Tổng thống đắc cử của đảng Cộng ḥa Donald Trump cho biết ông có kế hoạch thay đổi cơ bản mối quan hệ của Mỹ với NATO trong nhiệm kỳ 4 năm tới của ḿnh và nhanh chóng chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine, theo Reuters.
Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump. Ảnh Getty
Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump đă đưa ra ư tưởng đưa quân đội vào Mexico để chống lại các băng đảng ma túy và áp thuế quan cao đối với cả các quốc gia bạn bè và đối thủ. Sau đây là một số đề xuất về chính sách đối ngoại mà ông Trump đă cam kết thúc đẩy sau khi nhậm chức vào ngày 20 /1:
NATO, Ukraine và các đồng minh châu Âu
Ông Trump đă nói rằng dưới thời tổng thống của ḿnh, Mỹ sẽ xem xét lại cơ bản "mục đích của NATO và sứ mệnh của NATO". Ông đă cam kết yêu cầu Châu Âu hoàn trả cho Mỹ "gần 200 tỷ đô la" tiền đạn dược được gửi đến Ukraine và ông không cam kết gửi thêm viện trợ cho quốc gia Đông Âu này.
Ông Trump đă cắt giảm ngân sách quốc pḥng cho NATO trong giai đoạn sau của nhiệm kỳ đầu tiên và ông thường xuyên phàn nàn rằng Mỹ đă chi trả nhiều hơn mức cần thiết.
Về cuộc chiến ở Ukraine, ông đă nói rằng ông sẽ giải quyết xung đột ngay cả trước khi nhậm chức. Tuy nhiên, ông phải đối mặt với những hạn chế pháp lư trong việc đàm phán với các nhà lănh đạo nước ngoài trước khi nhậm chức, và ông đă đạt được rất ít tiến triển hữu h́nh về vấn đề này kể từ khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử ngày 5/11. Ông đă nói với Reuters trong một cuộc phỏng vấn vào năm ngoái rằng Kiev có thể phải nhượng lại một số lănh thổ để đạt được thỏa thuận ḥa b́nh. Hai cố vấn của ông Trump đă nói với Reuters vào tháng 6 rằng họ đă tŕnh bày một kế hoạch chấm dứt chiến tranh ở Ukraine bằng cách đặt điều kiện cho bất kỳ khoản viện trợ vũ khí nào nữa cho Kiev đồng ư ngồi lại với Moscow để đàm phán ḥa b́nh.
Phó Tổng thống đắc cử JD Vance đă ra hiệu ủng hộ ban đầu cho việc đóng băng các tuyến chiến đấu tại các vị trí hiện tại của họ như một phần của một giải pháp đă đàm phán. Trong khi ông Trump đă ra hiệu vào đầu tháng 4 rằng ông sẽ sẵn sàng gửi thêm viện trợ cho Ukraine dưới h́nh thức cho vay, ông vẫn hầu như im lặng về vấn đề này trong các cuộc đàm phán gây tranh căi của quốc hội về gói viện trợ trị giá 61 tỷ đô la vào cuối tháng đó.
Trung Quốc, thương mại và Đài Loan
Ông Trump thường xuyên đe dọa sẽ áp đặt các mức thuế quan mới lớn hoặc các hạn chế thương mại đối với Trung Quốc cũng như một số đồng minh châu Âu. Đạo luật thương mại có đi có lại mà ông Trump đề xuất sẽ trao cho ông toàn quyền quyết định tăng thuế trả đũa đối với các quốc gia khi họ quyết tâm dựng lên rào cản thương mại của riêng họ.
Ông đă đưa ra ư tưởng về mức thuế phổ cập 10%, có thể làm gián đoạn thị trường quốc tế, và ít nhất là mức thuế 50% đối với Trung Quốc. Ông Trump đă kêu gọi chấm dứt t́nh trạng quốc gia được ưu đăi nhất của Trung Quốc, một t́nh trạng thường làm giảm rào cản thương mại giữa các quốc gia.
Ông cũng đă tuyên bố sẽ ban hành "những hạn chế mới mang tính quyết liệt đối với quyền sở hữu của Trung Quốc đối với bất kỳ cơ sở hạ tầng quan trọng nào tại Mỹ" và nền tảng chính thức của Đảng Cộng ḥa kêu gọi cấm Trung Quốc sở hữu bất động sản của Mỹ.
