Tại sao nhiều người vẫn chưa về nhà dù miền Bắc Israel đã yên ắng trở lại?

[Romano]

Trong số 60.000 người Israel bị buộc phải rời bỏ nhà cửa ở miền Bắc do các cuộc tấn công của Hezbollah, chỉ khoảng 20% đã quay trở lại kể từ khi thỏa thuận ngừng bắn được ký cách đây 5 tuần.Hơn một tháng kể từ khi thỏa thuận ngừng bắn mong manh giữa Israel và Hezbollah có hiệu lực, cuộc sống đang dần trở lại vùng phía Bắc Israel.

Nhưng trong số hàng chục nghìn người Israel phải rời bỏ nhà cửa, chỉ một số ít quay về, do không chắc chắn liệu sự yên ắng ở biên giới có kéo dài hay không.

Ông Yoav Hermoni, một thành viên đội an ninh tại Dan, một ngôi làng nông nghiệp cách làng Khiam của Liban khoảng 3 km, nói rằng vẫn còn tâm lý tổn thương từ ngày 7/10/2023 và niềm tin vẫn chưa được khôi phục. Làng Khiam từng là cứ điểm của Hezbollah, nơi các tay súng đã bắt đầu tấn công miền Bắc Israel vào ngày 8/10/2023.

Cuộc xung đột kéo dài 15 tháng của Israel với Hezbollah đã làm suy yếu nghiêm trọng nhóm tay súng này, tiêu diệt phần lớn lãnh đạo cấp cao và phá hủy phần lớn kho vũ khí. Mặc dù hai bên đã đồng ý ngừng bắn trong 60 ngày vào ngày 27/11/2024, nhưng Hezbollah vẫn hoạt động dọc biên giới và quân đội Israel vẫn tiến hành phá hủy cũng như tấn công ở miền Nam Liban. Mặc dù Israel đã đạt được nhiều thành công về quân sự, nhưng chưa rõ có thể mang lại hòa bình bền vững cho các cộng đồng bị tàn phá ở phía Bắc hay không.

Ông Mahmoud Qamati, Phó lãnh đạo Hội đồng Chính trị của Hezbollah, cảnh báo trong tuần này rằng nếu lực lượng Israel vẫn ở trong Liban, ngày thứ 61 sẽ khác. Ông nói rằng khả năng quân sự của Hezbollah, bao gồm kho tên lửa, vẫn còn.

Theo ông Moshe Davidovich, người đứng đầu một trong những hội đồng địa phương lớn nhất ở miền Bắc Israel, trong số 60.000 người Israel phải sơ tán khỏi các thị trấn và làng mạc phía Bắc trong thời gian chiến tranh, chỉ khoảng 20% đã quay trở lại trong vài tuần gần đây.

Trong số đó có ông Gilad Shafran, 83 tuổi, người đã trở về với vợ tại làng Snir, một cộng đồng biên giới mà ông đã giúp thành lập vào thập niên 1960. Ông nói rằng người dân Israel vẫn chưa thực sự hiểu hết những thay đổi đã xảy ra.

Sau khi rời làng vào ngày 8/10/2023, ông và vợ đã di chuyển trong nhiều tháng, đầu tiên ở nhà con gái rồi sau đó ở các khách sạn trên khắp cả nước. Giống như họ, nhiều người quay lại Snir là người cao tuổi. Hầu hết cư dân trẻ, bao gồm cả con gái ông, vẫn chưa trở lại.

Ông và vợ sẽ không rời đi lần nữa, ông Shafran khẳng định như vậy, ngay cả khi chiến sự tái diễn: “Chính nhờ cuộc chiến này, chúng tôi hiểu điều gì là quan trọng: quốc gia, gia đình và ngôi nhà”.

Hezbollah đã phóng gần 20.000 thiết bị bay không người lái, tên lửa và rocket qua biên giới. Ở các làng nằm trên vách đá như Manara, cách Liban chỉ 120 m, hơn 70% nhà cửa đã bị trúng đạn. Dần dần, lợn rừng và chó hoang bắt đầu xâm nhập vào các khu dân cư bị bỏ hoang.

Thỏa thuận ngừng bắn ký vào cuối tháng 11/2024 kêu gọi Israel rút quân khỏi miền Nam Liban theo từng giai đoạn và yêu cầu Mỹ cùng quân đội Liban tạo cơ chế dỡ bỏ các tiền đồn còn lại của Hezbollah trong khu vực biên giới. Lệnh ngừng bắn đã được giữ vững, bất chấp các cáo buộc vi phạm từ cả hai bên, nhưng cuộc chiến khu vực của Israel đã thay đổi và mở rộng trong thời gian đó.

Lực lượng Houthi, một nhóm thân Iran ở Yemen, đã tấn công bằng thiết bị bay không người lái và tên lửa vào Jerusalem, Tel Aviv và miền Trung Israel, khiến hàng triệu người phải chạy đến nơi trú ẩn giữa đêm, bao gồm cả hàng nghìn người sơ tán từ miền Bắc. Hamas, mặc dù bị suy yếu nghiêm trọng bởi chiến dịch quân sự của Israel tại Gaza, gần đây đã tiếp tục bắn rocket vào miền Nam Israel và vào Jerusalem.Ông Hermoni, nhân viên an ninh tại làng Dan, nói: “Nếu không nơi nào ở Israel là an toàn, thì tại sao không ở nhà?”.

Tuy vậy, đối với nhiều người Israel từ miền Bắc, đặc biệt là các gia đình trẻ, câu hỏi khi nào trở về nhà vẫn phức tạp. Các trường học trong khu vực vẫn đóng cửa và chính phủ tuyên bố trong tuần này rằng sẽ gia hạn trợ cấp nhà ở cho những người sơ tán đến cuối tháng 2.

Itai Gonel, người đã sơ tán khỏi làng Dan cùng vợ và hai con vào ngày thứ hai của cuộc chiến, không hiểu vì sao mọi việc lại kéo dài đến vậy. Gonel nói: “Trước khi có những tiếng còi cảnh báo, chúng tôi đã nói rằng không đời nào chúng tôi quay lại đó khi mà Hezbollah ở ngay trước mặt mình. Bây giờ cuối cùng cũng đến lúc rồi, thế nhưng, bằng cách nào đó, chúng tôi vẫn đang chờ đợi”.

Còn nhiều gia đình như gia đình Gonel, đang chờ đợi. Gonel nói: “Đã đến lúc chúng tôi trở về. Nhưng bằng cách nào đó, chúng tôi vẫn đang chờ đợi”.

Gia đình anh đã chuyển đến một làng cách Dan khoảng nửa giờ lái xe. Vợ anh, Gili Chen, cho biết ngay khi các trường học mở cửa, họ sẽ trở về. Chen nói: “Tôi không nghĩ rằng an ninh đã được khôi phục 100%, nhưng mối đe dọa đã giảm bớt. Chúng tôi cần trở về nhà”.

Nhiều cư dân đã trở lại làng nói rằng an toàn giờ đây là một khái niệm tương đối. Không ai có thể chắc chắn điều gì đang chờ đợi khu vực đầy biến động này trong tương lai.

Anh Yarden Levy, một sinh viên 31 tuổi ở làng Dan, ở trong ngôi nhà mà sân sau bị thiêu rụi bởi một rocket, nhưng anh chưa bao giờ rời đi. Anh nói: “Lệnh ngừng bắn là khởi đầu của một thực tế mới, mặc dù chúng ta chưa biết thực tế đó sẽ là gì”.