Không chỉ tham ô, Ḥa Thân c̣n có vô vàn cách thức kiếm tiền khiến cho hậu thế phải "lác mắt".
Đối với một đại thần được Càn Long sủng ái như Ḥa Thân, những kẻ hối lộ ông ta nhiều không kể xiết. Ḥa Thân cũng chưa bao giờ từ chối bất ḱ ai. Ông ta c̣n thường xuyên sách nhiễu các quan viên lớn nhỏ, đ̣i họ hối lộ.
Thanh sử chép: Năm 45 niên hiệu Càn Long (năm 1781), Càn Long tuần du phương Nam lần thứ năm. Lần lượt đi qua các tỉnh Trực Lệ, Sơn Đông, Chiết Giang. Ḥa Thân xin đi theo xa giá.
Dọc đường đi, Ḥa Thân ra sức ṿi tiền các quan lại địa phương. Khi đến Dương Châu, Ḥa Thân thấy cảnh vật phồn hoa, các thương nhân buôn muối rất phát triển.
Điều này khiến cho Ḥa Thân cảm thấy khoản cống nộp hàng năm của quan lại vùng này cho ḿnh c̣n quá ít. Ông ta gọi riêng Chinh Thụy, viên quan diêm chính (chức quan quản lư nghề muối) của tỉnh Lưỡng Hoài đến hạch sách. Ḥa Thân nói:
- Thánh thượng tuần du đến Dương Châu, nhà ngươi dùng nữ sắc dâng lên để làm u mê, che mắt quân vương th́ đáng tội ǵ?
Chinh Thụy hiểu ư Ḥa Thân muốn ṿi vĩnh, đáp:
- Kẻ hèn này mỗi năm nộp lên 10 vạn lượng. Ngày lễ tết cũng không dám quên. Nay xin lập tức chuẩn bị dâng lên đại nhân 10 vạn lượng.
Ḥa Thân nghe vậy mới tạm hài ḷng. Tuy nhiên, sau đó ông ta vẫn cách chức của Chinh Thụy. Giao chức quan diêm chính béo bở này cho Uông Như Long, một tay chân khác của Ḥa Thân. Bởi lẽ, Uông Như Long đối xử với ông ta rộng răi hơn nhiều. Chinh Thụy uất ức mà không biết kêu vào đâu.
Có thể nói, việc Ḥa Thân thu tiền hối lộ đă trở thành một hệ thống, có quy định riêng. Số bạc này được thu hằng năm, không thua kém ǵ so với việc thu thuế của triều đ́nh.
Đây chỉ là một câu chuyện nhỏ được lịch sử chép lại, phần nào cho thấy sự trắng trợn khi vơ vét của Ḥa Thân. Trong dân gian c̣n lưu truyền câu chuyện, muốn gặp Ḥa Thân lễ ra mắt ít nhất là 20 vạn lạng bạc. Dưới con số đó th́ chỉ được gặp gia nhân, quản gia của ông ta mà thôi.
Ngoài ăn hối lộ, Ḥa Thân c̣n tổ chức mua quan bán tước, gian lận thi cử, chiếm đoạt tài vật các nơi dâng lên cho Càn Long, bớt xén các khoản chi tiêu trong cung…Những khoản thu này là không thể đếm xuể.
Ḥa Thân vốn là tham quan, nhưng lại được giữ rất nhiều chức vụ liên quan đến quản lư tiền bạc. Ông từng giữ chức tổng quản phủ Nội vụ, thượng thư bộ Hộ, Hàn Lâm viện trưởng viện học sĩ cai quản việc thi cử… Những chức vị đó mở ra cho Ḥa Thân nguồn tài sản vô tận. Trong đó, phải kể đến việc ông ta được giao trực tiếp quản lư việc thu thuế tại Sùng Văn Môn.
Theo Thanh sử cảo, từ thời nhà Minh, chín cổng thành Bắc Kinh đều đặt trạm thu thuế. Đến nhà Thanh, chỉ để lại một cổng. Hàng hóa qua lại trực tiếp phải nộp thuế tại cổng Sùng Văn. Ḥa Thân quản lư việc thu thuế tại Sùng Văn Môn rất nghiêm ngặt. Dù là dân thường, thương buôn hay thậm chí là quan lại, sĩ tử đi qua đều phải nộp tiền, không bỏ sót một ai.
Tác phẩm “Lang tiềm kỷ văn” của Trần Khang Kỳ viết:
“Trong các cửa thu thuế của thiên hạ. Kẻ nha lại ở Sùng Văn Môn là thu nặng và ngang ngược nhất. Quan bố chính ở Sơn Đông là Lục Trung Thừa vào kinh. Qua Sùng Văn Môn không đủ tiền thuế cũng phải bỏ cả hành lư ở ngoài. Vào trong kinh vay mượn đồ đạc khắp nơi mà dùng”.
