Panama nhượng bộ Washington: Miễn phí tàu chiến Mỹ qua kênh đào, cân nhắc rời Sáng kiến Vành đai và Con đường

[troopy]

Sau cuộc gặp với Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio, Panama bất ngờ đưa ra loạt nhượng bộ quan trọng: miễn phí cho tàu chiến Mỹ qua Kênh đào Panama, ưu tiên hải quân Mỹ, cân nhắc rút khỏi Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) của Trung Quốc.


Con tàu di chuyển qua Kênh đào Panama ở Panama City, Panama.

Theo Bloomberg, trong một diễn biến đáng chú ý về quan hệ ngoại giao Mỹ-Panama, chính quyền Panama vừa đưa ra những nhượng bộ quan trọng cho Mỹ sau cuộc gặp giữa Ngoại trưởng Marco Rubio và Tổng thống Jose Raul Mulino hôm 2/2.

Như thông báo từ Bộ Ngoại giao Mỹ, Panama đã cam kết cho phép tàu chiến Mỹ đi qua Kênh đào Panama miễn phí. Đây được xem là một bước nhượng bộ quan trọng sau khi Tổng thống Donald Trump từng phàn nàn về "mức giá cắt cổ" mà Panama áp dụng với tàu thuyền Mỹ vào tháng 12 năm ngoái.

Cơ quan quản lý kênh đào Panama cũng công bố sẽ "tối ưu hóa ưu tiên quá cảnh" cho các tàu Hải quân Mỹ. Điều này đảm bảo quyền tự do đi lại cho các tàu quân sự Mỹ qua tuyến đường thủy chiến lược này.

Một quyết định then chốt khác là việc Panama sẽ không gia hạn tham gia Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc sau năm 2026. Đây là quốc gia đầu tiên ở khu vực Mỹ Latinh có động thái này, cho thấy sự thay đổi trong chính sách đối ngoại của Panama. Chính phủ nước này thậm chí còn đang xem xét khả năng rút lui sớm trước thời hạn.

Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Mike Waltz đã đánh giá đây là "bước đi đúng hướng". Tuy nhiên, một quan chức Mỹ cho biết những động thái này vẫn chưa hoàn toàn giải quyết được các mối lo ngại về kênh đào.

Trong cuộc gặp với báo chí sau cuộc họp, Tổng thống Mulino mô tả cuộc gặp với Rubio là "tôn trọng và thân thiện". Ông nhấn mạnh: "Tôi không cảm thấy bất kỳ mối đe dọa thực sự nào đối với hiệp ước hoặc tính hợp lệ của nó, và càng không cảm thấy việc sử dụng vũ lực quân sự để chiếm kênh đào".

Kênh đào Panama, với chiều dài 82 km nối liền Đại Tây Dương và Thái Bình Dương, là tuyến đường thủy có tầm quan trọng chiến lược toàn cầu. Được Mỹ xây dựng vào đầu thế kỷ 20 và chuyển giao cho Panama vào năm 1999 theo hiệp ước ký kết năm 1977 dưới thời Tổng thống Jimmy Carter, kênh đào này hiện đang phải đối mặt với nhiều thách thức, trong đó có tình trạng hạn hán kéo dài ảnh hưởng đến hoạt động vận tải.

Về phía Trung Quốc, Bộ Ngoại giao nước này khẳng định sẽ luôn tôn trọng chủ quyền của Panama đối với kênh đào và công nhận đây là tuyến đường thủy quốc tế trung lập vĩnh viễn. Hiện tại, một công ty con của CK Hutchison Holdings có trụ sở tại Hồng Kông đang sở hữu hai trong số năm cảng liền kề kênh đào.

Ngoài vấn đề kênh đào, hai bên cũng thảo luận về tình hình di cư qua Darien Gap - khu vực rừng rậm giữa Colombia và Panama. Theo ông Mulino, khu vực này đã ghi nhận sự sụt giảm 94% các vụ vượt biên trái phép. Ông cũng đề xuất xây dựng một đường băng gần khu vực này để phục vụ các thủ tục hồi hương.

Chuyến thăm Panama của Ngoại trưởng Rubio là chuyến công du nước ngoài đầu tiên của ông với tư cách là nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ. Đây là một phần trong chuyến đi kéo dài sáu ngày, bao gồm các chuyến thăm tới El Salvador, Costa Rica, Guatemala và Cộng hòa Dominica.

Những diễn biến này xảy ra trong bối cảnh căng thẳng thương mại gia tăng, khi Tổng thống Trump vừa tuyên bố áp thuế 25% đối với Mexico và Canada, cùng mức thuế 10% đối với Trung Quốc. Đồng thời, Mỹ cũng đang thúc đẩy các nước Mỹ Latinh tiếp nhận những người bị trục xuất, phần lớn đến từ Trung Mỹ.

VietBF@sưu tập