Thế giới kinh doanh đa phương diện của Walt Disney

Walter Elias Disney (1901 – 1966)

Kỳ 1: Chuột Mickey, chiếc chìa khóa sự nghiệp

Khát vọng làm giàu của anh hoạ sĩ nghèo

Walter Elias Disney (Walt Disney) là con thứ tư trong một gia đình sống cách đây một thế kỷ. Năm ông 4 tuổi, cả nhà chuyển đến một trang trại xinh đẹp ở Marceline. Tuổi thơ Walt có dấu ấn của hương táo chín thơm trong khu vườn sau nhà và những con vật xinh xắn, những người láng giềng thân thiện hồ hởi trò chuyện cùng nhau trong những vụ gặt. Ngôi nhà nhỏ ấy là cái nôi nuôi dưỡng tâm hồn và óc tưởng tượng tuyệt vời của ông.

Walt theo nghề hội hoạ. Năm 20 tuổi, ông tìm đến hãng Kansas city Star để xin việc với ước mơ trở thành một nghệ sĩ tên tuổi. “Tôi thấy người ta vẫn bắt đầu như thế để làm nên danh tiếng, nhưng ngay khi xem những bức hoạ của tôi, giám đốc hãng bĩu môi: rất tiếc phải nói rằng cậu là một hoạ sĩ chân ướt chân ráo bất tài, Walt ạ. Đó là điều sỉ nhục lớn nhất trong đời tôi”.

Walt vẫn lần mò từng bước bằng nghề hội hoạ. Để có miếng ăn và chỗ trú thân qua ngày, ông tới xin được vẽ hình cho các nhà thờ. Lúc bấy giờ tiền công ông được trả quá ít ỏi, thường không đủ mua thức ăn và màu vẽ chứ đừng nói tới việc mướn phòng để làm việc. Walt xin vị linh mục sở tại cho tá túc trong... ga ra xe của ông ta để ẩn trú mưa nắng và ngủ qua đêm.

Walt miệt mài vẽ và khấp khởi hi vọng ôm chồng tranh của mình đến Hollywood rao bán nhưng chẳng ai thèm mua. Không nản, Walt làm việc ngay dưới ngọn đèn dầu trong lúc ăn và giữa đêm khuya. Mệt mỏi, ông gục đầu trên bàn và ngủ.

Một đêm, Walt bị đánh thức vì những tiếng động nhỏ. Một chú chuột ranh mãnh vừa ăn vừa đùa cợt với mấy mẩu bánh mỳ thừa ông còn để trên bàn. Walt nhìn những cử chỉ vui nhộn của con chuột nhỏ và nhân vật chuột Mickey huyền thoại, chiếc chìa khoá cho sự nghiệp của ông, ra đời.

Ngày 18/11/1928, chuột Mickey xuất hiện lần đầu trong phim hoạt hình Steamboat Willie

Kiên trì - tiêu chí tuyển cộng sự của Walt

Trẻ em trên thế giới vẫn biết đến những khu giải trí trong phim thiên nhiên với những vương quốc thần tiên sống động, nhưng không ai hiểu được Walt đã chỉ đạo như thế nào để có được những thước phim giá trị đến như thế.

“Tất cả mọi người đều hỏi tôi: làm thế nào chúng tôi có được cảnh quay trái cây đang chín, hoa đang nở và đời sống của những con côn trùng bé nhỏ? Những con thú hoang đang săn mồi trong rừng rậm, trên sa mạc hay dưới biển sâu?... Cần phải có sự kiên nhẫn phi thường và sự can đảm. Đó là tiêu chí để tôi tìm người cộng sự”, Walt nói.

Ông cho biết: “Chúng tôi có những nhóm gồm hai vợ chồng đi "săn" sư tử và hổ mà không một vũ khí nào khác ngoài ống kính camera. Không có một thợ săn chuyên nghiệp nào với đầy đủ súng ống, đạn dược đến cứu nếu họ bị nguy hiểm. Herb và Lois Crisler là một cặp như vậy. Họ đã đi theo một con gấu xám mẹ (giống gấu Mỹ) và đàn con của nó. Tôi yêu cầu họ phải là những người leo núi thật sự để vượt qua dãy núi đá Rocheuses, theo sát những con cừu rừng”.

