Một chàng thanh niên rắn rỏi từ 36 năm trước, hai tay đưa lên vai như đang khiêng người bạn tù, chân dang ra như c̣n xiềng xích dưới chân, miệng la lớn “Ráng lên Uyên, tụi ḿnh sống rồi!”, với vụ án 19 thuyền nhân Việt Nam anh dũng chống lại hải tặc Thái Lan không hề phai nḥa dù gần 40 năm.

Cha Joe Devlin chụp cùng 19 người tại ṭa án Pak Phanang năm 1981.
‘Ráng lên Uyên, ráng lên Uyên, tụi ḿnh sống rồi, tụi ḿnh sống rồi!’
Đă ngoài 60 tuổi, nhưng khi đi lại con đường từ toà án sang nhà thương ở Pak Phanang, Thái Lan, rơ ràng anh đi bằng những bước chân của một chàng thanh niên rắn rỏi từ 36 năm trước, hai tay anh đưa lên vai như đang khiêng người bạn tù, chân dang ra như c̣n xiềng xích dưới chân, miệng la lớn “Ráng lên Uyên, tụi ḿnh sống rồi!”
Tháng 3 năm 2017, anh Đoàn Văn Nguyên là người trong nhóm 19 thuyền nhân lần đầu tiên kể từ tháng 12 năm 1981 trở về thăm lại nhà tù và ṭa án tại Pak Phanang, miền nam Thái Lan, nơi đă giam giữ 19 Thuyền Nhân Chống Hải Tặc Thái Đă Được Ṭa Án Tha Bổng. Chúng tôi may mắn được cùng đi với anh trong chuyến trở về này, được ghi lại chuyện của anh, một câu chuyện sống sót hy hữu của thuyền nhân Việt Nam, cũng là một vụ án từng làm rung động thảm cảnh tỵ nạn Việt nam trước thế giới khoảng năm 1981-1982.