Ḥa Thân giao lại công việc thu thuế cho quản gia của ḿnh là Lưu Toàn. Tên này ngoài khoản tiền nộp về cho Ḥa Thân, c̣n bỏ túi riêng không ít. Chính v́ thế mà xảy ra chuyện Ḥa Thân bị tố cáo để cho quản gia tham ô, sống xa hoa như vương hầu. Sự việc này suưt chút nữa khiến cho Ḥa Thân bị lật đổ.
Ḥa Thân bị tố cáo mất chức quan thu thuế tại Sùng Văn Môn. Càn Long lại giao chức quan này cho con ông ta là Phong Thân Ân Đức. Có thể nói, chỉ với một tên quản gia được giao thu thuế mà đă xa xỉ vậy, th́ nguồn tiền đổ vào túi tham của Ḥa Thân c̣n nhiều đến mức nào.
Nhắc đến Ḥa Thân mà không nói đến chế độ “phạt tiền thay tội” th́ quả là một thiếu sót nghiêm trọng. Chế độ phạt tiền thay tội do chính Ḥa Thân là người đưa ra “sáng kiến” và đẩy mạnh thực hiện. Các quan lại phạm pháp nếu tội chưa đáng chém th́ đều có thể tự nộp một khoản tiền phạt để được tha. Thậm chí, nhiều trường hợp quan lại c̣n tự nguyện nộp trước tiền phạt cho ḿnh.
Chế độ này được thực hiện vào năm 45 niên hiệu Càn Long (năm 1780). Khoản thu nhập này của triều đ́nh do Ḥa Thân một tay cai quản. Trong một bản tấu Ḥa Thân tŕnh lên Càn Long viết:
“Chúng thần Ḥa Thân, Phúc Trường An phụng chỉ kiểm tra việc thu thuế và xử lư các vụ nộp bạc thay tội. Lần lượt ghi lại tổng cộng 27 vụ, đă giải quyết 2 vụ, chưa trả hết 13 vụ. Chuyển giao chi dùng cho Chiết Giang xây đê biển 5 vụ…”
Có thể thấy, Ḥa Thân tự ḿnh quản lư số bạc khổng lồ này. Việc ông ta bỏ túi được bao nhiêu không ai được biết. Từ cổ chí kim, chỉ ḿnh Ḥa Thân nghĩ ra được cách thu tiền độc đáo này.
Ngoài số tiền lấy được từ triều đ́nh, Ḥa Thân c̣n là một thương nhân có tài. Ḥa Thân đă từng kinh doanh nhà đất, mở hiệu cầm đồ, cho vay lăi, bán đồ cổ, tửu lầu…Chỉ riêng ở Bắc Kinh, Ḥa Thân đă có 75 hiệu cầm đồ. Ông ta c̣n có hơn 80 cỗ xe ngựa lớn để chuyên chở hàng hóa.
Trong các h́nh thức kinh doanh đó, mang lại nhiều tiền bạc cho Ḥa Thân nhất là thu tiền thuê đất đai từ nông dân. Thanh sử ghi chép, số đất mà Ḥa Thân cho thuê là 1266 khoảnh. Tương đương với hơn một vạn mẫu đất ngày nay.
Tuy giàu có đến vậy, nhưng Ḥa Thân lại là người cực kỳ keo kiệt. Tác phẩm Ḥa Thân đại thần tham nhũng viết:
Ḥa Thân trong nhà th́ xoa hoa vô độ. Nhưng đối với gia nhân lại rất keo kiệt, không tiêu thừa một xu. Người hầu trong nhà ngoài vài kẻ thân tín, c̣n lại tất cả đều phải mặc quần áo vải thô. Bữa ăn hàng ngày hầu như là cháo. Khi xây cất nhà cửa, Ḥa Thân c̣n điều động binh sĩ dưới quyền đến làm, chứ không bỏ tiền ra thuê người khác.
Có thể nói, nếu chỉ xét riêng về khả năng kiếm tiền, tư duy kinh doanh, chi tiêu, Ḥa Thân tuyệt đối không thua kém bất kỳ nhà quản lư kinh tế tầm cỡ nào. Số tiền ông ta tích góp được trong hơn 20 năm làm quan lên tới 1100 triệu lượng bạc. Tương đương quốc khố triều Thanh thu trong 15 năm. Ḥa Thân được coi là một trong những người giàu nhất thế giới thế kỷ 18.
VietBF@ sưu tập
|
|