Đến tôi cũng ngỡ ngàng trước phản ứng của con.
Sau khi lấy chồng, tôi trở thành em dâu út trong nhà v́ ông xă là con trai nhỏ nhất. Anh c̣n có 2 người anh trai, và cả 3 anh em đều đă “thành gia lập thất”, sinh con đẻ cái. Duy chỉ có vợ chồng 2 anh đă có nhà riêng, c̣n gia đ́nh tôi th́ vẫn ở nhà thuê. Chúng tôi đă dành dụm được ít tiền, dự tính qua Tết sẽ làm nhà.
Tôi có một cô con gái đang học lớp 3, đứa trẻ rất ngoan và xinh xắn. Trong 5 đứa cháu, bố mẹ chồng lúc nào cũng nhận xét con gái tôi hiền lành, nhanh nhẹn nhất. Con là đứa trẻ hiểu chuyện, rất hiếm khi đ̣i hỏi bố mẹ điều ǵ.
Ảnh minh họa
Cuối tuần vừa rồi chị dâu cả ghé nhà tôi chơi, lúc sang chị mang theo 3kg hải sản mua ở siêu thị, bảo là cho cháu gái.
- Nhà chị vừa đi biển về có 3kg hải sản, có tôm và cua cho cháu nó đây. Khổ nó đang tuổi lớn mà ít được ăn hải sản th́ lại c̣i với lùn. Mà hai vợ chồng gắng để dành tiền rồi xây nhà ở, chứ ở nhà thuê hoài cũng không phải kế lâu dài đâu em dâu à!
Nghe chị dâu nói, tôi có chút chạnh ḷng. Lúc này con gái đang ngồi chơi kế bên bỗng lên tiếng, nói một câu khiến cả tôi và chị dâu đều ngỡ ngàng.
- Sao bác lại nói thế nhỉ. Bố mẹ cháu bảo bác hay khinh nhà cháu đúng không ạ?
Ảnh minh họa
Phản ứng của cháu gái khiến cả tôi và chị dâu tôi mặt đỏ bừng v́ xấu hổ, chị không biết nói ǵ, chỉ cười cười rồi sau đó xin phép đi về. Tôi không ngờ con gái ḿnh lại có thể nói ra được những lời này. Hóa ra nhiều lần tôi "nói xấu" chị dâu với chồng trước mặt con, tưởng trẻ con nghe không hiểu ǵ nhưng hóa ra con rất để tâm đến những câu nói của người khác về gia đ́nh ḿnh. Ở tuổi này, con đă nhận thức được thế nào là giàu, nghèo. Vậy mà trước giờ tôi thấy con hiền lành, ngoan ngoăn, tưởng con vô tư vô lo lắm!
Sau khi chị dâu ra về, con gái với vẻ mặt buồn rầu tiếp tục hỏi tôi:
- Nhà ḿnh có tiền, nhà ḿnh giàu mà đúng không mẹ?
Tôi đứng h́nh trước câu hỏi của con. Có bố mẹ nào từng rơi vào t́nh huống thế này không, thời điểm đó mọi người sẽ phản ứng ra sao…
Tâm sự từ độc giả philinh…@gmail.com
Thực tế trẻ lên 3 tuổi bắt đầu bước vào khoảng thời gian ṭ ṃ, khám phá và luôn luôn đặt câu hỏi với cha mẹ ông bà. Chỉ cần một sự việc nhỏ nhưng trẻ có thể đặt ra "hàng vạn câu hỏi v́ sao" để thỏa măn được mong muốn hiểu biết của ḿnh với thế giới xung quanh.
"Mẹ ơi, nhà ḿnh giàu hay nghèo hả mẹ?"; "Mẹ ơi, sao bạn Minh được bố mẹ đón đi học bằng ô tô hả mẹ?...". Trẻ rất tinh ư để nhận ra được sự khác nhau giữa hoàn cảnh của ḿnh với các bạn trong lớp, từ đó có suy nghĩ so sánh muốn được giải đáp.
Với câu hỏi của con, nếu bố mẹ trả lời nhà ḿnh nghèo th́ vô t́nh "bôi đen hoàn cảnh", nếu nói là giàu mà không đúng thực tế sẽ khiến trẻ lầm tưởng về điều kiện kinh tế, đ̣i hỏi những mong muốn vượt giới hạn của bố mẹ. Lúc này, cha mẹ nên trả lời ra sao?
Để trả lời câu hỏi này, cha mẹ cần tuân thủ những nguyên tắc xuất phát từ thực tế của hoàn cảnh gia đ́nh ḿnh.