“Lois đã quay được cảnh Herb nhào vào giữa hai chú cừu rừng đang đấu sừng với nhau và những trận chiến một mất một còn giữa con chim cắt đuôi đỏ với con rắn chuông trong bộ phim “Sa mạc sống động”. Còn vợ chồng Milotte, họ phải rình những con diệc trong bốn mươi ngày, cho đến khi có một con bắt cá ở gần ống kính camera, để có thể quay chụp. Có thể gọi đó là kiên nhẫn cũng được, nhưng theo tôi, đó là sự say mê tha thiết”, Walt kể.

Walt và người bạn của ông, nhà sản xuất Ben Sharpsten, đã đi tìm những cộng sự làm phim thiên nhiên bằng cách âm thầm quan sát họ. Ông đến Yellowstone và trông thấy nhà thiên nhiên học Al Milotte từ sớm tinh mơ đã ngồi trên mỏm đá cao, dốc đứng, mắt nhìn xoáy vào một cái hang trên vách đá. Al Milotte đã phải bỏ ra 5 tháng trời để có những thước phim ưng ý về loài báo. Và thế là anh ta được chọn.

“Bí quyết của tôi là gì ư? Tôi chỉ nghĩ rằng bằng mọi cách phải để những cộng sự của mình có đủ các phương tiện làm việc tối tân, để họ không còn gì phải suy nghĩ ngoài việc say mê với những thước phim”, Walt tiết lộ.

Al Millotte có những máy quay télé có thể thu được hình ảnh con sư tử đang xé xác con ngựa vằn từ một chỗ cách xa 1.500 mét. Robvert Crandall, người thực hiện chương trình “những bí ẩn của cuộc sống” có các vật kính rất mạnh gắn vào máy quay tự động, chụp được những bức ảnh chớp nhoáng trong 1/100.000 giây. Anh đã chụp được những chú bọ hung nhỏ đến nỗi 50 con loại đó cũng có thể tụ hội trên chân một chú ong.


Kỳ 2: Ông chủ khác người

Phương Duy (tổng hợp)
(TamnhinNet)

Bắt đầu từ một lĩnh vực kinh doanh với quy mô nhỏ, riêng biệt, Walt Disney, với óc sáng tạo tuyệt đỉnh của mình đã mở rộng kinh doanh tới hàng trăm lĩnh vực: tổ chức và đạo diễn làm phim các loại, khu vui chơi giải trí, xây dựng bảo tàng hoạt hoạ…

Kỳ 2: Ông chủ khác người

Khởi nghiệp bằng những studio tự thiết kế

Hãng Walt Disney hình thành năm 1923, tại một khu nhà nhỏ ở Los Angeles với giá thuê 10 đô la/ tháng. Trên cửa sổ, Walt đặt biển hiệu với cái tên là Disney Bros. Studio. Ông và anh trai là Roy quyết định thành lập hãng sau khi đã sản xuất được một loạt cảnh phim thiên nhiên sống động.

Trong suốt 4 năm, Walt và những cộng sự miệt mài với công việc của mình luôn mơ ước mở rộng xưởng phim sang một nơi khang trang hơn. Đến năm 1925, ông làm được điều đó. Xưởng phim mới mọc lên trên đại lộ Hyperion của Los Angeles. Suốt 14 năm sau đó, những thước phim nổi tiếng nối tiếp nhau ra đời và những nhân vật Pluto, Goofy, vịt Donald, nàng Bạch Tuyết và 7 chú lùn, Peter Pan lần lượt đi vào huyền thoại.

Chuột Mickey


Cô bạn gái Minnie


Daisy xinh đẹp


Vịt đực Donald nóng tính

Bằng lợi nhuận thu được từ những bộ phim đã trình chiếu, ông tiếp tục tuyển người làm phim thiên nhiên, mở rộng thế giới kinh doanh của mình và thiết kế những studio hiện đại hơn. Điều đáng ngạc nhiên là tất cả các studio của Walt đều do ông tự thiết kế theo cảm hứng về những con thú của mình. “Nó giống như những chiếc ngai cho bọn thú”. Chính những “chiếc ngai” ấy đã mang đến cho ông hàng tỷ đô la.

Những mệnh lệnh kỳ lạ

Al Milotte nhớ rất rõ lần đầu tiên gặp Walt, khi ông bước vào cửa hiệu máy ảnh của anh ở Alaska và đề nghị thẳng thắn: “Anh nghĩ thế nào về việc làm vài phim cho tôi tại vùng này?”. Khi anh hỏi loại phim gì thì Walt trả lời: “Tôi không biết”. Rồi ông nói thêm: “Đơn giản tôi chỉ nghĩ là những bộ phim. Phim cho xi-nê. Anh biết rõ mà. Nghề mỏ, đánh cá, cầu đường, sự phát triển của Alaska… Tôi nghĩ đại loại đó sẽ là một bộ phim tài liệu hay”.

