Mặc dù chưa thể thoát khỏi giai đoạn tŕ trệ, nhưng nền kinh tế 2014 vẫn được dự báo sáng hơn hai năm 2012- 2013.
Theo các chuyên gia, kinh tế Việt Nam 2013 đă vượt qua đáy và năm 2014 tiếp tục tăng trưởng chậm.
Kinh tế đă thoát đáy
Theo chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh, kinh tế Việt Nam năm 2012 đă là cái đáy của nền kinh tế Việt Nam và năm 2013 nền kinh tế đă vượt qua đáy, tăng trưởng cao hơn năm 2012. Năm 2013, lạm phát đă giảm, tỷ giá tương đối ổn định, dự trữ ngoại tệ tăng, "đấy là những cải thiện đáng mừng, rất đáng trân trọng". Tuy nhiên, ông Doanh cho rằng, vẫn c̣n nhiều dấu hiệu phức tạp, như tổng mức đầu tư xă hội vẫn thấp, mức đầu tư của tư nhân cũng rất thấp. Sức mua của toàn xă hội thấp. Trong khi nợ xấu của hệ thống ngân hàng, sự đổ vỡ, tŕ trệ của thị trường bất động sản chưa được cải thiện. Vấn đề tái cấu trúc doanh nghiệp Nhà nước cũng chưa có tiến bộ.
|
Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh. |
Theo ông Lê Đăng Doanh, khoản nợ xấu của Việt Nam hiện chưa có thống kê chính xác, chắc chắn con số nợ xấu là không ít. Việc Công ty VMC ra đời là một tiến bộ. Công ty này đă tiến hành mua được hơn 30.000 tỷ đồng nợ và làm sạch được sổ sách của một số ngân hàng. Tuy nhiên ông Lê Đăng Doanh vẫn băn khoăn là sau khi mua nợ, Công ty sẽ xử lư món nợ xấu đó như thế nào?
Đối với gói 30.000 tỷ đồng nhằm hỗ trợ làm tan băng bất động sản, vị chuyên gia này cho rằng: "Gói 30.000 tỷ có thể sẽ giúp chuyển động tích cực ở phân khúc nhà ở xă hội, nhà ở giá thấp. Nhưng đối với các phân khúc khác th́ gần như không có tác động ǵ và cần có các nỗ lực nhiều mặt hơn nữa mới giải quyết được".
Nhận định về bức tranh kinh tế Việt Nam năm 2013, chuyên gia kinh tế Tiến sĩ Trần Du Lịch- Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cũng cho rằng: "Điểm tích cực nổi bật mà chúng ta đạt được trong năm nay là các chỉ báo kinh tế vĩ mô được cải thiện theo hướng ổn định hơn, lạm phát được kiềm chế, tỷ giá và dự trữ ngoại hối ổn định, đặc biệt, hệ thống ngân hàng thanh khoản được giải quyết tương đối. Không c̣n chạy đua lăi suất huy động".
Bất ổn vẫn ŕnh rập
Tuy nhiên để giữ được sự ổn định này, "nền kinh tế cũng phải trả giá. Nhiều doanh nghiệp đă chết hoặc ngưng hoạt động. Đặc biệt, nợ xấu ngày càng lớn... Nền kinh tế vẫn chưa thoát khỏi giai đoạn tŕ trệ, kéo dài từ mấy năm trước", ông Trần Du Lịch nói. Bên cạnh đó, vị chuyên gia này cảnh báo, nguy cơ tái lạm phát cao, kèm theo sự tŕ trệ của thị trường sẽ làm cho t́nh h́nh khó khăn thêm. Nếu thiếu những biện pháp đủ mạnh để tạo sự chuyển biến, nguy cơ tái lạm phát sẽ tăng cao trong những năm sau.
