Tổng thống Trump đă tạo nên làn sóng (có ǵ mới?) khi ông giải quyết vấn đề về quyền công dân theo nơi sinh .
Theo truyền thống, bất kỳ ai sinh ra tại Hoa Kỳ, bất kể cha mẹ có quốc tịch nào, đều sẽ có quốc tịch Hoa Kỳ.
Những người cho rằng đó là tiền lệ — họ đúng. Về mặt lịch sử, đó là “chuẩn mực”.
Nhưng câu hỏi mà chính quyền Trump đặt ra khi thách thức toàn bộ khái niệm về quyền công dân theo nơi sinh không phải là về những ǵ đă được b́nh thường hóa, mà là về những ǵ là đúng về mặt hiến pháp.
Và theo hai giáo sư luật hiến pháp được công bố trên tờ New York Times — Tổng thống Trump 'có thể có lư'!
Các giáo sư luật từ hai trường đại học khác nhau — Trường Luật Georgetown và Đại học Minnesota — đă gây sốc cho những độc giả mới nhất của tờ New York Times.
Trong một bài b́nh luận của khách mời được đăng tải trên kênh này, hai giáo sư lập luận rằng Ṭa án Tối cao có khả năng sẽ t́m ra một vụ kiện hợp lệ cho nỗ lực chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh của Tổng thống Trump, theo một bài báo của Fox News:
Một giáo sư của Trường Luật Georgetown và một giáo sư luật của Đại học Minnesota có thể đă khiến những độc giả tự do của tờ The New York Times ngạc nhiên. Cặp đôi này đă lập luận trong một bài luận ư kiến của khách mời rằng Tổng thống Donald Trump có thể có một vụ kiện pháp lư mạnh mẽ về vấn đề quyền công dân theo nơi sinh.
Giáo sư Randy E. Barnett của trường Luật Georgetown và giáo sư Ilan Wurman của trường Luật Đại học Minnesota đă viết về Ṭa án Tối cao trong một bài luận được công bố vào thứ Bảy rằng: "Khi cuối cùng họ xem xét câu hỏi này, các thẩm phán sẽ thấy rằng lệnh của ông Trump có căn cứ hơn những ǵ những người chỉ trích ông nhận ra".
Tiêu đề nêu rơ, "Trump có thể có lư do về quyền công dân theo nơi sinh."
Quyết định ban hành sắc lệnh hành pháp chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh đối với con cái của những người nhập cư bất hợp pháp của Trump đă vấp phải sự phản đối đáng kể tại hệ thống ṭa án liên bang, khi Thẩm phán Ṭa án Quận Hoa Kỳ Joseph N. Laplante tại New Hampshire đă tạm thời chặn lệnh này vào thứ Hai.
Quan điểm truyền thống xung quanh quyền công dân theo nơi sinh đă được John Yoo nêu rơ vào năm 2018, khi Tổng thống Trump lần đầu tiên đưa ra kế hoạch xóa bỏ khái niệm này.
Như bạn có thể nghe thấy, Yoo (một luật sư thời GW Bush) dựa nhiều vào thực tế là tiền lệ ủng hộ quyền công dân theo nơi sinh.
Ông chưa bao giờ đưa ra lập luận Hiến pháp nào ủng hộ quan điểm đó.
Nhưng như hai giáo sư luật lập luận, cha mẹ của một đứa trẻ sinh ra tại Hoa Kỳ và đến đây một cách bất hợp pháp chắc chắn không tuyên thệ trung thành với đất nước.
Trên thực tế, những bậc cha mẹ đó có thể bị trục xuất khỏi đất nước mà không cần thông qua ṭa án hay tiến tŕnh tư pháp nào cả v́ họ nhập cảnh bất hợp pháp, theo câu chuyện được trích dẫn trước đó của Fox News:
Sau khi giải thích lịch sử và lịch sử pháp lư đằng sau quyền công dân theo nơi sinh, bao gồm văn bản của Tu chính án thứ 14 nêu rơ, “Tất cả những người sinh ra hoặc nhập tịch tại Hoa Kỳ và chịu sự quản lư của Hoa Kỳ, đều là công dân của Hoa Kỳ và của tiểu bang nơi họ cư trú”, Barnett và Wurman đă giải quyết vấn đề về con cái của những bậc cha mẹ “có mặt tại Hoa Kỳ một cách bất hợp pháp”.
“Công dân của một quốc gia khác đă vi phạm luật pháp của quốc gia này để nhập cảnh và ở lại đây bất hợp pháp có cam kết tuân thủ luật pháp để đổi lấy sự bảo vệ và lợi ích của những luật pháp đó không?”, các giáo sư hỏi.
