Một vấn đề đang được nhiều người chú ư là Cảnh Sát Di Trú (ICE) đang bắt giữ nhiều người và Dịch Vụ Truyền Thông Thiểu Số (EMS) tổ chức hội thảo hôm Thứ Sáu, 7 Tháng Hai, để nói về những cách mà người nhập cư có thể bảo vệ bản thân.
Trong hơn ba tuần qua, ICE bắt giữ hơn 200,000 người v́ cho rằng họ nhập cư trái phép, và có ít nhất 8,000 người đă bị trục xuất.
Đa số những người bị bắt và trục xuất đến từ các nước Trung và Nam Mỹ. Tuy nhiên, thông số từ ICE cho thấy có nhiều người là gốc Ấn Độ, Trung Quốc và Nga. Ngoài ra, ICE c̣n nhận được lệnh phải bắt giữ ít nhất 1,200 đến 1,500 người mỗi ngày.
Các diễn giả của buổi hội thảo nói về những cách người nhập cư bảo vệ bản thân khi ICE đến nhà hay đến chỗ làm. Họ c̣n nói về những quyền lợi của người nhập cư khi bị ICE giam giữ.
Diễn giả đầu tiên là bà Maru Mora-Villalpando, nhà hoạt động di trú và sáng lập viên của tổ chức La Resistencia ở Tacoma, Washington. Bà cho biết tổ chức này làm việc với nhiều người nhập cư đang bị tạm giam, và cách làm việc của những trại tạm giam không hiệu quả v́ có nhiều tŕ hoăn và chỉ nói tiếng Anh.
Điều kiện trong các trại tạm giam c̣n làm nhiều người phải biểu t́nh bằng cách nhịn ăn, và có khoảng 14 cuộc biểu t́nh nhịn ăn trong năm 2024.
Theo bà Mora-Villalpando, những vấn đề chính trong các trại tạm giam gồm có thức ăn kém phẩm chất, không có quần áo sạch, không đủ chăm sóc y tế và điều kiện về vệ sinh không tốt.
Không chỉ vậy, c̣n có một số dịch bệnh bùng phát trong các trại tạm giam như thủy đậu và COVID-19. Ngoài ra, có hai người bị biệt giam chết trong trại vào năm 2023.
Tuy ICE hứa hẹn cải thiện các trại tạm giam, nhưng những vấn đề nêu trên vẫn c̣n. ICE và các quản lư của trại tạm giam c̣n trả đũa những người biểu t́nh bằng cách biệt giam, chuyển họ đi trại khác và trục xuất.
Diễn giả thứ hai là bà Amanda Alvarado-Ford, luật sư của Học Viện Di Trú Vịnh San Francisco, nói về một số quyền lợi của người nhập cư trái phép.
Bà cho biết những người nhập cư không có giấy tờ cũng có quyền Hiến Pháp như quyền được giữ im lặng khi bị bắt, và được bảo vệ khỏi bắt giữ hay lục soát nhà trái phép.
Theo bà, một cách để người nhập cư bảo vệ bản thân khi tiếp xúc với ICE là để sẵn hồ sơ di trú, biết về sự quan trọng của trát ṭa do một chánh án của Ṭa Khu Vực kư, c̣n nên biết về quyền giữ im lặng và đ̣i được nói chuyện với luật sư khi bị bắt.
Diễn giả thứ ba là bà Viridiana Carriazales, sáng lập viên của tổ chức ImmSchools, cho biết bà từng là một người nhập cư không có giấy tờ và sáng lập tổ chức này để giúp đỡ nhiều người cùng cảnh ngộ.
Theo bà, hệ thống trường học K-12 của Hoa Kỳ hiện nay có khoảng 5 triệu học sinh là người nhập cư không có giấy tờ, hoặc có cha mẹ thuộc diện đó. Việc ICE đến nhiều trường học đang tạo ra nhiều sợ hăi và lo âu cho học sinh.
V́ vậy, bà nhấn mạnh một số quyền lợi bảo vệ pháp lư cho học sinh, bất kể t́nh trạng di trú của các em ra sao.
Một quyền lợi cần biết là trẻ em được quyền đi học trong hệ thống K-12, bất kể t́nh trạng di trú ra sao, nhờ phán quyết Plyler v. Doe vào năm 1982. Ngoài ra, trường học không được quyền lấy thông tin về t́nh trạng di trú của học sinh, và Đạo Luật Quyền Giáo Dục và Riêng Tư Gia Đ́nh (FERPA) bảo vệ hồ sơ của học sinh.
Đó là lư do bà khuyến khích phụ huynh tiếp tục đưa con đến trường tuy đang có nhiều sợ hăi, và c̣n nói giáo dục rất quan trọng cho tương lai.
Diễn giả cuối cùng là ông Oscar Sarabia Roman, luật sư di trú của Liên Đoàn Tự Do Quyền Dân Sự Hoa Kỳ (ACLU), nói về ba đơn kiện của liên đoàn này đối với các sắc lệnh của Tổng Thống Donald Trump.
Ba đơn kiện đó gồm có:
1) Đơn kiện dành cho sắc lệnh không cho trẻ em nhập cư sinh ra ở Hoa Kỳ được quốc tịch Mỹ nữa.
2) Đơn kiện cho sắc lệnh cấm cho di dân trú ẩn tại biên giới.
3) Đơn kiện cho việc trục xuất nhanh hơn những người không thể chứng minh họ sống ở Hoa Kỳ trong hai năm trở lại.
Ông nhấn mạnh tuy tổng thống kư những sắc lệnh đó, nhưng những quyền Hiến Pháp vẫn áp dụng được như quyền được giữ im lặng và được đ̣i cảnh sát tŕnh trát ṭa. Không chỉ vậy, ông c̣n khuyến cáo người nhập cư nên hiểu biết về quyền lợi của họ và sử dụng những quyền lợi đó khi tiếp xúc với nhân viên công lực.