Cùng quan điểm với Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, ông Trần Du Lịch nhận định, t́nh h́nh nợ xấu chưa được cải thiện, nên ḍng tín dụng vẫn bị tắc nghẽn, nền kinh tế không hấp thụ được vốn. T́nh trạng thừa tiền thiếu vốn c̣n kéo dài. Khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp vẫn c̣n khó khăn, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Có nhiều ngân hàng cho vay với lăi suất 5-5,8%/năm, nhưng một số doanh nghiệp cho biết: "họ muốn vay với lăi suất 15%/năm cũng không thể vay được". TS Trần Du lịch giải thích: Đây là điểm nghẽn của hệ thống ngân hàng do thị trường suy giảm. "Những người được vay với lăi suất 5-7% th́ không biết vay làm ǵ, c̣n người chấp nhận vay lăi 14 - 15%/năm th́ ngân hàng không dám cho v́ sợ tăng nợ xấu", ông nói.
TS Trần Du lịch dự báo: "Nghịch lư này c̣n kéo dài trong thời gian tới. Chính v́ vậy, chính sách tiền tệ phải ổn định vĩ mô, kiềm chế lạm phát. Mục tiêu của Ngân hàng Nhà nước là đến 2015, nợ xấu toàn hệ thống sẽ dưới 3%".
Ông Trần Du Lịch thêm, thời gian tới
, khả năng kéo giảm lăi suất cho vay không nhiều; khó đáp ứng sự mong đợi của doanh nghiệp, do hoạt động kém hiệu quả của doanh nghiệp lẫn hệ thống ngân hàng thương mại. Ngoài ra, những nỗ lực để làm ấm thị trường bất động sản chưa thể mang lại kết quả, nên thanh khoản của thị trường này khó được cải thiện. Gói hỗ trợ lăi suất 30.000 tỷ đổng để hỗ trợ thị trường bất động sản cho đến nay chưa mang lại kết quả đáng kể.
Ngân sách gặp khó
TS Trần Du Lịch cho rằng, kinh tế vĩ mô trong năm 2013 vẫn bất ổn do thu ngân sách không đạt kế hoạch. Riêng trên địa bàn TP HCM trong quư 3 chỉ có 30% doanh nghiệp có lăi đóng thuế thu nhập doanh nghiệp, c̣n lại 70% không đủ điều kiện đóng thuế thu nhập doanh nghiệp. Trong khi đó, chi công không thể giảm và trở thành vấn đề nan giải cho bài toán ngân sách trong hai năm 2014 và 2015.
|
TS Trần Du Lịch. |
Ông Lịch nhận định: "Ngân sách sẽ tiếp tục khó khăn trong một, hai năm tới, khi doanh nghiệp và nền kinh tế chưa phục hồi mạnh và một loạt chính sách miễn giảm thuế phải kéo dài". Ông Lịch cho rằng, vấn đề đặt ra hiện nay là chúng ta phải hướng tới thay đổi phân bổ ngân sách. Các quỹ phải minh bạch và phải tính toán huy động hết nguồn lực nhà nước. Hiện c̣n một số nguồn lực chưa huy động là thoái vốn một số ngành mà Nhà nước không cần đầu tư.
Và chúng ta hoàn toàn có thể hy vọng một năm 2014 sáng sủa hơn, khi trong thông điệp đầu năm 2014 của Thủ tướng và các tư lệnh ngành đều khẳng định quyết thoái vốn Nhà nước tại một số lĩnh vực để đầu tư cho những dự án trọng điểm mang lại hiệu quả kinh tế - xă hội cao.
Chưa thể thoát khỏi tŕ trệ
Nhận định về t́nh h́nh kinh tế 2014, TS Trần Du Lịch cho rằng: bức tranh chung của nền kinh tế năm 2014 vẫn sáng hơn 2 năm 2012- 2013. Do đó, có thể dự báo trong năm 2014 tốc độ tăng GDP khoảng 5,5% và CPI tăng khoảng 7%.