Về Đài Loan, ông Trump đă tuyên bố rằng họ phải trả tiền cho Mỹ để bảo vệ v́, ông nói, họ không mang lại cho Mỹ bất cứ thứ ǵ và lấy đi "khoảng 100% hoạt động kinh doanh chip của chúng tôi", đề cập đến chất bán dẫn. Ông đă nhiều lần nói rằng Trung Quốc sẽ không bao giờ dám tấn công Đài Loan trong nhiệm kỳ tổng thống của ông.
Mexico và ma tuư
Ông Trump đă nói rằng ông sẽ chỉ định các băng đảng ma túy hoạt động ở Mexico là các tổ chức khủng bố nước ngoài và ra lệnh cho Lầu Năm Góc "sử dụng lực lượng đặc biệt một cách thích hợp" để tấn công các băng đảng và cơ sở hạ tầng của băng đảng, một hành động khó có thể nhận được sự chấp thuận của chính phủ Mexico. Ông đă nói rằng ông sẽ triển khai Hải quân Mỹ để thực thi lệnh phong tỏa đối với các băng đảng và sẽ viện dẫn Đạo luật Kẻ thù ngoài hành tinh để trục xuất những kẻ buôn bán ma túy và thành viên băng đảng tại Mỹ.
Các nhóm dân quyền và các thượng nghị sĩ Dân chủ đă thúc đẩy việc băi bỏ đạo luật đó, được thông qua vào năm 1798, đạo luật này trao cho tổng thống một số thẩm quyền trục xuất công dân nước ngoài trong khi đất nước đang có chiến tranh. Cương lĩnh của Đảng Cộng ḥa cũng kêu gọi di chuyển hàng ngh́n quân được triển khai ở nước ngoài đến biên giới Mỹ-Mexico để chống lại t́nh trạng nhập cư bất hợp pháp.
Xung đột ở Israel
Sau khi lần đầu chỉ trích giới lănh đạo Israel vào những ngày sau khi công dân của họ bị nhóm chiến binh Palestine Hamas tấn công vào ngày 7/10/2023, ông Trump đă nói rằng Hamas phải "bị nghiền nát". Ông cũng đă đề xuất một số giải pháp chính sách, ngoài việc nói rằng ông sẽ cứng rắn hơn với Iran, quốc gia có liên hệ chặt chẽ với các nhóm được Mỹ phân loại là các tổ chức khủng bố, bao gồm cả Hamas. Ông Trump cũng nói rằng ông sẽ t́m cách trục xuất tất cả "người nước ngoài thường trú" là những người ủng hộ Hamas. "Người nước ngoài thường trú" là một thuật ngữ pháp lư được sử dụng để mô tả thường trú nhân Mỹ, c̣n được gọi là người sở hữu thẻ xanh.
Khí hậu
Ông Trump đă nhiều lần cam kết sẽ rút khỏi Thỏa thuận Paris, một hiệp định quốc tế nhằm hạn chế khí thải nhà kính. Ông đă rút khỏi hiệp định này trong nhiệm kỳ của ḿnh, nhưng Mỹ đă tái gia nhập hiệp định dưới thời Tổng thống đảng Dân chủ Joe Biden vào năm 2021.
Pḥng thủ tên lửa
Ông Trump đă cam kết xây dựng một "trường lực" pḥng thủ tên lửa hiện đại xung quanh Mỹ. Ông không đi vào chi tiết, ngoài việc nói rằng Lực lượng Không gian, một nhánh quân sự mà chính quyền của ông thành lập, sẽ đóng vai tṛ lănh đạo trong quá tŕnh này. Trong cương lĩnh của Đảng Cộng ḥa, trường lực được gọi là "Ṿm sắt", gợi nhớ đến hệ thống pḥng thủ tên lửa của Israel.
Chiến tranh thế giới thứ ba
Ông Trump thường xuyên cảnh báo rằng sẽ có một cuộc chiến tranh thế giới thứ ba nếu ông không thắng cử, một câu nói đă trở thành một phần trung tâm trong bài phát biểu vận động tranh cử của ông trong những tháng cuối cùng của chiến dịch. "Tôi đang nói với bạn và tôi đă đưa ra rất nhiều dự đoán và đây không phải là một dự đoán v́ nó quá tệ. Tôi không muốn nó là một dự đoán. Chúng ta đang tiến dần tới Thế chiến thứ ba", ông Trump nói trong một cuộc họp thị trấn của Fox News vào đầu tháng 9 khi nhắc đến xung đột Nga- Ukraine, cuộc xung đột giữa Israel và Hamas và vấn đề Đài Loan.
VietBF@ Sưu tập