Alexei Navalny, một nhân vật đối lập chính trị nổi bật nhất của Nga, đă chết trong một nhà tù hẻo lánh tại Bắc Cực ở tuổi 47. Tin tức về cái chết của ông Navalny được đưa ra vào hôm thứ Sáu 16 tháng Hai 2024 từ Cơ quan Nhà tù Liên bang Nga.
Ông Navalny đă phải thụ án tù dài hạn v́ bị gán các tội tuyên truyền cho
"chủ nghĩa cực đoan". Tuy nhiên, gần như ai cũng biết rơ, ông Alexei Navalny bị trù dập do đă liên tục chỉ trích và luôn đối đầu với Tổng thống Vladimir Putin. Người phát ngôn viên điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết Putin đă được thông báo về cái chết này và cho rằng các bác sĩ nhà tù đang t́m hiểu về
"nguyên nhân gây ra cái chết" của ông này.
Dư luận khắp thế giới đă bày tỏ các phản ứng gay gắt trước cái chết mờ ám của ông Alexei Navalny. Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken nói rằng,
"Cái chết của Navalny trong nhà tù ở Nga chỉ làm nổi rơ sự yếu kém và mục nát ở trung tâm của hệ thống quyền hành mà Putin xây dựng lên. Chính phủ Nga phải chịu trách nhiệm về điều này".
Mối lo ngại về sức khỏe của ông Navalny ngày càng được chú ư sau khi ông này đă không c̣n thấy xuất hiện trong video từ pḥng giam trong hai phiên ṭa vào đầu tháng 12/2023. Các viên chức tại khu nhà tù IK-6, thuộc vùng Vladimir, cách Moscow khoảng 140 dặm về phía Đông, biện bạch về sự vắng mặt của Alexei Navalny là do
"bị trục trặc về nguồn điện". Các thành viên trong gia đ́nh và những người ủng hộ ông nói rằng chính quyền Nga liên tục từ chối sự chăm sóc y tế cho ông Navalny và bắt ông phải sống ở khu biệt giam trong thời gian dài, với mục đích ngăn cản ông được tiếp cận với thế giới bên ngoài.
Một đại diện thuộc Tổ chức Chống Tham nhũng của Alexei Navalny ở Washington D.C. hồi tháng 4/23 lên tiếng bày tỏ rằng, ông Navalny có thể sẽ bị đầu độc trong tù.
"Không một ai được phép gặp tôi", Navalny nói, với bộ dạng hốc hác trong phiên ṭa hồi tháng 10/2023.
"Tôi hoàn toàn bị cô lập khỏi các nguồn thông tin"
Ông Navalny bị thụ án 19 năm tù với các tội danh tuyên truyền chủ nghĩa cực đoan, tham ô và lừa đảo. Là người thường lên tiếng chỉ trích kịch liệt Tổng thống Putin suốt hơn một thập niên, ông này được rất nhiều người Nga ủng hộ khi ông thực hiện các chiến dịch khơi dậy sự phẫn nộ công chúng đối với nạn tham nhũng ở cấp cao nhất trong chính phủ. Ông luôn bày tỏ sự khát vọng về một viễn ảnh xa xôi rằng, một ngày nào đó người Nga có thể sẽ có cuộc sống khác đi và nước Nga sẽ sạch bóng chế độ chính trị độc tài. Ngay từ trong pḥng giam, ông Alexei Navalny đă chỉ trích việc Nga xâm chiếm Ukraine và sự cai trị bằng chính sách đàn áp khốc liệt của Putin.
Sinh ngày 4 tháng Sáu 1976 tại một ngôi làng ngoại ô Moscow, Alexei Navalny là một luật sư được đào tạo bài bản qua trường lớp. Ông đă trở nên nổi tiếng nhờ nỗ lực khuyến kích các cuộc nổi dậy đ̣i hỏi sự minh bạch tại những công ty nhà nước vốn dĩ đầy rẫy nạn tham nhũng ở Nga. Sau đó, ông Alexei Navalny đă nổi lên như một ngôi sao chính trị trong các cuộc biểu t́nh chống chính phủ. Với khả năng thuyết phục và tài diễn thuyết trước công chúng, ông Alexei Navalny đă lớn tiếng chỉ trích các cuộc bầu cử Quốc hội vào năm 2011.
