Điểm chung của hàng chục ca đột quỵ mỗi ngày ở TP.HCM

[pizza]

Người đàn ông 42 tuổi không qua khỏi sau nhiều ngày nguy kịch do xuất huyết não, huyết áp tăng ở mức "kịch trần".


Xuất huyết não là một dạng đột quỵ với tỷ lệ tử vong lên đến 50%. Ảnh: Shutterstock.
Người đàn ông 42 tuổi có tiền căn cao huyết áp lâu năm, huyết áp thường dao động ở mức 180-200 mmHg. Tuy nhiên, ông không duy trì uống thuốc thường xuyên.

Gần đây, khi thời tiết chuyển mùa, ông bắt đầu cảm thấy không khỏe. Thời điểm được gia đình đưa đến khoa Bệnh lý mạch máu não, Bệnh viện Nhân dân 115 (TP.HCM), huyết áp của người bệnh tăng đến hơn 200 mmHg. Sau nhiều ngày điều trị, bác sĩ không cứu được.

Chia sẻ với Tri Thức - Znews, PGS.TS Nguyễn Huy Thắng, Trưởng khoa Bệnh lý mạch máu não, Bệnh viện Nhân dân 115, tiếc nuối khi kể về tình trạng của người đàn ông nói trên.

Xuất huyết não là một dạng đột quỵ, xảy ra khi mạch máu trong não vỡ, tràn vào các nhu mô não. Việc tăng áp lực đột ngột khiến các tế bào não bị tổn thương, máu sẽ tập trung lại một chỗ, hay còn gọi là tụ máu.

Việc duy trì dùng thuốc để kiểm soát tình trạng huyết áp là quy tắc ngầm bất di bất dịch. Thế nhưng, trên thực tế, việc người bệnh thường xuyên xem nhẹ uống thuốc dẫn đến đột quỵ là không hiếm gặp. Vấn đề này đặc biệt nghiêm trọng hơn trong thời điểm giao mùa.

Yếu tố "kích hoạt" đột quỵ
Là đơn vị điều trị đột quỵ lớn nhất tại TP.HCM, mỗi ngày, khoa Bệnh lý mạch máu não, Bệnh viện Nhân dân 115 tiếp nhận khoảng 50-70 ca nhập viện do đột quỵ.

PGS.TS Nguyễn Huy Thắng chỉ ra trong giai đoạn từ tháng 11 đến đầu năm sau, hầu hết bệnh nhân đến điều trị tại khoa đều có một "mẫu số chung": Nam giới, huyết áp rất cao nhưng không duy trì việc uống thuốc, thường xuyên uống bia, rượu.

Phần lớn người bệnh đều bị xuất huyết não. Đây được xem là dạng đột quỵ nặng nhất, tỷ lệ tử vong lên đến 50%. "Thủ phạm" của trên 90% các trường hợp xuất huyết não là do tăng huyết áp.

Nhiều nghiên cứu chỉ rõ các thời điểm thay đổi thời tiết trong năm được xem yếu tố nguy cơ gây ra đột quỵ. Theo y văn, thời tiết quá lạnh hay quá nóng, đặc biệt khi kèm với khí hậu ẩm ướt đều có thể được xem là yếu tố “kích hoạt” đột quỵ.

Khi thời tiết quá nóng ẩm, cơ thể mất nước khá nhiều nên sẽ dễ tạo ra huyết khối trong mạch máu (đặc biệt là hệ tĩnh mạch). Nguy cơ càng cao khi người bệnh tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời trong thời gian dài, nhiệt độ cơ thể vượt quá 40 độ C.

Ngược lại, khi thời tiết quá lạnh, người bệnh cũng dễ mắc phải một sai lầm là uống nước không đủ. Điều này làm cơ thể thiếu nước, dẫn đến việc tạo ra các huyết khối.

Bên cạnh đó, thời tiết quá lạnh hoặc nóng đều có thể gây ra các tác động đến sự co dãn quá mức hệ thống mạch máu, làm tăng huyết áp và tăng hoạt động của tim. Các triệu chứng sẽ càng nghiêm trọng đối với những bệnh nhân lớn tuổi, có sẵn bệnh nền như cao huyết áp nhưng không được kiểm soát tốt.

Cách dự phòng đơn giản nhất
Theo PGS Nguyễn Huy Thắng, để phòng ngừa đột quỵ, huyết áp tâm thu cần đưa xuống mức <130 mmHg ở mọi lứa tuổi. Trong nghiên cứu PROGRESS với những bệnh nhân từng bị đột quỵ trước đó, khi đưa mức huyết áp tâm thu <120 mmHg, hiệu quả phòng ngừa sẽ đạt hiệu quả tối ưu.

Để đạt được con số ấy, người bệnh có thể sử dụng các thuốc phối hợp dạng 2 trong 1 (như Peridopril, Temisartan, Valsartan… phối hợp với Amlodipin). Khi mức huyết áp ổn định ở mức thấp nhất có thể, nguy cơ xuất huyết não sẽ rất thấp.

PGS Thắng cũng đưa ra một số điểm cần lưu ý vào thời điểm cuối năm để đề phòng nguy cơ xuất huyết não nói riêng và đột quỵ nói chung:

Cần kiểm soát chặt các bệnh nền, đặc biệt là tăng huyết áp vì huyết áp có thể bị đẩy lên rất cao trong khi thời tiết thay đổi khi chuyển mùa.
Người lớn tuổi, béo phì và có nhiều bệnh nền kèm theo được xem là những đối tượng có nguy cơ cao.
Cuối năm là khoảng thời gian cho các dịp ăn uống, sử dụng bia rượu nên dễ làm huyết áp tăng. Do vậy, cần tiết chế tối đa.
Đối với bệnh nhân tăng huyết áp, nên để sẵn thuốc kiểm soát huyết áp ở mọi nơi: ví, bàn làm việc…để tránh việc quên thuốc.
"Trên 70% các bệnh nhân bị đột quỵ đã có thể tránh được nếu uống thuốc dự phòng trước đó", Chủ tịch Hội Đột quỵ TP.HCM nhấn mạnh.

VietBF@ sưu tập