Câu nói của nhà lănh đạo Nga Medvedev làm nhiều người Việt xúc động - những ấn tượng ngoại giao nhân dân. Năm 2023, Liên hiệp các Tổ chức Hữu nghị Việt Nam (VUFO) đă thực hiện nhiều hoạt động đối ngoại trong khuôn khổ cấp cao đồng thời có nhiều đổi mới trong hoạt động đối ngoại nhân dân.
Những hoạt động chạm tới trái tim
Chủ tịch Liên hiệp các Tổ chức Hữu nghị Việt Nam (VUFO) - ông Phan Anh Sơn cho biết, năm 2023, VUFO đă thực hiện rất thành công nhiều hoạt động đối ngoại nhân dân trong khuôn khổ các hoạt động đối ngoại cấp cao của Việt Nam. Nhân chuyến thăm của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận B́nh đến Việt Nam, VUFO đă phối hợp tổ chức thành công cuộc Gặp gỡ nhân sỹ hữu nghị và thế hệ trẻ hai nước, với sự tham gia của hơn 400 đại biểu đến từ Việt Nam và Trung Quốc. Đây là cuộc gặp vô cùng đặc biệt bởi có sự xuất hiện của cả Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Phu nhân cùng Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận B́nh và Phu nhân. Ngoài ra c̣n có lănh đạo cấp cao của Việt Nam và Trung Quốc. Trong phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận B́nh đều nhấn mạnh quan hệ hữu nghị nhân dân là nền tảng, là động lực, là yếu tố rất quan trọng thúc đẩy quan hệ hữu nghị, truyền thống và hợp tác Việt Nam – Trung Quốc.
Chủ tịch Đảng Nước Nga Thống nhất, Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Liên bang Nga Dmitry Medvedev phát biểu tại cuộc gặp.
Một sự kiện gây xúc động nữa là cuộc gặp giữa Chủ tịch Đảng nước Nga thống nhất, Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitry Medvedev với những người từng học tập, làm việc, sinh sống và những người Việt Nam yêu Liên bang Xô Viết trước đây và nước Nga ngày nay đă được tổ chức nhân dịp ông Medvedev thăm Việt Nam ngày 22/5/2023.
Cuộc gặp đó đă diễn ra vô cùng ư nghĩa và có vai tṛ rất quan trọng trong việc duy tŕ và củng cố quan hệ hữu nghị giữa Việt Nam và Liên bang Nga. Tại cuộc gặp, ông Medvedev nói một câu làm mọi người xúc động: "Người nước ngoài đầu tiên tôi gặp từ khi c̣n bé chính là người Việt Nam". Khi đó, bố của ngài Medvedev là giáo sư một trường đại học. Ông dạy cho sinh viên nước ngoài, trong đó có lưu học sinh Việt Nam sang học ở Liên bang Xô Viết.
Cũng để lại nhiều ấn tượng là chuỗi hoạt động kỉ niệm 60 năm ngày thành lập Ủy ban Cuba đoàn kết với miền Nam Việt Nam tiền thân của Hội hữu nghị Cuba - Việt Nam cũng là dịp kỉ niệm 50 năm ngày lănh tụ Fidel Castro đến thăm Quảng Trị. VUFO đă tiếp Thường trực Bộ chính trị của Đảng cộng sản Cuba, tiếp Ủy viên Bộ Chính trị, Tổng Thư kư Hội Liên hiệp Phụ nữ Cuba…
Trên kênh đa phương, nổi bật trong năm 2023, VUFO tổ chức lễ Kỷ niệm 50 năm ngày kư Hiệp định Paris: Chấm dứt chiến tranh, lập lại ḥa b́nh ở Việt Nam.
