06/15/20
Những năm đầu tiên khi thế giới mới có internet, rồi sau đó các trang mạng xă hội lớn được thành lập, đây thật là những món quà tuyệt vời mà trí tuệ con người đă trao tặng cho nhân loại nói chung và người Việt Nam nói riêng.
Nhờ có internet, Facebook, Twitter…người Việt có cơ hội để truyền tải sự thật, chia sẻ ư kiến, quan điểm về chính trị-xă hội, học hỏi thêm từ kho kiến thức vô tận của nhân loại, để khai trí lẫn nhau và khai trí cho thế hệ trẻ người Việt nhận ra bản chất của chế độ độc tài độc đảng ở VN dẫn đến khao khát thay đổi vận mệnh của đất nước…
Nhưng vài năm gần đây, Facebook nói riêng và thế giới mạng xă hội nói chung càng ngày càng tràn ngập những tin giả (fake news). Hầu như công dân của quốc gia nào cũng gặp phải hiện tượng này.
Chỉ riêng trên Facebook, đă có rất nhiều tin giả từ nhiều nguồn khác nhau, do nhiều nước, tổ chức, nhóm…tạo ra, xuất phát từ những mục đích khác nhau. Các nước châu Âu chẳng hạn, th́ vất vả đối phó với các nguồn tin giả từ những nhóm cực hữu, các nhóm theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan, tân phát xít, ghét Hồi giáo ghét dân nhập cư, cho người da trắng là thượng đẳng… cho tới các nhóm cực tả, các nhóm mê chủ nghĩa cộng sản, hoặc đ̣i xét lại lịch sử đất nước có liên quan đến thời kỳ “thực dân đế quốc” v.v…
Ở Hoa Kỳ cũng vậy, nhưng do sự chia rẽ đang trở nên hết sức gay gắt giữa hai phe ủng hộ và phản đối TT đương nhiệm Donald Trump, phe ủng hộ đảng Cộng ḥa hoặc đảng Dân chủ…nên tin giả tập trung nhiều vào điều này. Bên cạnh đó, góp phần tạo thêm sự hỗn loạn tin giả về chính trường xă hội Mỹ là những nguồn tin từ Nga và Tàu.
Điều này có thể thấy rơ từ cuộc bầu cử Mỹ 2016. Nga đă bị cáo buộc can thiệp vào cuộc bầu cử Mỹ bằng nhiều cách, trong đó có việc hack email của ứng viên đảng Dân chủ, bà Hillary Clinton và tung tin giả (tham khảo: Russian interference in the 2016 United States elections, wikipedia).
Bên dưới bài viết trên Facebook tin giả tiếng Việt về việc 4 người da đen đang bị cảnh sát Mỹ truy lùng v́ hăm hiếp và cướp bóc một tiệm nail của người Việt làm chủ (sẽ trở lại với vụ này sau) anh Trần Nhật Bảo, Giảng viên môn Hành chính tư pháp (Hinh sự), môn Tội phạm học (Phạm pháp), nhà nghiên cứu - đồng tác giả nhiều bài báo khác nhau trên Tạp chí quốc tế về chính sách h́nh sự của Liên Hiệp Quốc…viết:
Foreign Intelligence Service (formerly KGB) của Nga trong thời gian giúp Trump tranh cử năm 2016, đă thực hiện rất nhiều video, h́nh ảnh, và cả lổng tiếng nói giả của Hillary Clinton vào nhiều đề tài và t́nh huống khác nhau nào là làm luật sư tham ô, giúp các thân chủ hăm hiếp chạy tội, nào là hợp tác với TQ, Saudi, Iran, Muslim, rồi cả làm lesbian, v.v. Tiếng nói giống y trang tiếng của bà nhưng không có h́nh mà thôi (chỉ cho h́nh still)... Tất cả soạn bằng tiếng Anh, đa số làm từ Sofia, Bulgaria - nơi từ sau WW2 là nơi tụ tập của KGB Nga thực thi các vụ gián điệp đánh EU, thậm chí Sofia c̣n có cả 1 khu phố cho người Nga... Một số video về Á Châu, Muslims làm ở Philippines... Tất cả đều được tung lên Facebook tẩy năo người Mỹ, trong đó có cả đám VN bên Mỹ qua hơn 270 ngàn acct giả trà trộn vào ít nhất 80 million accts người khác (nhờ dịch vụ của Cambridge Analytica, UK)
https://en.wikipedia.org/wiki/Cambridge_Analytica. Họ dùng service và cố vấn của Công An VN giúp chọn lựa các demographic groups thích hợp để tấn công hay tạo ảnh hưởng...