“Rơ ràng, cha mẹ không phải là kẻ thù theo nghĩa là một đội quân xâm lược, nhưng họ không đến trong t́nh hữu nghị,” Barnett và Wurman viết, tham khảo các định nghĩa pháp lư về quyền công dân. “Họ không tuân thủ hoặc trung thành với đất nước khi họ đến — người ta không thể trung thành và hứa sẽ bị ràng buộc bởi luật pháp thông qua hành động bất chấp những luật lệ đó.”
“Những người như vậy thậm chí có thể bị trục xuất khỏi đất nước mà không cần các thủ tục tư pháp có thể bảo vệ công dân,” các giáo sư tiếp tục. “Nếu quan điểm trung thành để bảo vệ đă thông báo ư nghĩa ban đầu của văn bản, th́ do đó họ và con cái của họ không được bảo vệ hoặc 'thuộc thẩm quyền' của quốc gia theo nghĩa có liên quan.”
Không có ǵ ngạc nhiên khi Tổng thống Trump đă đưa ra lập trường có lẽ là chính xác nhất liên quan đến vấn đề này.
Điều rất đáng ngạc nhiên là hai giáo sư luật được phép nói như vậy một cách công khai trên tờ New York Times!
Chỉ vài giờ trước, Tổng thống Trump đă nêu vấn đề này trên mạng xă hội.
Khi đăng trên tài khoản Truth Social của ḿnh cách đây không lâu, ông đă lập luận theo quan điểm về ư định ban đầu.
Theo Tổng thống Trump, những người sáng lập đất nước sẽ phải “lăn lộn trong mồ” v́ t́nh trạng lạm dụng quyền công dân theo nơi sinh - được sử dụng theo cách mà nó không bao giờ có ư định giải quyết.
Sau đây là toàn văn bài đăng trên Truth Social của Tổng thống Trump để bạn dễ đọc hơn:
Quyền công dân Hoa Kỳ theo Tu chính án thứ 14 không hề liên quan ǵ đến những "kẻ phá cổng" thời hiện đại, những người nhập cư bất hợp pháp vi phạm Luật pháp khi ở trong Đất nước chúng ta, mà liên quan đến việc trao Quốc tịch cho những cựu nô lệ. Những Người cha lập quốc của chúng ta đang "quay cuồng trong mồ" khi nghĩ rằng Đất nước chúng ta có thể bị tước đoạt khỏi chúng ta. Không có Quốc gia nào trên Thế giới có bất cứ điều ǵ giống như thế này. Luật sư và Thẩm phán của chúng ta phải cứng rắn và bảo vệ nước Mỹ!
Thậm chí vài ngày trước, CBS đă đưa tin rằng một thẩm phán liên bang khác (thẩm phán liên bang thứ tư làm như vậy) đă chặn sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Trump liên quan đến quyền công dân theo nơi sinh.
Vào thứ năm, một thẩm phán liên bang thứ tư đă chặn lệnh hành pháp của Tổng thống Trump nhằm chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh, gia nhập vào nhóm ngày càng nhiều ṭa án ngăn cản tổng thống thực hiện chỉ thị của ḿnh trong khi một loạt các thách thức pháp lư vẫn đang tiếp diễn.
Thẩm phán liên bang Hoa Kỳ Leo Sorokin, người làm việc tại ṭa án liên bang ở Massachusetts, cho biết một nhóm gồm 19 tiểu bang và Quận Columbia, cũng như hai tổ chức phi lợi nhuận, có khả năng sẽ thắng kiện về bản chất của các khiếu nại của họ. Những người thách thức đă lập luận rằng lệnh hành pháp của ông Trump, được ban hành vào ngày đầu tiên nhậm chức, vi phạm Điều khoản về quyền công dân của Tu chính án thứ 14.
Sorokin, người được cựu Tổng thống Barack Obama bổ nhiệm, đă viết trong một quyết định dài 31 trang rằng: "Hiến pháp trao quyền công dân theo quyền bẩm sinh một cách rộng răi, bao gồm cả những người thuộc các danh mục được mô tả trong EO".
Nhưng theo hai cây bút b́nh luận của tờ NYT, điều đó không chính xác.
Trên thực tế, một bài viết trên tờ Boston Herald đă ủng hộ phần lớn những ǵ mà Tổng thống Trump và tờ NYT phân loại là cơ hội rất tốt tại Ṭa án Tối cao.
Dưới đây là những ǵ tờ Boston Herald nói về vấn đề này:
Hăy chuẩn bị cho một cuộc đấu trí tại Ṭa án Tối cao về thách thức của Tổng thống Donald Trump đối với quyền công dân theo nơi sinh — ư tưởng rằng tất cả trẻ em sinh ra tại Hoa Kỳ đều có cùng quyền, bất kể cha mẹ chúng đến từ đâu. Bất chấp những ǵ nhiều chuyên gia và thậm chí cả các thẩm phán ṭa án cấp dưới đang nói, đây không phải là một cú hích chắc chắn cho những người phản đối tổng thống. Có những lập luận mạnh mẽ và tiền lệ của Ṭa án Tối cao ở cả hai bên.