1. Không nói dối về gia cảnh giàu hay nghèo
Có nghĩa là, với câu hỏi của con trẻ, trẻ muốn được nghe đáp án của bố mẹ là giàu hay nghèo nhưng những bậc cha mẹ không nên trả lời con bằng các câu khẳng định chắc chắn "Nhà ḿnh giàu hoặc nhà ḿnh rất nghèo con ạ!".
Khi bôi đen bằng việc vẽ ra gia cảnh nghèo khó, "bố mẹ không có tiền, con phải ngoan và học giỏi sau này kiếm nhiều tiền nuôi bố mẹ", các bậc cha mẹ vô t́nh tạo ra tâm lư dè chừng cho trẻ. Nhiều bậc cha mẹ cho rằng, câu nói đó có thể thúc đẩy sự cố gắng của trẻ nhưng đâu phải đứa trẻ nào cũng đủ lớn để hiểu được dụng ư của cha mẹ.
Với những đứa trẻ nhạy cảm, câu nói của bố mẹ có thể khiến trẻ tự ti với các bạn có hoàn cảnh khấm khá trong lớp, lâu dần có tâm lư e ngại, không dám tiếp xúc, tạo khoảng cách với những người bạn mà trẻ cho là giàu có.
Trong khi một vài đứa trẻ khác lại luôn có tâm lư nhà ḿnh nghèo nên có xu hướng thích đồng tiền, sinh ra tính cách tham lam, bất chấp để có tiền.
Ngược lại, nếu nói "nhà ḿnh rất giàu, bố mẹ kiếm tiền vất vả lắm mới giàu có như hiện tại để nuôi con ăn học" lại trở thành mũi dao đâm thẳng vào tương lai của con.
Trong trường hợp gia đ́nh giàu có thật, trẻ luôn ỷ vào sự giàu có của bố mẹ để đ̣i hỏi mọi mong muốn, thậm chí nhiều phụ huynh cậy có kinh tế luôn đáp ứng tất cả những yêu cầu của con, cung cấp những thứ tốt nhất, đắt nhất. Lâu dần trẻ sẽ sinh ra tính cách trịnh thượng, cho ḿnh là cấp trên, đ̣i hỏi người khác phải cung phụng ḿnh. Trong tương lai, đứa trẻ đó khó trưởng thành được v́ vốn quen được "ăn sung mặc sướng", bố mẹ chiều chuộng, cá biệt có trẻ h́nh thành tâm lư "nhà đầy tiền, bố mẹ thiếu ǵ tiền, cần ǵ phải lao động".
Với trường hợp gia cảnh thực tế không giàu như câu trả lời của bố mẹ, đứa trẻ vẫn nghĩ là nhà ḿnh giàu nên chuyện đ̣i hỏi được như bạn này, bạn kia là đương nhiên. Bố mẹ không thể đáp ứng măi nhu cầu của trẻ nên câu trả lời thành thật là điều qua trọng. Những đứa trẻ đó vô t́nh có thể trở thành kẻ ích kỷ, chỉ biết bản thân được đáp ứng, hưởng thụ mà không quan tâm bố mẹ đă phải vất vả như nào.
2. Thành thật với con trẻ
Hăy sống thật với con để chúng hiểu bố mẹ phải cố gắng hết sức để cho chúng một cuộc sống như vậy. Dù nói nhà ḿnh giàu hay nghèo nhưng hăy để trẻ hiểu rằng, dù trong hoàn cảnh nào bố mẹ cũng luôn yêu thương, che chở và làm việc v́ các con: Đối với một gia đ́nh, t́nh yêu thương và sự lao động hi sinh mới là điều quan trọng.
Nếu bạn nói nhà ḿnh nghèo, hăy nhấn mạnh rằng dù bố mẹ chẳng có nhà biệt thự to rộng, xe ô tô, điện thoại đắt tiền nhưng bố mẹ vẫn đang cố gắng làm việc để cho con đến trường, được học hành, có cơm ăn áo mặc.
Nếu nói nhà ḿnh giàu cũng không quên nói về công sức tạo nên thành quả lao động như ngày hôm nay. Hăy nhấn mạnh điều đó để con không ỷ lại và có tính tự lập với cuộc sống.
Nói chung, dù câu trả lời ra sao th́ điều quan trọng là bố mẹ hăy hướng con đến giá trị lao động, giúp trẻ hiểu và phấn đấu để có được một cuộc sống tốt đẹp hơn. Hoàn cảnh gia đ́nh là nền tảng, bố mẹ là động lực thôi thúc, trong trường hợp này, hăy tranh thủ dạy con khi đứa trẻ thắc mắc, đây sẽ trở thành cơ hội để trẻ nhớ lâu nhất về bài học giá trị lao động đầu đời.