Tránh leo thang nguy hiểm ở Trung Đông là bài toán nan giải đối với Biden

[vuitoichat]

Theo như một bài toán nan giải tránh leo thang nguy hiểm ở Trung Đông đang được đặt ra cho tổng thống Mỹ Joe Biden sau cuộc tấn công chưa từng có của Iran vào Israel đêm thứ Bảy vừa qua. Khi đứng ra bảo vệ Israel trước cuộc tấn công này của Iran, tổng thống Hoa Kỳ làm đúng theo cam kết của ông. Lực lượng Mỹ trong khu vực đã giúp Israel tiêu diệt “hàng chục” drone và tên lửa của Iran.

Bức ảnh kết hợp hình tổng thống Mỹ Joe Biden (T) chụp ngày 08/03/2024 tại Wallingford, Pa., và thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ở Tel Aviv, Israel, ngày 28/10/2023 (P). AP

Bảo đảm một sự ủng hộ “không gì lay chuyển” đối với Israel nhưng làm mọi cách để tránh xảy ra chiến tranh với Iran. Đây là một bài toán nan giải đang được đặt ra cho tổng thống Mỹ Joe Biden sau cuộc tấn công chưa từng có của Iran vào Israel đêm thứ Bảy vừa qua.

Khi đứng ra bảo vệ Israel trước cuộc tấn công này của Iran, tổng thống Hoa Kỳ làm đúng theo cam kết của ông. Lực lượng Mỹ trong khu vực đã giúp Israel tiêu diệt “hàng chục” drone và tên lửa của Iran. Washington nhấn mạnh đây là lần đầu tiên một tổng thống Mỹ buộc phải trực tiếp bảo vệ Israel. Nhưng Hoa Kỳ lo ngại phản ứng của Israel đáp trả Iran có nguy cơ gây ra một vòng xoáy nguy hiểm ở Trung Đông, một « kịch bản thảm họa » mà mọi người lo ngại từ nhiều tháng qua trong bối cảnh xung đột tiếp diễn ở Dải Gaza.

Nói chung là Washington đang cố xoa dịu tình hình. Theo hãng tin AFP, trên các đài truyền hình Mỹ hôm qua, phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia của Nhà Trắng, John Kirby, tuyên bố: “Tổng thống đã nói rõ: Chúng tôi không muốn leo thang. Chúng tôi không muốn một cuộc chiến kéo dài với Iran”.

Theo lời một quan chức cấp cao của Mỹ, xin miễn nêu tên, nói với các nhà báo, Hoa Kỳ còn nói rõ là họ không ý định tham gia vào các hành động mà Israel có thể tiến hành để trả đũa Iran. Quan chức này cũng tin rằng Israel "không tìm cách leo thang đáng kể với Iran" mặc dù cuộc tấn công của Teheran nhằm mục đích "phá hủy và giết chóc".

Trong cuộc điện đàm ngay từ tối thứ Bảy, tổng thống Biden đã nói với thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu là “hãy cân nhắc các rủi ro một cách cẩn thận và với cái nhìn chiến lược”, để tránh một cuộc chiến tranh khu vực rộng lớn hơn.

Dường như Washington tin rằng Teheran đã đạt được điều mà họ muốn khi phô trương vũ lực để trả đũa cuộc tấn công được cho là của Israel vào lãnh sự quán của Iran ở Damas ngày 01/04 khiến các quan chức cấp cao của Iran thiệt mạng. Cũng đối với Mỹ, Israel đã thể hiện một cách ngoạn mục sức mạnh phòng thủ của mình, vì 99% tên lửa của Iran đã bị đánh chặn. Kể từ cuộc tấn công chưa từng có của Hamas vào Israel ngày 07/10/2023 và sau đó là cuộc tấn công của Israel tàn phá Dải Gaza, tổng thống Biden vẫn cố gắng tránh để xảy ra một cuộc chiến tranh khu vực vì sợ Hoa Kỳ bị lôi kéo trực tiếp vào xung đột ở Trung Đông.

Nhưng tổng thống Mỹ đang ở vào một vị thế nhạy cảm: Chỉ trích Benjamin Netanyahu ngày càng mạnh, nhưng vẫn phải bảo đảm với thủ tướng Israel về sự ủng hộ hoàn toàn của Washington.

Hãng tin AFP trích dẫn Colin Clarke, giám đốc nghiên cứu của công ty tư vấn Soufan Group, khẳng định: “Điều này đặt ông vào một tình thế rất khó khăn”. Theo Colin Clarke, Biden nghi ngờ Netanyahu có ý đồ “làm cho chiến tranh lan rộng ra khắp khu vực để đánh lạc hướng sự chú ý khỏi cuộc chiến ở Gaza”. Nhà nghiên cứu này cho rằng thủ tướng Israel cũng đang cố gắng “che giấu những bất đồng với chính quyền Biden” về vùng lãnh thổ Palestine đang bị Israel bao vây và đang có nguy cơ bị nạn đói quy mô lớn.

Một chuyên gia khác, James Ryan, cũng được AFP trích dẫn, nghĩ rằng tổng thống Mỹ “cố gắng kềm chế Israel, nhưng Netanyahu đã cho thấy ông sẵn sàng trắc nghiệm bất kỳ giới hạn nào mà Biden muốn áp đặt”.

Trong bối cảnh vận động tranh cử tổng thống ở Hoa Kỳ, Joe Biden đang chịu nhiều áp lực, bị cánh tả trong đảng Dân Chủ chỉ trích về thảm họa nhân đạo ở Gaza và bị đảng Cộng Hòa bảo thủ trách là quá “mềm yếu”. Trên đài truyền hình CNN hôm qua, John Bolton, cựu cố vấn của Donald Trump, nói: “Nếu Joe Biden khuyến khích Israel không trả đũa thì đó là điều đáng xấu hổ cho Hoa Kỳ”. Ông Bolton kêu gọi Israel tấn công để “triệt tiêu chương trình vũ khí hạt nhân của Iran”.