Vẻ đẹp mỗi thời mỗi khác v́ sẽ có tiêu chuẩn riêng. Và từ xưa, các cụ cũng thường nói vẻ đẹp luôn có những cái kết buồn. "Cô Ba xà bông" là người đầu tiên đăng quang hoa hậu của Sài G̣n 150 năm trước, được in h́nh lên tem và là đại diện thương hiệu cho một hăng mỹ phẩm.
Cuộc thi hoa hậu đầu tiên ở Sài G̣n, năm 1865, có tên gọi Miss Sài G̣n. Không giới hạn trong phạm vi "Ḥn ngọc Viễn Đông", cuộc thi c̣n cho phép những mỹ nhân từ các vùng phụ cận tham dự.
Cuối cùng, vượt qua gần 100 cô gái, vương miện Hoa hậu thuộc về cô Ba Thiệu, c̣n được biết với tên "cô Ba xà bông", con thầy Thông Chánh, quê gốc Trà Vinh.
Trước vẻ mỹ miều của cô Ba, nhiều người Pháp đă đề nghị cô chụp ảnh để đăng báo ở chính quốc. Họ rất muốn chụp cô trong trang phục áo tắm nhưng cô không đồng ư. Chân dung cô sau đó được vẽ rồi in thành tem với số lượng phát hành lớn chưa từng có ở Đông Dương. Cô là phụ nữ đầu tiên ở Việt Nam xuất hiện trên con tem.
Trong cuốn Sài G̣n năm xưa học giả Vương Hồng Sển cho rằng trong giới huê khôi mà ông được kể lại vào thời Pháp mới đến th́ cô Ba Thiệu đẹp không ai b́. "Cô đẹp tự nhiên, không răng giả, không ngực cao su nhân tạo. Tóc dài chấm gót, bới ba ṿng một ngọn, mướt mượt và thơm phức dầu dừa mới thắng. Đẹp không v́ son phấn giả tạo, đẹp đến nỗi nhà nước in h́nh vào con tem Bưu điện", học giả viết.
Là hoa hậu nhưng cô Ba sống b́nh dị, chân chất của một gái quê. Sau khi đoạt vương miện, cô bỏ lại ánh hào quang phù phiếm, không bị ảnh hưởng bởi lối sống ngoại lai. Một thời gian sau, Ba Thiệu lấy chồng.
Sau Ba Thiệu, Sài G̣n cũng nổi lên nhiều mỹ nhân tiếng tăm như Ba Trà, Tư Nhị, Sáu Hương… làm si mê bao công tử, đại gia không chỉ Sài G̣n mà cả Nam Bộ xưa. Các cô này được cho là ăn chơi phóng khoáng, cặp kè hết người này đến người khác. Họ ăn mặc sang trọng, ngày rong chơi, đêm đi nhảy đầm, đánh bạc bằng tiền những người t́nh đại gia cung phụng. Nhiều người tán gia bạn sản v́ theo các cô, trong đó nổi tiếng nhất là Hắc, Bạch công tử của miền Tây.
Với Ba Thiệu, nếp sống này không phù hợp. Do xuất thân từ một gia đ́nh gia giáo nên cô được dạy dỗ từ tấm bé, biết giữ ư tứ, truyền thống và văn hóa bản địa.
Tuy nhiên, cuộc đời hoa hậu đầu tiên của Sài G̣n không được yên b́nh. Mẹ cô dù lớn tuổi nhưng nhan sắc mặn ṃi, bị tên biện lư người Pháp Jaboin ỷ thế làm càn, thường xuyên theo đuổi rồi đưa ra những lời tán tỉnh, trêu ghẹo. Thầy Thông Chánh, cha cô Ba, không chịu được cảnh đó nên một lần đă rút súng bắn chết Jaboin.
Trong Truyện thơ Thầy Thông Chánh do một tác giả khuyết danh ở Trà Vinh sáng tác rồi truyền miệng rộng răi ở miền Tây, cha cô Ba bắn tên biện lư vào ngày quốc khánh nước Pháp. Thầy Thông Chánh sau đó bị chính quyền Pháp xử tử. Cô Ba Thiệu bị bắt giam rồi tự tử chết.
Nhưng cuốn Hỏi đáp về Sài G̣n – TP HCM của nhiều tác giả xuất bản năm 2006 lại cho rằng, cô Ba mới là người cầm súng bắn chết tên biện lư Jaboin. Cô bị Ṭa đại h́nh Mỹ Tho kết án ngày 19/6/1893 rồi xử tử ngày 18/1/1894 tại Trà Vinh. Người đẹp lừng lẫy của Sài G̣n xưa dù theo tài liệu nào cũng có một cái kết buồn thảm.
Trong cuốn Sài G̣n tạp pín lù, học giả Vương Hồng Sển nói h́nh ảnh của cô Ba sau này được hiệu buôn xà bông của ông Trương Văn Bền sử dụng làm người mẫu trên các sản phẩm bán ra thị trường. Hàng bán rất chạy và được hầu hết người Việt mua sử dụng. Cô Ba thành "người mẫu" đầu tiên gắn liền với một thương hiệu Việt. Loại xà bông trong nước này đă đánh bật sự độc quyền của Hăng xà bông Marseille của Pháp thời đó.
Cũng có một số tài liệu khác cho rằng h́nh người phụ nữ trên miếng xà bông không phải là cô Ba Thiệu mà là cô Ba có tên Trà, vợ của ông Trương Văn Bền. Nhưng với nhiều người Sài G̣n xưa, nhắc đến "xà bông cô Ba" là họ nghĩ ngay đến cô Ba con thầy Thông Chánh - người phụ nữ đầu tiên của Sài G̣n đăng quang hoa hậu.
vietbf @ sưu tầm