Al Milotte kể tiếp: “Lúc ấy, tôi chẳng biết mình sẽ phải làm gì. Nhưng chẳng hiểu sao vợ chồng chúng tôi lại đồng ý hợp tác với ông ta. Chúng tôi cùng đi ra đồng và quay tất cả những gì động đậy. Rồi chúng tôi gửi phim đi… Vài ngày sau, tôi nhận được bức điện tín của Walt: "Nhiều mỏ quá, nhiều đường quá!”. Những bức điện kiểu như thế làm tôi khó chịu, nhưng cũng phải công nhận rằng ông chủ quái gở này có kinh nghiệm thực tế hơn là những gì tôi biết.

Tôi trả lời bằng điện tín: "Chó biển, ông thích không?". Nói thế vì tôi đã từng mơ ước đến đảo Pribilof với hàng ngàn con chó biển. Walt chỉ gửi lại vỏn vẹn mấy từ: “Hãy quay chó biển”. Thế là vợ chồng tôi lên đường và ở đó một năm. Nửa năm tôi dành cho chó biển và nửa năm với người Esquimaux. Chúng tôi đã sống trong lều tuyết và gửi những cuốn phim quay được về cho Disney.

Suốt mấy tuần lễ, chẳng có tin tức gì. Cuối cùng, tôi nhận được điện tín: "Quay thêm chó biển nữa!!!". Cuối cùng thì bộ phim “Đảo chó biển” dài nửa giờ, chọn từ tay Disney với hàng kilomet phim của tôi đã hoàn thành, nhưng chẳng nhà kinh doanh nào mua cả. Walt không nói gì, ông đi ra khỏi xưởng từ sớm, tối về lại cặm cụi làm phim. Cuối cùng, người bị ông thuyết phục là vị giám đốc của rạp Pasadena. Bộ phim đã làm nên thành công vang dội cho chúng tôi”.

Walt và "những người bạn"

Khi được hỏi về những mệnh lệnh kỳ lạ ấy, Walt chỉ cười: “Đạo diễn không phải là người nói cho bạn biết kịch bản gồm những phân cảnh nào. Tất cả những gì trong phim châu Phi tôi muốn là thái độ của bọn voi và sư tử khi không ai giết chúng. Tôi vẫn nhìn thấy những tấm ảnh chúng đang giận dữ, tức là ai đó đang quấy rầy chúng. Trong phim về châu Phi của tôi, có một chú voi khổng lồ tách rời đàn, bước về phía ống kính máy quay, cặp mắt nhỏ giận dữ. Đó là kịch bản”.

Walt nhận được những thước phim lớn gấp 30 lần số mà ông sử dụng. Ông và nhóm của ông sẽ xây dựng kịch bản phim dựa trên phần gạn lọc ra từ nguồn tài liệu phim ảnh gửi về. Ông nói: "Trước khi gửi chuyên viên đi xa, tôi thường tổ chức nhiều buổi thảo luận để phác thảo sườn cho bộ phim mới". Ông vẫn thường dặn các chuyên viên của mình: "Không cần sáng tạo quá, hãy đến thật gần để quan sát và ghi lại hành động của chúng”. Không phải đơn giản, những người làm phải hết sức thông minh: Mc Hugh đã đi mượn bộ da bò rừng bizon trùm lên người, học cách của những người da đỏ thường làm để đến gần chúng. Một công việc không dễ dàng!

Bắt đầu từ một lĩnh vực kinh doanh với quy mô nhỏ, riêng biệt, Walt Disney, với óc sáng tạo tuyệt đỉnh của mình đã mở rộng quy mô kinh doanh với hàng trăm lĩnh vực: tổ chức và đạo diễn làm phim các loại, khu vui chơi giải trí, xây dựng bảo tàng hoạt hoạ… Tất cả các lĩnh vực ấy dưới bàn tay và óc lãnh đạo thiên tài của Walt trở thành một mạng lưới liên kết, hỗ trợ nhịp nhàng.

Tên tuổi của Walt Disney sống mãi, vượt thời gian là vì thế.

Phương Duy (tổng hợp)
(TamnhinNet)

Hi, hay qua',