Anh Đoàn Văn Nguyên trước Trạm Cảnh Sát Pak Phanang, Thái Lan tháng 3, 2017. (Ngọc Ân)
Ba-mươi sáu năm, kư ức về cả một năm trời đằng đẵng trong nhà tù khổ sai Pak Phanang của Thái không hề phai mờ. Anh đếm từng bước chân khi đi qua cây cầu từ nhà tù đến ṭa án, đầu ngẩng lên nh́n ánh nắng ban mai xuyên qua cành lá, gật gù, “Chị thấy không, tôi vẫn c̣n nhớ bao nhiêu bước chân là chiều dài của cây cầu nầy. Mỗi tháng 19 đứa tụi tôi bị dẫn từ nhà tù qua ṭa án, mỗi hai người bị xiềng chân vào nhau, đi đi về về qua cây cầu này, nh́n xuống bến sông, có lúc tụi tôi đă ước liều mạng nhảy xuống sông biết đâu có thể trốn thoát, v́ mỗi lần ra ṭa là một lần tuyệt vọng, tuy ban đầu có lúc chúng tôi nghĩ vẫn c̣n có hy vọng.”
Anh kể thời gian đầu, đă có Đài Truyền H́nh Atenne 2 của Pháp, tổ chức Các Bác Sĩ Không Biên Giới (Medicines Sans Frontiers) và các phóng viên, kư giả Pháp, từng vào tận nhà tù PakPanang phỏng vấn, quay h́nh, về sau khi ra tù, anh mới biết đài truyền h́nh, các kư giả của các tờ báo danh tiếng của Pháp đă lên tiếng công kích Đại Sứ Thái Lan ở Paris về tinh thần và trách nhiệm của Chính Phủ Thái Lan, đối với thuyền nhân và nạn nhân Cộng Sản, đă khiến dư luận cả Âu Châu phải chú ư.
Tuy nhiên, đó là chuyện sau này, c̣n lúc đó th́ sau thời gian đầu ồn ào, mọi việc ngày càng bất lợi, dư luận Thái đ̣i kết án 19 thuyền nhân với bản án tử h́nh hay tù chung thân v́ chính họ là những người cướp tàu, giết người Thái, nhất là khi có nhân chứng là vợ của một trong bốn tên hải tặc bị chết trên biển ra ṭa, chỉ vào các anh, “Bọn họ, chính là bọn họ giết chồng tôi!”
Anh kể lại các anh chỉ cố gắng tự vệ, liều chết chống lại hải tặc, sau lần đầu bị cướp, lần thứ hai chiếc tàu khác ập tới, chúng lùa hết tất cả mọi người lên tàu của chúng, sau đó các tên hải tặc nhảy xuống ghe vượt biên, chia nhau lục lọi, t́m vàng bạc trong những túi xách của các thuyền nhân và phá vỡ ghe làm nước ngập cả hầm máy.
Anh ngồi thẳng người lên, hai tay như đang cầm một cây lao trong trí nhớ, sau khi lục soát, chúng xua đuổi người ty nạn xuống lại chiếc ghe đă bị bể nát và tràn ngập nước. Thấy người tỵ nạn lưỡng lự v́ không chịu xuống chiếc ghe đă bị bể nát, bọn cướp biển liền ra tay đâm ḷi ruột một người. Trước hành động dă man, tất cả người tỵ nạn đồng loạt la lớn, “Tấn công, tấn công, giết tụi nó, giết tụi nó, nếu không nó cũng giết ḿnh.”
Anh kể, “Có vài anh chụp được mấy cây lao tụi ngư phủ dùng để đâm cá, vậy là tụi tôi phóng lao về mấy tên cướp lao, chĩa ba, dao , bất cứ vật ǵ có thể làm vũ khí tự vệ, chúng tôi liều mạng với bọn cướp, v́ bị trở tay bất ngờ, có mấy tên bị trúng lao gục xuống, mấy tên khác nhảy xuống biển, lúc đó chúng tôi phát giác c̣n một tên trong hầm máy, thấy chỉ c̣n một ḿnh, nó xả cho bể máy, rồi cũng nhảy xuống biển tẩu thoát.”
Anh ngẩng đầu nh́n lên bầu trời xanh, không một gợn mây, chung quanh chỉ có tiếng chim ríu rít trên cành lá quanh bến sông, anh như nín thở, sống lại cảnh hỗn chiến chỉ trong tích tắc 36 năm trước. “Không c̣n một tiếng động, các cô, các chị sau khi gào thét như những liều thuốc kích thích cho chúng tôi đủ sức tự vệ, cũng gục xuống trên bong tàu, bọn đàn ông thanh niên th́ vẫn c̣n bị bất ngờ, ngừng lại để thở, chưa kịp hoàn hồn!”
Khoảng chiều hôm sau, bắt đầu nghe tiếng máy bay của Hải Quân Hoàng Gia Thái bay xà xuống trên đầu quan sát, con tàu của hải tặc với hơn 120 thuyền nhân không chạy được v́ máy đă bị phá bể, bị vây ở giữa những con tàu đánh cá của Thái, mấy tên sống sót nhảy xuống biễn đă gọi đồng bọn đến cứu, rồi tàu của Hải Quân Thái rẽ sóng chạy tới, bắn những phát đại bác thị oai và cho người nhái đổ bộ lên bắt tất cả những người tỵ nạn và kéo về thành phố Pattani. Trên bong tàu, những người đàn bà, trẻ con bắt đầu khóc, v́ đói khát, sợ hăi, kiệt sức sau những chuyện quá bất ngờ xảy ra.