Vụ án thường được trích dẫn, Hoa Kỳ kiện Wong Kim Ark (1898), thực sự ủng hộ Trump. Ṭa án phán quyết rằng các biện pháp bảo vệ và đảm bảo được quy định trong Tu chính án thứ 14 thuộc về cả công dân và người không phải công dân, "miễn là họ được Hoa Kỳ cho phép cư trú tại đây".
Đó là chuyện của 127 năm trước.
Vào ngày 20 tháng 1, Trump tuyên bố, theo lệnh hành pháp, rằng những đứa trẻ sinh ra từ những bà mẹ nhập cư bất hợp pháp và không có cha là công dân hoặc thường trú nhân hợp pháp của Hoa Kỳ, sẽ không c̣n tự động nhận được quyền công dân Hoa Kỳ nữa. Bắt đầu từ ngày 19 tháng 2 năm 2025, các bệnh viện sẽ bị cấm cấp giấy khai sinh tại Hoa Kỳ cho những trẻ sơ sinh này, với số lượng khoảng 250.000 trẻ mỗi năm.
Điều khoản này ban đầu được đề xuất để đảm bảo quyền công dân cho trẻ em sinh ra từ những người nô lệ trước đây, nhưng trong quá tŕnh soạn thảo năm 1866, Quốc hội đă mở rộng nó cho trẻ em thuộc bất kỳ chủng tộc hoặc dân tộc nào sinh ra tại Hoa Kỳ.
Tuy nhiên, lệnh hành pháp của Trump đă gây ra các vụ kiện tụng từ 22 tiểu bang, thành phố San Francisco và nhiều tổ chức phi lợi nhuận. Trong ṿng vài ngày, các thẩm phán liên bang đă chặn việc thực hiện lệnh này. Thẩm phán John C. Coughenour của Quận phía Tây tiểu bang Washington gọi lệnh này là "vi hiến trắng trợn". Thẩm phán Deborah Boardman của Maryland tuyên bố rằng trong quá khứ, Ṭa án Tối cao đă "kịch liệt bác bỏ cách diễn giải của tổng thống" về Tu chính án thứ 14.
Đây là những lời nói quá. Không thể dự đoán Ṭa án Tối cao sẽ phán quyết như thế nào. Chỉ có Thẩm phán Samuel Alito đă bày tỏ quan điểm, tuyên bố trong phiên điều trần xác nhận của ḿnh rằng quyền công dân theo nơi sinh "có thể trở thành một câu hỏi phức tạp".
Theo cùng lư lẽ đó, đây là một video được Heritage Foundation công bố ngày hôm nay.
Đây là bản tóm tắt tuyệt vời giải thích lư do tại sao cách giải thích phổ biến về Tu chính án thứ 14 là sai:
Giống như nhiều người coi “giáo hội sơ khai” là thước đo đúng hay sai liên quan đến giáo lư Kinh thánh, thông tin như vậy có thể có giá trị.
Nhưng đó không phải là tiêu chuẩn để xác định điều ǵ là Kinh thánh và điều ǵ không.
Tiêu chuẩn đó chính là Lời Chúa.
Tương tự như vậy, tiêu chuẩn để xác định điều ǵ là đúng hay sai liên quan đến vấn đề quyền công dân theo nơi sinh — Tôi biết điều này làm đau ḷng bất kỳ người nghiện luật pháp nào bị ám ảnh bởi tiền lệ — nhưng… không phải là tiền lệ.
Đó là tính hợp hiến .
Và giống như Tổng thống Trump, ít nhất hai giáo sư luật viết cho tờ New York Times, Boston Herald và Heritage Foundation đều đă nói rơ…
Chỉ v́ cách giải thích hiện hành có tiền lệ lịch sử đứng về phía nó không có nghĩa là nó phù hợp với Hiến pháp; đó mới là điều thực sự quan trọng!
Giống như trong nhiều trường hợp khác, Tổng thống Trump đă chứng tỏ ḿnh là người có suy nghĩ thấu đáo và hiểu biết về các vấn đề hơn nhiều so với những "chuyên gia chuyên nghiệp" trên hầu hết các phương tiện truyền thông, thậm chí là trong hệ thống ṭa án.
Trong khi các thẩm phán liên bang cấp dưới đang bận rộn phản biện sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Trump bằng một loạt đ̣n phản công…
Cuối cùng, phán quyết sẽ được đưa lên ṭa án cấp cao hơn: Ṭa án Tối cao.
Và theo nhiều nguồn tin đáng tin cậy, ṭa án đó có thể không dễ dàng khuất phục trước đảng Dân chủ như các ṭa án cấp dưới này.
Một lần nữa, cuối cùng th́ Tổng thống Trump có thể được chứng minh là đúng.