Lý do CIA tin chương trình hạt nhân Iran thụt lùi nhiều năm

[sunshine1104]

CIA nhận định đòn không kích của Mỹ đã phá hủy cơ sở chuyển đổi uranium từ hợp chất sang tinh khiết, khiến chương trình hạt nhân Iran tụt hậu nhiều năm.

John Ratcliffe, giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA), nói với các nghị sĩ nước này rằng đòn không kích trong chiến dịch Búa Đêm ngày 22/6 "đã phá hủy cơ sở chuyển đổi kim loại duy nhất, gây tổn hại cho chương trình hạt nhân của Iran mà nước này phải mất nhiều năm mới có thể khắc phục", hãng thông tấn AP ngày 29/6 dẫn lời một quan chức Mỹ cho biết.

Theo quan chức này, bà Ratcliffe đưa ra nhận định trên trong phiên điều trần kín với các nghị sĩ Mỹ trong tuần trước. Giám đốc CIA cho biết cộng đồng tình báo Mỹ đánh giá phần lớn uranium đã làm giàu của Iran "có khả năng vẫn bị chôn vùi dưới đống đổ nát ở Isfahan và Fordow", hai trong ba cơ sở hạt nhân bị tấn công.

Tuy nhiên, kể cả khi lượng uranium đã làm giàu vẫn còn nguyên vẹn, việc mất cơ sở chuyển đổi kim loại "thực sự tước đi khả năng chế tạo bom hạt nhân của Iran trong nhiều năm tới", quan chức Mỹ cho biết.


Cơ sở hạt nhân Isfahan của Iran sau khi bị Mỹ không kích ngày 22/6. Ảnh: AP

Cơ sở chuyển đổi kim loại mà bà Ratcliffe đề cập nằm tại khu phức hợp Isfahan, có nhiệm vụ chuyển uranium từ dạng hợp chất sang kim loại tinh khiết. Đây là quá trình quan trọng với các dự án hạt nhân, nhằm tạo ra các thanh nhiên liệu cho lò phản ứng hoặc chế tạo lõi bom hạt nhân.

Một quan chức Mỹ cho biết Iran "đã đánh giá sai về mức độ thiệt hại" của các cơ sở hạt nhân bị tấn công. "Chúng tôi đã phá hủy cơ sở chuyển đổi kim loại của họ và quá trình xây dựng lại sẽ mất nhiều năm. Vũ khí Mỹ đã đánh trúng mục tiêu mong muốn và đạt hiệu quả như kỳ vọng", người này cho hay.

Trong chương trình Face the Nation của CBS, phát sóng ngày 29/6, giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Grossi nhận định ba cơ sở có khả năng xử lý, chuyển đổi và làm giàu uranium của Iran "đã bị phá hủy đáng kể".

"Một số cơ sở vẫn tồn tại, Iran vẫn còn năng lực tiếp tục chương trình hạt nhân. Nếu muốn, Iran có thể làm điều này lại một lần nữa", ông Grossi nói. "Đánh giá toàn bộ thiệt hại sẽ phụ thuộc vào việc Iran có cho phép thanh tra viên tiếp cận các cơ sở đó hay không. Thẳng thừng mà nói, không thể khẳng định rằng mọi thứ đã biến mất và ở đó không có gì cả".

Vài giờ sau khi quân đội Mỹ mở chiến dịch Búa Đêm, Tổng thống Donald Trump tuyên bố chương trình hạt nhân của Iran "đã bị xóa sổ". Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth khẳng định ba mục tiêu trong chiến dịch "đã bị phá hủy".

Trong khi đó, báo cáo sơ bộ của Cơ quan Tình báo Quân đội Mỹ (DIA) nhận định đòn không kích gây thiệt hại đáng kể cho các khu phức hợp Fordow, Natanz và Isfahan, song chưa phá hủy hoàn toàn các cơ sở này.

Theo Giám đốc CIA, lưới phòng không của Iran bị đánh sập trong 12 ngày xung đột với Israel. Do đó, Israel có thể dễ dàng phát động các cuộc tấn công mới nhằm ngăn bất cứ nỗ lực khôi phục chương trình hạt nhân và Iran không còn nhiều năng lực để đối phó.

Đánh giá của bà Ratcliffe được nhận định phù hợp với ước tính thiệt hại của Iran mà các quan chức Israel đưa ra. Một quan chức quốc phòng Israel cấp cao cho biết năng lực làm giàu uranium lên cấp vũ khí của Iran "đã bị vô hiệu hóa trong thời gian dài".

Israel cũng cho rằng chương trình hạt nhân của Iran bị tổn hại đáng kể do nhiều nhà khoa học chủ chốt thiệt mạng trong xung đột. Ngoài ra, ngành chế tạo tên lửa và hệ thống phòng không của Iran cũng chịu thiệt hại.