Ông gọi đảng Nước Nga Thống nhất cầm quyền của Kremlin là "đảng của những kẻ lừa đảo và trộm cắp".
Ông Alexei Navalny được phép ra tranh cử thị trưởng Moscow vào năm 2013 nhưng ông lại đứng thứ hai, khi ứng cử viên do điện Kremlin lựa chọn cuối cùng đă giành được chiến thắng. Sau đó, ông Navalny thách thức Putin trong cuộc tranh cử tổng thống vào năm 2018. Một ṭa án ra phán quyết rằng ông không đủ tư cách ra tranh cử tổng thống. Trong một cuộc phỏng vấn hăng tin
NPR của Mỹ, Alexei Navalny nói:
"Tôi muốn sống ở một đất nước b́nh thường và từ chối chấp nhận bất cứ cuộc nói chuyện nào về việc nước Nga trở thành một quốc gia tồi tệ, nghèo nàn hoặc nô lệ. Tôi muốn sống ở đây và tôi không thể chịu đựng được sự bất công mà đối với nhiều người, ngày càng trở thành một chuyện b́nh thường"..
Phong cách thân thiết, gần gủi của ông Navalny trái ngược hoàn toàn với thái độ hống hách, ngông cuồng của Putin. Truyền thông nhà nước Nga gọi Alexei Navalny là
"tên phát xít". Bị cấm phát sóng trên truyền h́nh quốc gia ở Nga, ông Navalny thành thạo trong việc sử dụng mạng xă hội, đặc biệt là YouTube, để truyền đạt các thông điệp chính trị. Năm 2011, ông Navalny đứng ra thành lập
Tổ chức Chống Tham nhũng nhằm điều tra t́m các bằng chứng hối lộ của đám chóp bu đầy quyền lực nhất của nước Nga. Các cuộc điều tra do Navalny dẫn đầu đă phanh phui ra nhiều chuyện phạm pháp động trời, từ việc các Bộ trưởng luôn phô trương sự giàu có xa hoa vượt xa mức thu nhập được công bố của họ, như việc họ sử dụng máy bay của chính phủ để chở chó corgi hoặc tổ chức những cuộc thi về chó đẹp.
Video nổi tiếng nhất của ông Alexei Navalny là bộ phim dài hai tiếng vào năm 2021 cho thấy cảnh bên trong một cung điện bí mật ở Hắc Hải mà ông này cho rằng được Putin xây lên với kinh phí hơn 1 tỷ USD. Khi lượt xem bộ phim nói trên tăng lên hơn 100 triệu, một nhân vật tài phiệt có dính líu đến điện Kremlin đứng ra tuyên bố rằng chính ông ta là chủ nhân của bất động sản này chứ không phải là Putin. Trong nhiều năm, ông Navalny nhiều lần dẫn đầu các cuộc biểu t́nh trên toàn quốc chống lại chủ nghĩa toàn quyền độc đoán của Putin và Kremlin. Ông và những người ủng hộ đă bị bắt giữ hàng chục lần; chỉ riêng trong năm 2011, ông bị giam giữ đến 15 lần.
Ông Alexei Navalny càng nổi tiếng th́ kẻ thù của ông trong giới thượng lưu Nga lại càng nhiều. Hồi tháng 5/2017, một kẻ lạ mặt đă dùng chất hóa học tấn công Alexei Navalny khiến cho ông gần như bị mù một mắt. Tháng 8/2020, Navalny đột ngột ngă gục trên chuyến bay đi từ Siberia đến Moscow. Sau đó, trong t́nh trạng hôn mê sâu, ông được phép sang điều trị ở Đức. Bác sĩ t́m thấy dấu vết của chất độc thần kinh Novichok trong máu của nạn nhân.
