xướng các thủ tục đòi độc lập. Theo quy định, chính quyền Greenland và chính phủ Đan Mạch trước tiên phải đàm phán để đạt được thỏa thuận. Thỏa thuận này phải được Quốc hội Greenland chấp thuận, được ủng hộ qua cuộc trưng cầu dân ý của Greenland và cuối cùng phải được Quốc hội Đan Mạch bỏ phiếu chấp thuận.

Hầu như tất cả các đảng phái chính trị hiện đang nắm giữ ghế trong Quốc hội Greenland đều ủng hộ chủ quyền hoàn toàn của Greenland. Hầu hết các đảng tranh cử 31 ghế trong Quốc hội cũng đều ủng hộ hòn đảo độc lập, nhưng quan điểm của họ về thời gian lại khác nhau. Một số đảng muốn theo "quy trình nhanh" trong khi những đảng khác lại muốn tiến hành từ từ.

Một trong những đảng “cấp thiết” với độc lập nhất là đảng đối lập Naleraq. Chính đảng theo chủ nghĩa dân tộc này đã giành được 12% số phiếu bầu trong cuộc bầu cử gần đây nhất vào năm 2021 và đã thu hút được nhiều sự chú ý trong cuộc bầu cử này, họ chủ trương bắt đầu ngay lập tức các thủ tục giành độc lập.

Ông Juno Berthelsen, một trong những ứng cử viên nổi bật nhất của đảng Naleraq, nói với AFP: "Hiện tại, chúng tôi nhận được sự quan tâm không chỉ của Mỹ mà còn từ toàn thế giới và đó sẽ là điều có lợi, tích cực đối với chúng tôi".

Các đảng Inuit Ataqatigiit bảo vệ môi trường và đảng Dân chủ Xã hội Siumut của chính phủ liên minh cánh tả sắp mãn nhiệm cũng ủng hộ độc lập, nhưng không ổn định.

AFP cho biết cả hai bên đều nhấn mạnh rằng Greenland trước tiên cần phải đạt được độc lập về kinh tế. Greenland hiện nay mỗi năm nhận được khoảng 565 triệu USD tiền trợ cấp từ chính phủ Đan Mạch, tương đương với khoảng 1/5 tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của hòn đảo này.

Theo tờ The Independent, các cuộc thăm dò cho thấy hầu hết người dân Greenland ủng hộ việc độc lập, nhưng họ lại chia rẽ về thời điểm độc lập và tác động tiềm tàng của nó đến cuộc sống.

Các nguồn tin cho biết nếu Greenland giành được độc lập, họ có thể lựa chọn thiết lập quan hệ với Mỹ nhưng không trở thành lãnh thổ của Mỹ, tức là Greenland có thể hình thành cái gọi là “free association” (liên hợp tự do) với Mỹ, sử dụng sự hỗ trợ và bảo vệ của Mỹ thay thế trợ cấp của Đan Mạch để đổi lấy quyền về quân sự. Chế độ này tương tự như khuôn khổ Hiệp định liên kết tự do (COFA) được các quốc đảo Thái Bình Dương là Quần đảo Marshall, Micronesia và Palau ký kết với Mỹ.

Quốc hội Greenland được tổ chức bầu cử 4 năm một lần. Cuộc bầu cử ngày 11/3 này sẽ quyết định mối quan hệ tương lai của hòn đảo này với Đan Mạch và thậm chí là với Mỹ.

VietBF@sưu tập