Lần đầu ghi nhận cực quang khả kiến trên sao Hỏa

[pizza]

Tàu thăm dò Perseverance của NASA lần đầu tiên ghi lại hiện tượng cực quang màu xanh lục trên sao Hỏa, mở ra hướng nghiên cứu mới về khí quyển hành tinh đỏ.
Các nhà khoa học thuộc Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) vừa công bố ghi nhận đầu tiên về hiện tượng cực quang có thể nhìn thấy bằng mắt thường trên sao Hỏa, do tàu thăm dò Perseverance ghi lại vào tháng 3/2024.

Cực quang, vốn thường xảy ra khi các hạt mang năng lượng từ Mặt Trời va chạm với bầu khí quyển, từng được phát hiện trên sao Hỏa ở bước sóng cực tím, không thể quan sát bằng mắt thường.

Tuy nhiên, nhờ một vụ phun trào nhật hoa mạnh vào ngày 15/3/2024, được dự đoán sẽ va chạm với sao Hỏa ba ngày sau đó, nhóm nghiên cứu đã có cơ hội chỉ đạo Perseverance ngẩng máy quay về bầu trời đúng thời điểm, và ghi nhận thành công hiện tượng ánh sáng xanh lục phát ra từ nguyên tử oxy bị kích thích.


Minh họa hiện tượng cực quan trên sao Hỏa. Ảnh: Đại học Strathclyde.
“Lúc tôi thấy dữ liệu, tôi đã khóc một chút”, tiến sĩ Elise Wright Knutsen - nhà vật lý khí quyển thuộc Đại học Oslo và là thành viên nhóm vận hành tàu Perseverance, chia sẻ. “Đó là chân trời tối đen và bầu trời xanh lục nhẹ nhàng phát sáng. Nó xảy ra ngay trong ngày sinh nhật tôi”.

Để xác minh đây thực sự là cực quang chứ không phải hiện tượng khí quyển khác, nhóm nghiên cứu đã phối hợp hai thiết bị trên tàu: Mastcam-Z để ghi hình màu và SuperCam để phân tích thành phần hóa học. Kết quả cho thấy ánh sáng phát ra là từ nguyên tử oxy, giống với cực quang xanh lục trên Trái Đất.

Theo tạp chí Science Advances, nhóm của tiến sĩ Knutsen đã bắt đầu kế hoạch quan sát từ tháng 5/2023 nhưng chỉ đạt kết quả vào năm 2024, thời điểm Mặt Trời bước vào chu kỳ hoạt động mạnh, tạo điều kiện thuận lợi cho các vụ bùng phát năng lượng.

Phát hiện này không chỉ có ý nghĩa khoa học mà còn chứng minh khả năng dự báo chính xác thời tiết không gian, vốn là yếu tố quan trọng để bảo vệ tàu vũ trụ và phi hành gia trong các sứ mệnh tương lai.

“Tôi không nghĩ rằng hiện tượng này lại được quan sát bởi một tàu thăm dò trên bề mặt. Thật đáng kinh ngạc”, James O’Donoghue, nhà thiên văn học tại Đại học Reading (Anh), nhận định.

Hiện tượng cực quang đã được phát hiện ở nhiều hành tinh và mặt trăng trong Hệ Mặt Trời. Tuy nhiên, việc ghi lại được cực quang dưới dạng ánh sáng khả kiến trên sao Hỏa đánh dấu một bước tiến vượt bậc trong nghiên cứu khí quyển hành tinh này, đặc biệt trong bối cảnh NASA đang đặt nhiều kỳ vọng vào các sứ mệnh có người lái đến sao Hỏa trong tương lai gần.

VietBF@ sưu tập