Vài tháng sau, Navalny được hồi phục và bắt đầu cùng một số nhà báo điều tra vụ tấn công thô bạo này. Ông này khuyến dụ được một trong những kẻ nằm trong nhóm sát thủ thú nhận rằng hắn đă được cơ quan an ninh Nga hướng dẫn để bôi chất độc lên quần lót của ḿnh. Ông Alexei Navalny tin rằng chuyện đó chỉ có thể được thực hiện theo lệnh của Putin. Kremlin đă bác bỏ lời tố cáo này; cùng lúc, chính phủ Nga tái gia hạn bản án cũ đối với Navalny, cáo buộc ông vi phạm lệnh ân xá khi điều trị tại một bệnh viện ở nước ngoài.
Hành động này nhằm buộc ông Navalny phải sống lưu vong. Tuy nhiên, ông này vẫn nhất quyết quay trở lại nước Nga. Ngay lập tức ông đă bị bắt giam khi trở lại Nga vào tháng Giêng 2021. Lần này, ông bị kết án hai năm rưỡi v́ đă
"vi phạm lệnh tạm tha".
"Các người không thể nhốt hàng triệu, hàng trăm ngàn người. Tôi hi vọng ngày càng nhiều người sẽ nhận ra được điều này", ông Navalny dơng dạc nói trong phiên ṭa.
"Và nếu như vậy, khoảnh khắc thay đổi sẽ đến, tất cả sẽ tan thành từng mảnh v́ các người không thể phong tỏa cả đất nước".
Một phiên ṭa khác về tội lừa đảo vào năm 2022 đă bổ sung thêm mức án với tổng cộng là 19 năm tù. Cùng lúc, chính quyền Nga tiến hành cho triệt phá mạng lưới chính trị của ông Navalny, khi dán nhăn hiệu cho Tổ chức Chống Tham nhũng và các thành viên của tổ chức này là
"cực đoan". Một số cộng sự viên của ông Alexei Navalny cũng bị bắt. Số c̣n lại t́m cách lẩn trốn hoặc trốn ra nước ngoài. Tuy nhiên, ngay cả khi ở phía sau song sắt, ảnh hưởng chính trị của ông Navalny vẫn mạnh mẻ. Trên b́nh diện quốc tế, ông Alexei Navalny vẫn được công luân khắp nơi chú ư. Ông được trao một giải thưởng về nhân quyền hàng đầu ở châu Âu vào năm 2021, và năm 2023, bộ phim tài liệu về ông có tên
"Navalny" đă giành được giải cao quư Oscar.
Alexei Navalny (Ảnh: Sefa Karacan/Anadolu Agency/Getty Images)
Khi Nga phát động cuộc tấn công xâm lược vào Ukraine vào tháng Hai 2022, ông Navalny liên tục chỉ trích Putin. Ông gọi Putin là
"tên điên", tiến hành một
"cuộc chiến ngu ngốc" mà chắc chắn nước Nga sẽ bị thua.
"Tổ quốc khốn khổ, kiệt quệ của chúng ta cần được cứu. Nó đă bị cướp bóc, bị tổn thương, bị kéo vào một cuộc chiến tranh xâm lược và bị biến thành nhà tù do bọn vô liêm sỉ và lừa đảo nhất cai trị", ông Navalny đă viết trong một bài đăng trên mạng xă hội vào tháng Giêng 2023, đánh dấu kỷ niệm hai năm ông đă ngồi tù. Ông kêu gọi những người ủng hộ vận động chống lại cuộc xâm lược bất chấp nguy cơ bị bắt, đồng thời duy tŕ niềm tin rằng mọi thứ có thể thay đổi nếu ngày càng có nhiều người Nga sẵn sàng lên tiếng phản đối.