Bài trên báo Tiền Phong tháng Giêng 1982
Mười-chín người đàn ông, thanh niên trên 18 tuổi sau đó bị đưa thẳng vào nhà tù ở Pak Phanang chờ xét xử, đàn bà trẻ con th́ được đưa vào trại tị nạn Songkhla. Hơn một năm sau, có lệnh ân xá của Quốc Vương và Hoàng Hậu Thái, sau khi có sự can thiệp đặc biệt của bà phu nhân đại sứ Ḥa Lan Van Dongen Bùi Tuyết Hồng, bà nguyên là giáo sư của các Hoàng Tử và Công Chúa của Hoàng Gia Thái trong thời gian ông làm Đại Sứ ở Thái, có được cảm t́nh và lưu tâm đặc biệt của Hoàng Hậu Thái.
Bà Bùi Tuyết Hồng đến tận trại tị nạn Songkhla, hỏi thăm và an ủi những người vợ con, gia đ́nh của 19 tù nhân, rồi tường thuật laị những tâm t́nh oan nghiệt, h́nh ảnh xúc động của những nạn nhân của hải tặc, tŕnh bầy với Quốc Vương và Hoàng Hậu Thái. Điều gay cấn đến phút chót, là ngay sau khi lệnh ân xá của Quốc Vượng Thái được đưa ra, một thẩm phán đă vội vă choàng chiếc áo chánh án lên người, đọc lệnh trả tự do một cách hết sức ngạc nhiên, (lúc đó là giờ nghỉ trưa của toà án,) th́ một người trong 19 người là anh Lê Văn Uyên, th́nh ĺnh bị đau ruột cấp tính, gục xuống trong pḥng giam, tất cả các anh c̣n lại khiêng anh Uyên ra nhà tù và qua nhà thương, chân c̣n mang xiềng, miệng hô lớn, “Ráng lên Uyên, ráng lên Uyên, ḿnh sống rồi, ḿnh sống rồi!” Hôm đó là ngày cuối năm 28 thang 12, 1981.
Tháng 3, 2017, đi quanh nhà tù một lần nữa trước khi chia tay Pak Phanang, anh Đoàn Văn Nguyên lắng nghe những tiếng động ở bên trong, qua bốn bức tường gạch đỏ cao, có rào dây thép ở trên, “giờ này mới sáng sớm, tôi có thể h́nh dung ra quang cảnh bên trong nhà tù, đang là giờ vệ sinh cá nhân trước khi bị tù nhân bị đưa đi lao động.” Đi qua bến sông, anh chỉ cho chúng tôi thấy những đống thân dừa, lá dừa nằm chất đống bên bờ nước. “Tụi tôi bị đày vào một trong những việc nặng nhọc nhất của nhà tù, đó là đập những thân dừa, lá dừa đến cho mềm, mềm đến thành ra những sợi dây dừa trơn mịn để làm thảm dừa rất phổ biến ở Thái.”

H́nh chụp ở garage Trạm Cảnh Sát Pak Phanang ngày 12 tháng 1,1982, bốn ngày sau khi được tha bổng
Anh vẫn giữ liên lạc với tôi, luôn nhắc đến ơn của những vị ân nhân người ty nạn VN như Cha Joe Devlin, ngài đến ṭa thăm các anh trong phiên xử, vui mừng đón các anh về trại Song Khla sau khi được tha bổng. Ngài là niềm vui, sự an ủi, nâng đỡ tinh thần to lớn cho các anh trong thời gian kiệt quệ từ thế chất đến tinh thần trong tù. Như bà Bùi Tuyết Hồng với những lá thư của bà gởi cho người thân của anh chuyển vào trong tù, từng lời nói, ngay cả từng dấu chấm, hỏi trong thư đă được các anh chuyền tay nhau đọc gần như thuộc ḷng. Một thầy giáo người Thái bạn tù, đă từng mật báo cho các anh tránh được bọn du đăng trong tù được mướn tính giết các anh diệt khẩu trước ngày ra ṭa. Anh thao thức đợi tin của vị ân nhân mà nay được biết có thể c̣n ở Hat Yai, không xa trại tỵ nạn Song Khla bao nhiêu.
Sau gần 40 năm rồi, nhóm 19 người tù Pak Phanang mong muốn liên lạc được với tất cả bạn tù năm xưa. Sau đây là danh sách “19 thuyền nhân anh dũng chống lại hải tặc Thái được tha bổng cuối năm 1981.” (Trích lời của Kư Giả Nguyễn Ang Ca, báo Tiền Phong)
1. Bác Sĩ Dương Chi Lăng
2. Trần Xuân Vinh
3. Lê Quang Phương
4. Hứa Thiện Hùng
5. Âu Diêu
6. Khuất Hà Chảy
7. Đoàn Văn Nguyên
8. Trịnh Duy Phước
9. Hồ Minh Tâm
10. Châu Chí Cường
11. Huỳnh Công Danh
12. Nguyễn Anh Loi
13. Trần Khắc Đức
14. Huỳnh Quốc Tuấn
15. Quan Chí Cường
16. Huỳnh Trung Thuần
17. Trần Chánh Thành
18. Lê Văn Uyên
19. Dương Hán Minh
Xin liên lạc với anh Đoàn Văn Nguyên 818-426-5449, e-mail Doanj9@gmail.com, hay anh Hứa Thiện Hùng số (512) 905-7767 ở Orange County, California.

H́nh chụp với Cha Joe Devlin ở Songkhla. (H́nh do Đoàn Văn Nguyên cung cấp)