...thật đáng tiếc v́ nhiều người vẫn c̣n ngây thơ về khả năng và mục đích đập tan chủ nghĩa Tự Do Dân Chủ của Khối lực CS mà sao lại hạ ḿnh nghe theo tin xạo mà cứ cho là ḿnh nghe lời đảng CH Mỹ chứ đâu biết ḿnh làm tay sai cho FIS/KGB.
Trung Cộng cũng tạo tin giả với những mục đích khác. Tờ Washington Post có bài “The Chinese government fakes nearly 450 million social media comments a year. This is why.” của tác giả Henry Farrell, giáo sư môn Khoa học Chính trị và các vấn đề quốc tế tại Đại học George Washington, đồng thời là tổng biên tập của The Monkey Cage tại The Washington Post.
Mỗi năm đội quân dư luận viên 50 xu do nhà cầm quyền Trung Cộng đào tạo, sử dụng, đă tạo ra khoảng 450 triệu b́nh luận, tin tức giả mạo, không chỉ nhằm tấn công những tiếng nói bất đồng chính kiến, tuyên truyền bảo vệ đảng và nhà nước cộng sản Trung Quốc, mà c̣n can thiệp vào chuyện quốc tế như can thiệp vào cuộc bầu cử của Đài Loan, tấn công phong trào dân chủ ở Hong Kong, chối căi vai tṛ, trách nhiệm của Trung Quốc trong vụ COVID-19, “viết lại lịch sử” con virus Vũ Hán…Chắc chắn, cùng với Nga, Trung cộng cũng đang theo dơi sát sao t́nh h́nh chính trường Mỹ và sẽ tham gia tung tin giả để ủng hộ cho ứng cử viên nào mà cả hai nước này cảm thấy có lợi cho Nga, Tàu.
Rơ ràng đây là một cuộc chiến giữa những quốc gia độc tài đang t́m cách phá hoại các quốc gia dân chủ/các nền dân chủ trên thế giới.
Đối với người Việt trong và ngoài nước, t́nh trạng dính tin giả cũng rất nhiều.
Facebooker Trịnh Hữu Long, Tổng Biên tập tờ Luật Khoa than thở:
Quan sát tin tức trên Phây mấy tuần qua, tôi giật ḿnh nhận ra ngay cả nhiều người bạn có học vấn cao, tiếng Anh thừa để đọc báo Tây và chắc chắn chỉ mất vài giây để kiểm chứng thông tin, cũng dễ dàng trở thành nạn nhân của tin vịt. Và đó không phải là vịt quay được chế biến trong những công xưởng công nghệ cao, mà là vịt nướng cháy đen trong những bếp than tổ ong khói mù khói mịt.
Tôi không dám nói tôi không bao giờ dính phải tin vịt, nhưng t́nh h́nh đến mức như hiện nay th́ tôi không giải thích được. Môi trường thông tin đang sặc khói than tổ ong và nồng nặc mùi vịt cháy. Vài tiếng nói nhỏ nhoi để kiếm chứng thông tin gần như không có ư nghĩa ǵ.
Chỉ nói riêng về những tin giả viết tiếng Việt (chứ không phải viết tiếng Anh được dịch sang tiếng Việt), th́ cũng đă phát xuất từ nhiều nguồn, khá nhiều mục đích. Tạm suy luận:
Tin giả do những người/nhóm ủng hộ TT Trump, ủng hộ đảng Cộng ḥa, ghét đảng Dân chủ tạo ra nhằm lôi kéo người Việt về phe ḿnh, nhất là trong giai đoạn này khi bầu cử 2020 sắp diễn ra, những người/nhóm này muốn lôi kéo mọi người đi bầu cho Trump.(Và cũng không loại trừ chiều hướng ngược lại, nhưng ít thấy, có lẽ v́ số lượng người Việt ủng hộ Trump đông đảo hơn?)
Tin giả do chính nhà cầm quyền VN tạo ra với nhiều mục đích:
1/ Gây chia rẽ giữa những người Việt trong và ngoài nước, giữa những người đấu tranh dân chủ với người dân. Chiến thuật này được áp dụng từ lâu nay, không phải mới lạ ǵ.