Chuỗi hoạt động kỷ niệm thiết lập 50 năm quan hệ ngoại giao với một loạt các nước như: Canada, Achentina, Nhật Bản, Singapore, Malaysia, Anh, Pháp, Italia, Hà Lan… được VUFO triển khai trong năm qua bằng các h́nh thức mới, nội dung mới, cách tiếp cận mới và có nhiều sự tham gia mới từ các đối tác nước ngoài, từ chính khách, nhân sĩ trí thức, doanh nghiệp, các nhà nghiên cứu, bạn bè, học giả… và được kết hợp nhuần nhuyễn giao lưu văn hóa giữa Việt Nam với các nước, truyền tải rất nhiều giá trị về quan hệ hữu nghị hợp tác nhân dân, văn hóa, chính sách và những điểm sáng, điểm đặc biệt trong chính sách đối ngoại của Việt Nam.
Theo Chủ tịch VUFO Phan Anh Sơn, đây không chỉ là những hoạt động kỷ niệm, mà qua đó Việt Nam một lần nữa khẳng định với lănh đạo và nhân dân thế giới: "Việt Nam trước sau như một". Ông Sơn nói: "Trong những năm tháng Việt Nam rất khó khăn, nhiều nước, bạn bè, tổ chức, các phong trào nhân dân thế giới đă dành t́nh cảm, của cải vật chất để ủng hộ cho hai cuộc kháng chiến giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước của Việt Nam. Trong giai đoạn cải cách, mở cửa, các bạn cũng đă dành t́nh cảm, nguồn lực để ủng hộ Việt Nam, b́nh thường hoá quan hệ, phá thế bao vây cấm vận, tiến hành công cuộc đổi mới của chúng ta. Thông qua các hoạt động này, kênh nhân dân chúng tôi muốn chuyển tải thông điệp: "Việt Nam trước đây như thế nào th́ bây giờ chúng tôi vẫn thuỷ chung, nghĩa t́nh và nhớ ơn, công lao, sự đóng góp và ủng hộ của các bạn".
"Điều này cũng là một phần trong mục tiêu, mục đích, phương châm của hoạt động đối ngoại, khẳng định Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế. Ngoài việc thực hiện lại chủ trương đường lối đối ngoại, chúng tôi cũng muốn chuyển tải giá trị về đất nước, con người, giá trị về văn hoá về sự nhân văn thuỷ chung và nét đẹp trong chính sách đối ngoại của chúng ta - ông Phan Anh Sơn nói.
Vẽ bản đồ đối tác ngoại giao nhân dân
Quan hệ đối ngoại nhân dân Việt Nam – Mỹ có một vị trí đặc biệt. Ông Phan Anh Sơn cho rằng, trong tổng thể việc nâng cấp đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước, đối ngoại nhân dân có những đóng góp nhất định: Trong tuyên bố chung về nâng cấp ở quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện có 10 điểm lớn th́ trong đó có 1 mục liên quan đến công tác đối ngoại nhân dân. Đối ngoại nhân dân đă giữ cho kênh hợp tác giữa nhân dân Việt Nam với các tầng lớp xă hội và nhân dân Mỹ được thông suốt. Kênh nhân dân có các hợp tác không chỉ đối với các phong trào nhân dân, xă hội Mỹ mà các tổ chức PCP Mỹ, các viện, trường Đại học, viện nghiên cứu, tổ chức cựu binh đă từng tham gia phản đối chiến tranh của Mỹ tại Việt Nam; với các chính khách, cơ quan Quốc hội Mỹ.
Năm qua VUFO đă kư với Viện ḥa b́nh của Mỹ thuộc Quốc hội Mỹ chương tŕnh hợp tác 5 năm giai đoạn 2023- 2028, tập trung vào 2 nội dung chính: Phối hợp thực hiện các chương tŕnh, dự án khắc phục hậu quả chiến tranh tại Việt Nam; và thực hiện các chương tŕnh giáo dục, truyền tải bài học về ḥa b́nh, giá trị từ hai quốc gia, hai chiến tuyến khác nhau thành bạn bè, đối tác chiến lược…
Thời gian qua VUFO cũng đă làm được việc rà soát và nhận diện đối tác trên kênh đối ngoại nhân dân. Tiếp nối kết quả này, năm 2024 VUFO sẽ mở rộng đối tác trên kênh nhân dân ở khắp các châu lục.
