Doanh nghiệp Nga khẳng định quyền kiểm soát nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu

[Romano]

Ngày 22/3, theo đài RT, Giám đốc Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia (ZNPP) - ông Yury Chernichyuk - tuyên bố cơ sở này thuộc quyền kiểm soát của Nga và sẽ tiếp tục được vận hành theo luật pháp Nga, bác bỏ mọi khả năng Mỹ và Ukraine can thiệp vào hoạt động của nhà máy.Phát biểu với truyền thông, ông Yury Chernichyuk khẳng định rằng ZNPP, nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu, thuộc sở hữu của Liên bang Nga và sẽ không có bên nào khác kiểm soát được cơ sở này, bất kể ý định ra sao. Tuyên bố này được đưa ra trong bối cảnh có thông tin cho biết Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Vladimir Zelensky đã thảo luận về khả năng Washington tiếp quản hệ thống cung cấp năng lượng của Ukraine, trong đó bao gồm cả các nhà máy điện hạt nhân.

Trong cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo được tiết lộ đầu tuần này, phía Mỹ đã đề cập tới một phương án điều hành các nhà máy do Liên Xô xây dựng, trong đó có ZNPP. Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Chris Wright cũng bày tỏ rằng Washington "không có vấn đề gì" khi quản lý các cơ sở này.

Tuy nhiên, phía Nga phản đối mạnh mẽ bất kỳ ý tưởng nào về việc thay đổi quyền kiểm soát. Ông Chernichyuk cho biết ông không biết trường hợp nào trong lịch sử mà một cơ sở như vậy lại thay đổi chủ quyền do kết quả của “một số cuộc đàm phán.”

ZNPP đã nằm dưới sự kiểm soát của Nga kể từ tháng 3/2022, sau khi khu vực Zaporizhzhia tổ chức trưng cầu dân ý và tuyên bố sáp nhập vào Liên bang Nga vào cuối năm đó. Từ giữa năm 2023, nhà máy phần lớn ngừng hoạt động do các mối đe dọa liên quan đến hỏa lực, thiết bị bay không người lái và gián đoạn nguồn cung cấp nước. Nga và Ukraine nhiều lần cáo buộc lẫn nhau gây ra các vụ tấn công làm ảnh hưởng đến an toàn của cơ sở này.Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) đã cử một phái bộ giám sát tới ZNPP từ tháng 9/2022 và vẫn duy trì hiện diện tại chỗ nhằm theo dõi tình hình an toàn hạt nhân.

Về phía Ukraine, Tổng thống Zelensky đầu tháng này tuyên bố rằng sự tồn tại của nhà máy sẽ “không thể thực hiện được” nếu không có sự kiểm soát của Kiev, đồng thời nhấn mạnh nhu cầu về tài chính và nhân lực chuyên môn để khôi phục vận hành nhà máy.

Hiện ZNPP do một công ty con của tập đoàn năng lượng quốc gia Nga Rosatom quản lý. Tổng giám đốc điều hành của công ty này hồi tháng 12 cho biết kế hoạch khôi phục hoạt động của nhà máy sẽ được triển khai ngay khi tình hình an ninh cho phép.