Mới đây, vụ hỏa hoạn xảy ra tại đường Trung Kính (phường Trung Ḥa, quận Cầu Giấy, TP Hà Nội) khiến 14 người tử vong. Ngôi nhà xảy ra cháy là nhà ở gia đ́nh kết hợp cho thuê trọ, kinh doanh.
Trao đổi bên hành lang Quốc hội, đại biểu Trịnh Xuân An (Ủy viên thường trực Ủy ban Quốc pḥng và An ninh của Quốc hội) cho rằng không chỉ khu vực Trung Kính, ở Hà Nội c̣n rất nhiều khu vực khác có các công tŕnh như trong vụ cháy khiến 14 người chết vừa xảy ra.
Ông An đề nghị phải có các giải pháp đồng bộ cả về ngắn hạn, dài hạn, kỹ thuật và mang tính bắt buộc, th́ mới có thể ngăn chặn nguy cơ các vụ việc tương tự. Trong đó, chính quyền địa phương cần có biện pháp mạnh tay hơn, nếu rà soát trên địa bàn thấy những công tŕnh tiềm ẩn nguy cơ đe dọa đến tính mạng người dân th́ phải dứt khoát xử lư. Trường hợp nhà không có lối thoát phải cưỡng chế, yêu cầu bỏ ngay vật cản hoặc thiết kế thêm lối thoát.
Phải trang bị cho những công tŕnh thuộc diện trên b́nh chữa cháy, bố trí cầu thang, nơi thoát hiểm... Theo ông An, lâu nay chúng ta đă rà soát nhưng mới chỉ đang nhắc nhở, như trường hợp vụ cháy 14 người chết, chúng ta yêu cầu khu vực ở trên mái nhà không quây tôn kín như vậy, phải mở trống ra, nhưng thực tế ngôi nhà xảy ra cháy có mái tôn ở sân bịt kín, trong khi dưới tầng 1 là kinh doanh xe đạp điện.
Tại kỳ họp thứ 7 lần này, Quốc hội sẽ thảo luận về luật PCCC sửa đổi. Ông An đề xuất nếu cần thiết có thể thiết kế một mục riêng về PCCC đối với loại h́nh nhà ở. Các nội dung dựa trên nguyên tắc phù hợp với quy hoạch hạ tầng đô thị, thẩm quyền của chính quyền địa phương, cũng như nghĩa vụ của công dân…
Riêng với loại h́nh nhà ở kết hợp kinh doanh, phải có phương án, giải pháp pḥng cháy và ngăn cháy.
Dẫn chứng vụ cháy ở Trung Kính làm 14 người tử vong, khi ngôi nhà có tới hàng chục pḥng trọ và cả cơ sở sửa chữa xe đạp điện, ông An cho rằng phải cấm loại h́nh kinh doanh (nhất là kinh doanh các vật liệu dễ cháy) kết hợp pḥng trọ. "Không thể tạo ra rủi ro cao như vậy. Nhà mà có hàng chục người thuê trọ trở lên, hệ thống PCCC không đảm bảo, th́ dứt khoát phải cấm" - ông An nêu ư kiến.
Cũng liên quan đến vụ cháy trên, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn tỉnh Hải Dương) gửi lời chia buồn tới gia đ́nh nạn nhân. Theo bà Nga, vụ cháy này gây hậu quả rất nghiêm trọng. Các cơ quan quản lư cần có giải pháp để ngăn chặn vụ việc tương tự xảy ra.
Có ư kiến cho rằng nên rà soát một cách triệt để các công tŕnh xây dựng ở thủ đô, công tŕnh nào không đảm bảo PCCC th́ cương quyết yêu cầu khắc phục, nếu không khắc phục được th́ phải dừng hoạt động.