"Việc tập hợp lực lượng hiện nay của các tổ chức, các phong trào nhân dân trên thế giới rất linh hoạt và đa dạng trên nhiều vấn đề cả trên mặt cách thức tập hợp lực lượng, cả về mặt h́nh thức, nội dung tập hợp" – ông Sơn nói. Ông cho biết dự kiến cuối năm 2024 VUFO sẽ hoàn thành vẽ bản đồ các tổ chức, phong trào nhân dân thế giới phục vụ công tác đối ngoại Việt Nam nói chung và đặc biệt trong lĩnh vực đối ngoại nhân dân.
Vận động viện trợ phi chính phủ nước ngoài
Về công tác vận động phi chính phủ nước ngoài, năm qua VUFO đạt được con số ấn tượng. Giá trị giải ngân viện trợ năm 2023 đạt 223,3 triệu USD. Trong bối cảnh khó khăn, VUFO đă đổi mới h́nh thức và phương thức tiếp cận vận động viện trợ phi chính phủ nước ngoài.
Ông Phan Anh Sơn cho biết, hiện nay trong công tác vận động phi chính phủ, đối tượng vận động của VUFO không chỉ đơn thuần là các tổ chức phi chính phủ mà nó gắn với mục tiêu là các cơ quan, chính phủ của các nước có quyền quyết định trong câu chuyện phân bổ ngân sách trong các chương tŕnh dự án phi chính phủ. VUFO cũng tập trung vào nhóm đối tượng là các doanh nghiệp nước ngoài có các chương tŕnh, dự án đầu tư ở Việt Nam mà quan tâm đến an sinh xă hội và phát triển đời sống kinh tế xă hội. VUFO gắn vận động này với các trường đại học, các quỹ, các viện nghiên cứu để đối tác chuyển tải, góp phần giá trị đích thực về mặt chính sách, văn hoá, về con người và những nét đẹp của Việt Nam, thực trạng của công tác này tại Việt Nam.
Ngoại giao cây tre từ góc độ ngoại giao nhân dân
Nhắc đến khái niệm "ngoại giao cây tre" với ba từ khóa: gốc vững, thân chắc, cành uyển chuyển, từ góc độ của VUFO, ông Phan Anh Sơn cho rằng gốc vững chính là những mục tiêu của đường lối đối ngoại Việt Nam: thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, v́ ḥa b́nh, hợp tác, hữu nghị. Gốc vững ở đây là lợi ích quốc gia dân tộc, đó là cái bất biến. Gốc vững ở đây chính là sự lănh đạo, chỉ đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Gốc vững ở đây cũng có thể là tinh thần, ư chí, cốt cách của con người và dân tộc Việt Nam, đó là tự lực, tự cường, độc lập, tự chủ.
Thân chắc ở đây chính là sự phối hợp giữa ba trụ cột ngoại giao, đó là đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân.
"Cành uyển chuyển" cũng phù hợp và ứng với phương châm của đối ngoại nhân dân, đó là chủ động, linh hoạt, sáng tạo và hiệu quả. Chủ động, linh hoạt, sáng tạo và hiệu quả và sự uyển chuyển của đối ngoại nhân dân thể hiện bản chất của công tác đối ngoại nhân dân. Bản chất của công tác đối ngoại nhân dân chính là công tác dân vận quốc tế, thuyết phục, vận động bạn bè, nhân dân, phong trào, chính khách các nước ủng hộ cho lợi ích quốc gia dân tộc của chúng ta, ủng hộ cho những cái mà chúng ta mong muốn. Sự uyển chuyển của đối ngoại nhân dân là ngoại giao tâm công, tấn công vào ḷng người, chuyển hóa t́nh thế, vận động để các bạn ủng hộ lợi ích quốc gia dân tộc của chúng ta.
VietBF@ sưu tập