Giới lănh đạo thế giới và các nhân vật hoạt động đối lập đă bày tỏ ra các phản ứng gay gắt khi nghe tin về cái chết của ông Alexei Navalny.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, đang ở Đức để vận động t́m kiếm nguồn viện trợ, nói:
"Rơ ràng ông ấy đă bị Putin giết". Thủ tướng Đức Olaf Scholz, ca ngợi sự dũng cảm của ông Alexei Navalny, nói rằng cái chết của ông này cho thấy rơ,
"Đây là loại chế độ ǵ?". Tổng thống Latvia Edgars Rinkēvičs nói, ông Navalny đă bị Điện Kremlin sát hại dă man, rằng
"đó là sự thật và là điều người ta nên biết về bản chất thực sự của chế độ hiện tại ở Nga". Mikhail Khodorkovsky, một tỷ phú Nga sống lưu vong, bày tỏ:
"Nếu điều này đúng th́ bất kể nguyên nhân thật sự như thế nào, trách nhiệm về cái chết phải thuộc về cá nhân Vladimir Putin".
"Nếu được xác nhận th́ cái chết của Alexei Navalny là một vụ giết người. Được tổ chức bởi Putin", chính trị gia đối lập Dmitry Gudkov nói trên mạng xă hội.
"Ngay cả khi Alexei chết v́ những nguyên nhân 'tự nhiên' đi chăng nữa th́ nguyên nhân vẫn bắt nguồn từ việc ông bị đầu độc và bị tra tấn trong tù". Cựu vô địch cờ vua thế giới Garry Kasparov nhận định,
"Putin đă cố gắng và thất bại trong việc sát hại Navalny một cách nhanh gọn và bí mật bằng thuốc độc, và giờ th́ hắn sát hại ông một cách từ từ và công khai trong tù. Ông ấy (Alexei Navalny) bị giết v́ dám vạch trần Putin và đồng bọn mafia của hắn chẳng khác ǵ là những kẻ lừa đảo và trộm cắp".
Pyotr Verzilov, thành viên nổi bật của nhóm biểu t́nh
Pussy Riot, nói,
"Navalny đă bị sát hại trong tù". Trong một bài đăng trên X (Twitter), Verzilov nói thêm:
"Chúng tôi chắc chắn sẽ trả thù và tiêu diệt chế độ này". Chủ tịch Ủy ban EU Ursula von der Leyen cho biết cái chết của ông Navalny cho thấy
"Putin không sợ ǵ hơn ngoài sự bất đồng quan điểm từ chính người dân của ḿnh". Bà Ursula gọi đó là
"một lời nhắc nhở nghiệt ngă về Putin và chế độ của ông ta là thứ ǵ", và rằng, điều đó sẽ tạo thêm động lực để cho
"chúng ta đoàn kết trong cuộc chiến nhằm bảo vệ sự tự do và an toàn cho những người dám đứng lên chống lại chế độ chuyên chế"
Tổng thư kư NATO ông Jens Stoltenberg nói rằng, Nga đang có nhiều câu hỏi cần phải trả lời. Stoltenberg nói:
"Những ǵ mà chúng tôi thấy được là nước Nga ngày càng trở thành một cường quốc độc tài, họ sử dụng biện pháp đàn áp chống lại phe đối lập trong nhiều năm". Cố vấn An ninh Quốc gia Ṭa Bạch Ốc Jake Sullivan nói với
NPR rằng, nếu cái chết của ông Navalny được xác nhận, th́
"đó là một thảm kịch khủng khiếp và, xét về lịch sử lâu dài và bẩn thỉu của chính phủ Nga trong việc gây hại cho đối thủ chính trị, điều đó đặt ra những câu hỏi rơ ràng về những ǵ thực sự đang xảy ra ở quốc gia này".
Phó Tổng thống Hoa Kỳ Kamala Harris, phát biểu tại Hội nghị An ninh Munich, gọi cái chết của ông Alexei Navalny, nếu được xác nhận, là
"một dấu hiệu nữa về sự tàn bạo của Putin". Ngoại trưởng Anh David Cameron, cũng có mặt tại hội nghị này, lặp lại nhận xét của bà này khi nói rằng.
"Nước Nga của Putin đă bỏ tù ông ấy, bịa đặt các cáo buộc chống lại ông ấy, đầu độc ông ấy, đưa ông ấy đến trại giam ở Bắc Cực và giờ đây ông ấy đă chết một cách quá bi thảm. Chúng ta cần phải buộc Putin chịu trách nhiệm về việc này"
Nguồn: SGN
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