Theo bà Nga, nếu xử lư theo hướng cứng nhắc th́ sẽ rất khó. Bởi lẽ, số lượng chung cư mini, khu nhà trọ ở Hà Nội là rất lớn, nếu tất cả công tŕnh không đảm bảo tiêu chuẩn PCCC phải dừng hoạt động sẽ dẫn đến 2 hệ lụy. Thứ nhất, với chủ đầu tư hoặc chủ nhà cho thuê, họ bị mất đi nguồn thu nhập; thứ hai, quan trọng hơn là những người lao động có thu nhập thấp đang sinh sống trong các khu trọ ấy sẽ đi đâu, về đâu.
Theo bà Nga, tuy vậy, nhưng cũng không v́ các hệ lụy trên mà không rà soát, không xử lư. Cần có phương án riêng với từng loại h́nh công tŕnh chứ không thể áp dụng một công thức chung. Ví dụ, với loại h́nh nhà cho thuê trọ chật hẹp, nhiều tầng, ở trong ngơ sâu, cơ quan quản lư không thể mở rộng đường cho xe chữa cháy đủ vào. Thay vào đó hăy kiểm tra kết cấu, v́ phần lớn nhà bị cháy có nhiều người tử vong là do không có lối thoát hiểm.
"Phải yêu cầu chủ đầu tư đảm bảo được lối thoát hiểm, khi có tai nạn th́ người trong nhà nhanh chóng thoát ra" - bà Nga nói.
Một biện pháp khác cũng rất quan trọng, đó là công tác tập huấn về PCCC và kỹ năng ứng phó khi có sự cố. "Tôi có cảm giác chúng ta chỉ làm rốt ráo mỗi khi có vụ cháy thương tâm nào đó xảy ra, sau đó lại bị trôi đi" - bà Nga nói. Cùng với đó, mỗi người dân, bao gồm cả chủ nhà và người thuê trọ, cần nâng cao ư thức cảnh giác, pḥng ngừa PCCC, hạn chế tối đa các hành vi có thể dẫn đến hậu quả thảm khốc.
Một giải pháp nữa, theo các đại biểu, đó là cần phát triển loại h́nh nhà ở xă hội (NƠXH) cho thuê, tạo thêm cơ hội cho người thu nhập thấp được tiếp cận với nhà ở. Theo bà Nga, pháp luật hiện hành đă dành nhiều ưu đăi cho phát triển NƠXH nhưng giá vẫn c̣n khá cao so với thu nhập của người lao động.
Bà lấy ví dụ ở Hải Dương, giá NOXH dao động từ 11 đến 14 triệu đồng/m2 với 1 căn khoảng 50 m2 th́ người lao động phải bỏ ra số tiền trên 500 triệu đồng. Với mức lương chỉ đủ sống, không có tích lũy hoặc tích lũy không đáng kể, số tiền này là rất lớn, vượt khả năng chi trả của nhiều công nhân.
Dẫn kết quả từ những lần tiếp xúc với người lao động ở khu vực đô thị, bà Nga nói rất đông trong số này mong muốn được sở hữu một căn NƠXH nhưng dưới dạng cho thuê trả tiền hàng tháng, chứ không phải mua đứt luôn. Nếu được ở những căn nhà như vậy, hạ tầng PCCC sẽ đảm bảo hơn, tính mạng và sức khỏe của người lao động cũng được an toàn hơn.
C̣n đại biểu Trịnh Xuân An cho rằng các giải pháp pḥng cháy sẽ mang lại hiệu quả hơn là chữa cháy. Về lâu dài, cơ quan quản lư cần tạo ra sự đồng bộ trong quy hoạch đô thị, đẩy mạnh đầu tư các dự án NƠXH, giảm dần câu chuyện thuê trọ tự phát như hiện nay.
TP Hà Nội hiện c̣n rất nhiều quỹ đất có thể tận dụng xây nhà cho người thu nhập thấp thuê. Hơn thế, luật Kinh doanh bất động sản cũng đă dành cơ chế cho loại h́nh này. V́ vậy, đây sẽ là một giải pháp cần tập trung trong tương lai.