2/ Chiến thuật mới hơn, xuất hiện 2, 3 năm sau này: Nhằm khai thác tối đa sự mâu thuẫn, bất ḥa giữa những người Việt ủng hộ và không ủng hộ Trump. Điều này có lợi ǵ? Đó là khi người Việt mải lo căi nhau, thậm chí block nhau, “từ mặt nhau” v́ những chuyện chính trị Mỹ th́ họ có phần nào lơi là với mục tiêu chính là tập trung tâm sức phê phán nhà cầm quyền VN và đấu tranh cho tiến tŕnh dân chủ hóa VN. Thực tế phong trào dân chủ ở VN đă bị chững lại suốt hơn 3 năm qua v́ t́nh trạng bất ḥa này như chúng ta có thể thấy.
3/ Một số tin giả lại khai thác những nhược điểm trong tính cách chung của người Việt như thiếu tỉnh táo, thiếu cân bằng trong đánh giá sự việc, tính kỳ thị chủng tộc vv…để kích động thù hận, phân biệt chủng tộc giữa người Việt với cộng đồng người Mỹ da đen trên đất Mỹ (như tin giả về vụ cảnh sát Mỹ đang truy lùng 4 người da đen mà ở trện có đề cập, đă bị “bóc mẽ” ra sao).
https://www.vietbf.com/forum/showthread.php?t=1356232
Điều này vừa nguy hiểm cho chính cuộc sống của người Việt trên đất Mỹ nếu họ tin theo những tin giả này và phát tán chúng, rồi bị người bản xứ phát hiện, báo cáo cho cảnh sát chẳng hạn; vừa khiến cho cộng đồng người Việt bị người bản xứ đánh giá như một cộng đồng thiếu văn minh, kém hiểu biết…Cuối cùng, nó khiến cho người Việt trong nước nh́n về xă hội Mỹ như một xă hội đầy bạo lực, tội ác, rối ren… và rồi “tự hào” rằng sống ở VN b́nh yên hơn, sướng hơn!!
4/Thêm một mục tiêu: người đọc sau nhiều lần bị dính tin giả, thậm chí từ những người có tên tuổi, sẽ đậm ra mất ḷng tin vào thông tin từ mạng xă hội, mất ḷng tin vào những nhà hoạt động dân chủ, từ đó nản ḷng với một tương lai dân chủ tốt đẹp hơn cho VN.
Không ai có thể hoàn toàn không bị dính tin giả.
Điều duy nhất mà tất cả chúng ta nên làm đó là cẩn thận fact-check trước mọi thông tin, đừng post hay share cái ǵ chỉ v́ nó thỏa măn cái tâm lư yêu ghét của ḿnh, v́ tin vào điều ḿnh muốn tin bất chấp sự đúng sai, vô lư có thể nhận ra ngay cả trước khi cần phải fact-check.
Là người có chút tên tuổi trong xă hội, là người có học, người bất đồng chính kiến, nhà hoạt động dân chủ càng cần phải cẩn trọng hơn, đừng để đánh mất niềm tin và sự kính trọng đó ở người khác khi chính ḿnh lại đi post, share tin giả.
Với những ai giỏi ngoại ngữ, giỏi IT, khi thấy tin giả, nên thông báo, phản biện công khai cho mọi người biết; khi thấy bạn bè người quen là những người có uy tín nhưng vô t́nh dính tin giả, hăy thông báo cho người đó biết.
Nếu như trước kia trên con đường đấu tranh v́ một tương lai tự do dân chủ cho VN, chúng ta chỉ phải tập trung toàn lực chống lại chế độ độc tài ở VN, th́ bây giờ chúng ta lại phải đấu tranh chống lại tin giả, chống lại sự vô t́nh hay cố ư gây thêm sự chia rẽ trong cộng đồng người Việt trong và ngoài nước.
Nếu như trước đây chúng ta chỉ phải làm nhiệm vụ truyền tải thông tin đúng sự thật, phản biện lại những thông tin một chiều, có t́nh tuyên truyền, hoặc vạch trần những thông tin bóp méo, bôi bác sự thật của báo chí “lề đảng”, giải ảo những “huyền thoại” dỏm, “thần tượng” dỏm, góp phần giúp cho nhiều người Việt nhận ra bản chất của chế độ độc tài độc đảng ở VN, th́ bây giờ chúng ta lại phải đấu tranh với tin giả tràn lan trên mạng, với sự mậu thuẫn, nghi kỵ và với những nhược điểm của chính người Việt chúng ta.
Cuộc đấu tranh cho một tương lai tốt đẹp hơn cho VN v́ vậy càng mệt mỏi hơn, nhưng cũng chính v́ thế mà những ai quan tâm đến sự thật, lẽ phải và vận mệnh đất nước, dân tộc càng không nên ngả ḷng.
Song chi
RFA
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
Nghỉ về FAKE NEWS!
