Mấy ngày gần đây, một ông bố người châu Á do tắm cho con gái 10 tuổi đă bị cảnh sát Mỹ bắn chết, sự việc này đă dẫn đến sự phản ứng kịch liệt cả trong và ngoài nước Mỹ. Bi kịch này không chỉ phản ánh sự khác biệt về văn hóa của Đông và Tây phương, nó cũng trực tiếp liên quan đến quyền riêng tư của trẻ em Mỹ.
Có lẽ độc giả Đông phương nhiều người không hoàn toàn hiểu rơ về vấn đề này, bảo vệ quyền riêng tư là một nội dung quan trọng trong quá tŕnh trưởng thành của trẻ em Mỹ.
Quyền riêng tư về thành tích học tập
Cho dù thành tích học tập là tốt hay xấu, tất cả thành tích học tập của học sinh Mỹ đều thuộc về quyền riêng tư, các trường học của Mỹ và gia đ́nh đều có nghĩa vụ bảo vệ quyền này. Ví dụ như, giáo viên tiểu học hay trung học tại Mỹ sẽ không công khai thành tích của học sinh trước lớp, càng không bao giờ sắp xếp thứ tự dựa vào thành tích. Cho dù là ở đại học của Mỹ, nếu như giáo viên muốn công khai thành tích, cũng không được đưa ra tên của sinh viên đó, nhiều lắm chỉ là viết 4 chữ cuối của mă số trên thẻ sinh viên.
Tại trường tiểu học và trung học ở các nước châu Á thịnh hành xếp danh sách. Một mùa hè tôi có dịp đến một trường trung học tham gia dự thính, hôm đó đúng vào hôm công bố thành tích của học sinh. Khi giáo viên trên bục giảng dựa vào thành tích cao thấp để công bố, tôi thực sự cảm thấy khó chịu thay cho những học sinh có thành tích kém. Nếu như theo quan điểm của người Mỹ th́ đây là sự công khai phân biệt đối xử.
Quyền riêng tư về h́nh ảnh cá nhân
Là phụ huynh th́ ai cũng muốn chụp ảnh con của ḿnh, và phụ huynh Mỹ cũng không phải là ngoại lệ. Chụp ảnh ở Mỹ mặc dù rất đơn giản, nhưng khuôn mặt của trẻ em th́ hoàn toàn không đơn giản. Nếu như bạn chưa được sự cho phép mà chụp ảnh đứa trẻ của một nhà nào đó, nếu như gặp phải một phụ huynh nghiêm khắc, rất có thể bạn sẽ phải đi hầu ṭa. Những hoạt động tập thể tại Mỹ, rất khó để tránh chụp ảnh tập thể. Nếu như bạn không muốn con của ḿnh lộ diện trong các bức ảnh tập thể, th́ trường học của Mỹ sẽ cho bạn một bảng biểu, để bạn có thể viết lư do cá nhân của ḿnh.
Tôi cũng rất thích chụp ảnh con của ḿnh, cũng thường cho ảnh chúng lên blog. Có một lần, tôi đă vô ư đưa một bức ảnh chụp chung của con tôi và các bạn cùng lớp lên blog, việc đó đă bị con của tôi phát hiện ra.
Diều này thật tồi tệ, tôi dường như trở thành một “người xấu” trong mắt chúng. “Mẹ chưa có được sự đồng ư, mà lại đưa ảnh của các bạn con lên đó, mẹ hăy xóa nó đi.” Câu chuyện nhỏ này không có nghĩa là con tôi quá cứng nhắc, mà nó nói lên sự thành công của nền giáo dục Mỹ. Không cần phải thuyết giáo, không cần phải nhắc nhở, mỗi một học sinh Mỹ đối với quyền riêng tư về h́nh ảnh cá nhân đều tự giác có ư thức bảo hộ.
Quyền riêng tư về thân thể
Từ khi c̣n ở nhà trẻ, trẻ em Mỹ đă được dạy về quyền riêng tư thân thể. Chúng từ bé đă được giáo dục, nếu như ai sờ vào bộ phận riêng tư của các em, th́ các em phải nói ngay với phụ huynh và giáo viên.
Bây giờ chúng ta sẽ quay lại với ông bố người châu Á bị cảnh sát Mỹ bắn chết, rốt cuộc đă làm ǵ không thích hợp để mất đi tính mạng. Đầu tiên là cách thức giáo dục của ông bố về khả năng sinh hoạt độc lập của con gái là không thích hợp. Một bé gái 10 tuổi hoàn toàn có thể tự tắm được rồi, tại sao vẫn phải để bố giúp? Thực ra ông bố và cô con gái đều sinh sống tại Mỹ, nhưng cả hai đều thiếu hụt kiến thức cần có về quyền riêng tư thân thể. Cuối cùng, ông bố này không nên dùng dao để chống cự lại cảnh sát, mà nên tự nguyện để cho cảnh sát khống chế, sau đó có thể khiếu nại.
Đối với 3 quyền riêng tư này, tôi không hề cho rằng người Mỹ quá cứng nhắc, mà cho rằng nền giáo dục của Mỹ là nhân đạo hơn. Tôn trọng những điều riêng tư của trẻ, kỳ thực chính là tôn trọng nhân cách của trẻ. Chỉ như thế th́ những trẻ có thành tích học tập kém, mới không bị người khác chê cười, những trẻ không thích lộ diện v́ lư do cá nhân nào đó, cũng không bắt buộc phải chụp ảnh tập thể.
VietBF@sưu tập