Iran có thể nối lại làm giàu uranium 'trong vài tháng tới'

[june04]

IAEA nhận định một số cơ sở hạt nhân Iran vẫn trụ vững sau 12 ngày xung đột và Tehran có thể tiếp tục làm giàu uranium sau vài tháng.

"Một số cụm máy ly tâm của Iran có thể vận hành trở lại và tiếp tục sản xuất uranium làm giàu trong vài tháng tới, thậm chí còn sớm hơn", giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Grossi cho biết trong cuộc phỏng vấn công bố hôm nay.

Tổng thống Mỹ Donald Trump trước đó tuyên bố chiến dịch không kích Búa Đêm đã "xóa sổ" các cơ sở hạt nhân Iran, cho rằng chương trình nguyên tử của Tehran đã bị thụt lùi "hàng thập kỷ" và nước này khó lòng khôi phục những địa điểm đã bị không kích.

Tuy nhiên, ông Grossi cho rằng một số cơ sở hạt nhân của Tehran "vẫn đứng vững" sau cuộc xung đột.


Giám đốc IAEA Rafael Grossi tại Vienna, Áo ngày 16/6. Ảnh: AFP

Một vấn đề chưa có câu trả lời là số phận kho uranium làm giàu cấp độ cao của Iran. IAEA ước tính Tehran sở hữu khoảng 5 tấn uranium làm giàu thấp và 400 kg uranium làm giàu ở mức 60% trước khi bùng phát xung đột với Tel Aviv. Theo lý thuyết, nếu số vật liệu này được làm giàu lên mức 90%, Iran sẽ có đủ uranium để chế tạo 10 quả bom hạt nhân.

"Chúng tôi không biết số nguyên liệu hạt nhân này đang ở đâu. Một phần có thể đã bị phá hủy, nhưng một phần cũng có khả năng đã được chuyển đi. Đây là vấn đề cần làm rõ", ông Grossi thừa nhận.

Giới chức Mỹ và Israel chưa bình luận về thông tin.

Phó chủ tịch quốc hội Iran Hamid Reza Haji Babaei hôm 28/6 thông báo các nghị sĩ đã bỏ phiếu thông qua quyết định đình chỉ hợp tác với IAEA, cấm ông Grossi đến thăm các cơ sở hạt nhân, đặc biệt là Fordow, và dỡ bỏ hệ thống camera giám sát khỏi những địa điểm này.

Xung đột bùng phát từ ngày 13/6 khi Israel không kích phủ đầu Iran bằng chiến dịch "Sư tử Trỗi dậy", khiến nhiều chỉ huy cấp cao và nhà khoa học hạt nhân thiệt mạng. Iran sau đó trả đũa bằng chiến dịch "Lời hứa Đích thực 3". Giao tranh khiến hơn 606 người chết, hơn 5.300 người bị thương ở Iran, và 28 người chết, hơn 2.500 người bị thương ở Israel.

Rạng sáng 22/6, Mỹ can thiệp vào cuộc xung đột, điều oanh tạc cơ tấn công ba cơ sở hạt nhân của Iran rồi đề nghị Tehran ngồi vào bàn đàm phán. Tổng thống Trump một ngày sau đó thông báo Iran và Israel nhất trí về lệnh ngừng bắn toàn diện. Iran và Israel ngày 24/6 chấp nhận ngừng bắn và đều mô tả mình là bên thắng cuộc.

Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi ngày 26/6 cho biết các cơ sở hạt nhân đã chịu "thiệt hại nghiêm trọng" sau 12 ngày xung đột và Tehran đang đánh giá cụ thể tình hình.

Giới chức Mỹ và Israel nhiều lần khẳng định xung đột đã giáng đòn mạnh vào chương trình hạt nhân Iran, trong đó có ý kiến cho rằng "kế hoạch chế tạo bom nguyên tử" của Tehran sẽ bị chậm lại ít nhất vài năm. Tuy nhiên, truyền thông Mỹ dẫn báo cáo sơ bộ của tình báo nước này cho rằng chiến dịch của Washington chỉ khiến Tehran "đi lùi vài tháng" trong chương trình hạt nhân.

Mỹ cho biết "không có tin tình báo nào" cho thấy Iran đã di chuyển kho uranium làm giàu cao trước cuộc không kích ngày 22/6, trong khi Tehran tuyên bố đã lập kế hoạch trước để đảm bảo "không có bất kỳ gián đoạn nào đối với chương trình hạt nhân".