Tuy nhiên, theo ông Lịch, năm 2014, nền kinh tế vẫn chưa thể thoát khỏi giai đoạn tŕ trệ. Những khó khăn trong năm 2013 vẫn tiếp tục kéo dài và nền kinh tế tiếp tục tăng trưởng nhưng tốc độ chậm. Ông dự báo, khu vực kinh tế trong nước vẫn c̣n khó khăn. Khu vực FDI giữ được lợi thế tăng trưởng, nhưng sẽ không có sự đột biến trong năm 2014. Nông nghiệp đă đạt đến đỉnh tăng trưởng do chưa thay đổi về cơ cấu, nên khó có khả năng tăng trưởng cao hơn năm 2013; khu vực dịch vụ sẽ tăng trưởng khá hơn năm 2013 nhưng chưa có khả năng thúc đẩy cả nền kinh tế.
Nhiệm vụ chính trong năm 2014 - 2015 theo TS Trần Du lịch là vẫn giữ ổn định kinh tế vĩ mô và đẩy nhanh tiến tŕnh tái cơ cấu nền kinh tế. Đồng thời là phục hồi niềm tin của thị trường thông qua các chính sách kinh tế trung-dài hạn và kết quả của quá tŕnh tái cơ cấu 3 lĩnh vực ưu tiên, theo tinh thần NQ TW 3 (khoá XI). Trong đó tái cơ cấu hệ thống ngân hàng thương mại và khu vực doanh nghiệp Nhà nước là quan trọng nhất để vừa bảo đảm sự ổn định kinh tế vĩ mô, vừa tạo niềm tin cho thị trường.
Trong 3 chính sách mà Chính phủ đang kiểm soát là chính sách tiền tệ, tài khóa và chính sách thị trường hóa các loại dịch vụ hàng hóa công gắn chặt với mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô và kiềm chế lạm phát, TS Trần Du lịch đề xuất: "lấy mục tiêu lạm phát 7% mỗi năm trong 3 năm tới để ổn định nền kinh tế. Nếu Chính phủ tăng dự chi để kích cầu th́ đầu tư công phải giảm bớt để ngăn lạm phát quay trở lại. Các loại hàng hóa công cũng phải điều chỉnh giá, gắn với việc tính toán chỉ số lạm phát".
Trong ngắn hạn, TS Trần Du Lịch kiến nghị tập trung giải quyết nợ xấu của ngân hàng thương mại để xử lư điểm nghẽn của tín dụng, tạo điều kiện cho nền kinh tế hấp thụ vốn. Trong đó phải xử lư nợ xây dựng cơ bản mà ngân sách đang nợ doanh nghiệp. Bởi phần nợ xây dựng cơ bản này đối với doanh nghiệp đang tạo phản ứng dây truyền: Doanh nghiệp nợ ngân hàng, ngân hàng tăng nợ xấu, nợ xấu không vay được, không vay được không có tiền làm công tŕnh...
Cơ hội tái cơ cấu doanh nghiệp
Thời gian tới
, TS Trần Du Lịch cho rằng, thị trường sẽ diễn ra quá tŕnh tự điều chỉnh, thị phần sẽ được phân chia lại. Đây là cơ hội cho những doanh nghiệp có điều kiện mở rộng thị phần, tăng đầu tư với chi phí rẻ. Kinh nghiệm cho thấy sau mỗi cuộc khủng hoảng kinh tế, sau cái hoạ đều có cái phúc cho những người biết nắm được thời cơ.
Ngay cả thị trường bất động sản, trong bối cảnh ảm đạm hiện nay cũng đang mở ra cái phúc như vậy; chứ không chỉ có họa. Ông Lịch khuyên: "Trong điều kiện hiện nay, doanh nghiệp không nên có tư tưởng "tăng trưởng nhanh, lăi nhiều" mà chuyển sang "lăi ít, nhưng tăng trưởng chắc". Các ngân hàng cổ phần cũng không nên đưa ra lăi tức cao để PR cho ngân hàng ḿnh v́ đây là giai đoạn phải tiến chắc".
TS Trần Du Lịch cũng khẳng định: "trong các năm 2014-2015 sẽ diễn ra quá tŕnh tái cơ cấu thị trường nghiệt ngă, trong đó có thị trường lao động. Đây là cơ hội để doanh nghiệp phát triển nguồn nhân lực, thu hút đào tạo và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Tôi cho rằng đây là vấn đề cốt lơi".
Zing