Vụ mất tích của Amelia Earhart, nữ phi công đầu tiên bay một ḿnh vượt Đại Tây Dương, vẫn là một bí ẩn chưa có lời giải trong lịch sử hàng không. Bà cùng hoa tiêu Fred Noonan trên chiếc máy bay Lockheed 10-E Electra đă biến mất bí ẩn trong hành tŕnh bay ṿng quanh thế giới vào năm 1937, từ đó hàng loạt giả thuyết đặt ra xoay quanh chuyến bay cuối của Earhart kéo theo những nỗ lực t́m kiếm kéo dài nhiều thập niên.
Mới đây, giáo sư khảo cổ Rick Pettigrew - giám đốc điều hành Viện Di sản Khảo cổ học ở Eugene, cho biết ông đă t́m thấy chiếc máy bay của Earhart dựa trên h́nh ảnh vệ tinh phân giải cao.
Ngày 1 tháng 6 năm 1937, Earhart cùng hoa tiêu Noonan khởi hành từ Oakland, California để thực hiện chuyến bay ṿng quanh thế giới. Họ đă hoàn thành 2/3 hành tŕnh, vượt gần 20 ngàn hải lư. Ở chặng cuối, cả 2 rời Lae, New Guinea và dự định sẽ đáp xuống Howland - một ḥn đảo nhỏ của Hoa Kỳ ở vùng trung tâm Thái B́nh Dương.
Ngày 2 tháng 7 năm 1937, khi tiếp cận đảo Howland, Earhart và Noonan đă cố gắng liên lạc với tàu tuần duyên USCGC Itasca đóng gần ḥn đảo nhưng đường truyền không ổn định và thông điệp cuối cùng mà lực lượng tuần duyên Hoa Kỳ nhận được từ Earhart là: "Chúng tôi đang ở tọa độ 157 337, chúng tôi đang bay về phía bắc và nam."
Ngay sau đó, Earhart và Noonan không bao giờ được nh́n thấy nữa. Đến nay sau 88 năm, vụ mất tích của nữ phi công tiên phong của Hoa Kỳ vẫn là một trong những bí ẩn không lời giải nổi tiếng nhất của thế kỷ 20. Đă có nhiều giả thuyết được đưa ra, phổ biến là 3 giả thuyết:
Máy bay hết nhiên liệu và rơi xuống Thái B́nh Dương: Hải quân Hoa Kỳ đă t́m kiếm trong suốt 16 ngày - chiến dịch t́m kiếm trên biển lớn nhất vào thời điểm đó nhưng không t́m thấy bất kỳ dấu vết nào của chiếc máy bay hay con người. Giả thuyết này được ủng hộ bởi chặng bay đến đảo Howland là chặng dài nhất và khó nhất trong hành tŕnh của Earhart.
Đáp xuống đảo Gardner (nay là đảo Nikumaroro): Earhart và Noonan được cho là đă mất phương hướng, không t́m thấy đảo Howland nên họ có thể đă hạ cánh xuống đảo Nikumaroro - một đảo san hô không người ở nằm ở phía đông nam Howland. Nhóm quốc tế chuyên thu hồi chứng tích máy bay (TIGHAR) đă đưa ra những bằng chứng gián tiếp gồm các hiện vật được t́m thấy trên đảo như một chiếc giày, một chiếc hộp, một lọ thuốc, một chai thuốc trị tàn nhang mà Earhart được cho là hay dùng. Họ có thể đă sống sót sau cú hạ cánh.
Bị Nhật bắt giữ: Giả thuyết này cho rằng Earhart và Noonan đă bị lực lượng Nhật bắt giữ do hạ cánh xuống một ḥn đảo thuộc chủ quyền Nhật Bản. Một số cho rằng họ bị nghi là gián điệp của Hoa Kỳ và đă bị xử tử hoặc chết trong tù. Tuy nhiên, không có bằng chứng ủng hộ giả thuyết này.
Trong số 3 giả thuyết trên, giả thuyết thứ 2 đang được củng cố qua phát hiện của giáo sư khảo cổ Rick Pettigrew. Ông cho rằng thay v́ máy bay rơi th́ phi công đă hạ cánh thành công trên rặng san hô, máy bay c̣n nguyên. Trong một cuộc phỏng vấn với Wish TV, Pettigrew c̣n giải thích rằng: "Tôi nghĩ có khả năng Amelia đă lên kế hoạch chờ giải cứu, tiếp nhiên liệu, rồi tiếp tục bay đến Hawaii và sau đó là California để hoàn tất hành tŕnh. Đă có những tín hiệu vô tuyến được phát đi trong khoảng 4 đến 5 ngày. Về cơ bản cô ấy đă gửi thông điệp SOS."
Sau nhiều năm thu thập và phân tích h́nh ảnh vệ tinh, video từ máy bay không người lái, Pettigrew đă phát hiện ra một "điểm dị thường" bằng kim loại, phản chiếu ánh sáng và ông gọi đây là "vật thể Taraia" nằm trên bờ bắc của đảo Nikumaroro. Vật thể này giống như phần thân và đuôi của chiếc máy bay mất tích.
Pettigrew dự đoán rằng những ǵ c̣n lại của chiếc máy bay có thể đă được ḍng hải lưu cuốn theo đến bờ đối diện của ḥn đảo. Nếu mảnh vỡ máy bay thực sự là chiếc Lockheed của Amelia Earhart th́ khả năng nó đă bị che giấu trong nhiều thập niên. Cho đến năm 2015, một cơn băo đă phát lộ xác chiếc máy bay khiến nó có thể được nh́n thấy từ không gian.
Giáo sư Pettigrew hiện đang hợp tác với đại học Purdue để tiến hành xác minh liệu vật thể Taraia có thực sự là máy bay hay không. Nhóm nghiên cứu sẽ bắt đầu hành tŕnh đến ḥn đảo xa xôi này vào tháng 11 năm nay. Tổ chức nghiên cứu Purdue sẽ hỗ trợ tài chính cho chuyến đi và điều thú vị là vào năm 1937 khi Amelia Earhart mất tích, bà vẫn đang được trả lương bởi đại học Purdue. Nếu mọi chuyện diễn ra theo đúng kế hoạch, chiếc máy bay được xác nhận th́ một hoạt động khai quật rộng hơn sẽ được tiến hành và xác chiếc máy bay sẽ được đưa trở về đại học Purdue.